Валдек

Кнежевство Валдек и Пирмонт
	Кнежевство Валдек и Пирмонт
	Fürstentum Waldeck und Pyrmont
	Држава на Светото Римско Царство; (1349–1806); Конфедеративна држава на Рајнски Сојуз; (1806–13); Држава на Германски Сојуз; (1815–66); Држава на Северногермански Сојуз; (1867–71); Федеративна држава на Германско Царство; (1871–1918)
; ;
Знаме	Грб
	Местоположба на Валдек и Пирмонт Кнежевството Валдек и Пирмонт во рамките на Германското Царство
	Местоположба на Валдек и Пирмонт Карта на Валдек, која ја покажува границата помеѓу Вестфалија и Хесен-Насау
Главен град	Валдек (до 1655); Бад Аролсен (од 1655)
Јазици	Германски
Вероисповед	Протестантство
Уредување	Монархија
	Принц
Историски период	Среден век / Наполеонови војни / Прва светска војна
	Население
Денес во	Германија

Кнежевство Валдек и Пирмонт (германски: Fürstentum Waldeck und Pyrmont) — кнежевство во западна Германија кое постоело од 1180 до 1918 година. Во 1349 година, државата добила империјална непосредност и во 1712 година била подигнат на ранг на Кнежевство. По распаѓањето на Светото Римско Царство во 1806 година, таа била конститутивна држава на нејзините наследници: Рајнскиот Сојуз, Германскиот Сојуз, Северногерманскиот Сојуз и Германското Царство. По укинувањето на монархијата во 1918 година, државата била преименувана во Слободна држава Валдек-Пирмонт и станала компонента на Вајмарската република додека била припоена кон Прусија во 1929 година.

Историја[уреди | уреди извор]

Валдек бил држава во рамките на Светото Римско Царство од 1180 година. Владејачките грофови биле огранок на грофовите Шваленберг (во замокот Шваленберг). Замокот Валдек, со поглед на реката Едер во Валдек, првпат споменат во 1120 година, бил наследен од грофот Видекинд I од Шваленберг и неговиот син Волквин, од грофовите на Итер и грофовите на Зигенхајн, кога се оженил со сопругите на овие семејства. Валдек останал главната резиденција на грофовијата до 1655 година.

Нејзините грофови го вклучувале Адолф II од Валдек од 1270 до 1276 година. Во 1655 година, резиденцијата била преместена од Валдек во Аролсен. Во 1625 година, малата област Пирмонт била додадена на Валдек преку наследство, бидејќи со неа управувала гранка на грофовите Шваленберг.

Во јануари 1712 година, грофот на Валдек и Пирмонт бил издигнат во принц од страна на Карло VI. За краток период, од 1805 до 1812 година, Пирмонт било посебно кнежевство како резултат на наследството и поделбата по смртта на претходниот принц, но двата дела биле обединети повторно во 1812 година. Независноста на кнежеството била потврдена во 1815 година од страна на Виенскиот конгрес, а Валдек и Пирмонт станале членови на Германскиот Сојуз. Од 1868 година наваму, кнежеството било управувано од Прусија, но го задржало својот законодавен суверенитет. Пруската администрација служела за намалување на административните трошоци за малата држава и се засновала на десетгодишен договор кој постојано се обновувал за време на неговото постоење. Во 1871 година, кнежевството станало конститутивна држава на новото Германско Царство. На крајот на Првата светска војна, за време на германската револуција која резултирала со пад на сите германски монархии, принцот бил симнат од власт и кнежевството станало Слободна Држава Валдек-Пирмонт во рамките на Вајмарската Република.

Кнежевската куќа на Валдек и Пирмонт е тесно поврзана со кралското семејство на Холандија. Последниот владејачки принц, Фридрих, бил брат на холандската кралица Ема.

Во 1905 година, Кнежевството Валдек и Пирмонт имале површина од 1.121 км² и население од 59.000 жители.^[1]

Државни симболи[уреди | уреди извор]

Грб[уреди | уреди извор]

Централните елементи на хералдиката на Валдек се црна ѕвезда на злато, Ѕвездата на Валдек и црвен сидро крст на сребро, грбот на грофовијата Пирмонт. Двете кнежевства биле обединети во 1631 година и заедно го формирале Кнежевството Валдек-Пирмонт.

Семеен грб на Куќата на Валдек[уреди | уреди извор]

Блазон од семејниот грб на Куќата на Валдек: „Во злато, црна ѕвезда со осум крака. На шлемот со црно и златно покрива отворен златен лет, секој со ѕвездата.

Оригинален грб на семејството Валдек: „Во злато, црна ѕвезда со осум краци. На шлемот со црно и златно покрива штица како штит, украсена со седум златни пердуви, во неа осумкрака, црна ѕвезда во златна боја“.^[2]

Голем државен грб[уреди | уреди извор]

Големиот државен грб на кнежевството има штит кој е поделен двапати вертикално и хоризонтално, со нанесен срцев штит, кој го прикажува стариот грб на кнежевството Валдек. Грбот на Пирмонт се појавува во првото и деветтото поле, грбот на владеењето на Раполтштајн (за кое принцовите на Валдек имаат само нејасно оправдани тврдења од 1793 година) во второто и осмото поле, а грбот на оружјето на господарството на Хохенах/Хоенак во третото и седмото поле (и двете во Алзас), во четвртото поле грбот на господарството на Тона во Тирингија (кој му припаѓал на Валдек од 1640 до 1677 година), а во шесто поле грбот на Господарството на Геролдсек (се работи за Гранд-Геролдсек во Алзас, а не за Хоенгеролдсек во областа Ортенау).

Два златни лава служат како штитници кои стојат на украс околу кој е обвиткана црна лента со мотото „PALMA SUB PONDERE CRESCIT“ (Палмата расте под товарот).

Ѕвездата на Валдек[уреди | уреди извор]

Симболот на сите држави на Валдек била таканаречената „Валдекерска ѕвезда“, црна ѕвезда со осум крака на златна позадина. Ова се навраќа на грбот на Грофовијата Шваленберг од Липе, во кој ѕвездата била интегрирана пред повеќе 1000 години. Како потомци, грофовите и подоцнежните принцови на Валдек ја вклучиле ѕвездата во нивната куќа и семејниот грб.^[2] Ова за прв пат било документирано во 1180 година, кога грофовите од Шваленберг го стекнале замокот Валдек. Сите поседи на поранешната територија на Валдек денес ја носат ѕвездата во нивниот официјален грб. Некои, како Бад Аролсен или Корбах, носат само половина од ѕвездата на Валдек (види подолу); има и варијации со обратни бои или помалку зраци.

Грб на поранешната област Валдек, со класичната ѕвезда Валдек
Грб на Бад Вилдунген, со дамаскинска декорација и заменети бои за диференцијација
Грб на поранешниот град Валдек, со шест зраци наместо осум
Грб на Шваленберг, потеклото на ѕвездата Валдек
Семеен грб на Валдек
Грб на Корбах, со половина ѕвезда подолу
Грб на Димелштат, со ѕвездата во средина
Голем грб на кнежеството Валдек со ѕвездата во средината

Знаме[уреди | уреди извор]

Националните бои на Валдек одговараат на боите на германската тробојка од револуционерната 1848 година. Црното, црвеното и златното знаме на Германскиот Сојуз не било усвоено само за Германија, многу суверени го прифатиле уставот и исто така го усвоиле црното, црвеното и златното знаме за нивната земја, како што бил случајот во Валдек. Уставот за германскиот Рајх 1848/1849 никогаш не бил потпишан, бидејќи пред се Прусија се спротивставила на сите демократски напори, па дури и црното, црвеното и златното знаме било забрането таму. Меѓутоа, не во другите покраини на Германскиот Сојуз, вклучително и во Валдек. За периодот пред револуцијата е зачувано само едно знаме со различна низа на бои (црвено-златно-црно). Овие бои се навраќаат барем до 1814 година, кога принцот издал уредба во која се вели: „Секој човек во милицијата треба да носи црвена, жолта и црна кокада како знак за идентификација“. Жолтата и црната, уште од 1692 година биле бои на земјата.^[3]

Црно, црвено и златно знаме со ѕвездата на Валдек во средината, исто така, преживеало и сè уште е изложено во музејот во замокот Валдек (види подолу). Може само да се претпостави дека ова знаме било формирано за да се разликува службеното знаме од општо користените национални бои.^[4] Ова знаме подоцна било усвоено од областа Валдек.

Национално знаме
Државно знаме со ѕвезда Валдек
Државно знаме со ѕвездата Валдек
Знамето користено за време на револуцијата
Знамето на принцот

Знаме на принцот[уреди | уреди извор]

Знамето на принцот првично било жолто со ѕвездата на Валдек во центарот и бел горен агол со црвен сидро крст во него, грбот на Пирмонт (види погоре). Се чини дека ова знаме е деактивирано во транзицијата кон црно, црвено и златно. Хералдистот Хуго Герхард Строл околу 1897 година напишал дека ова знаме повеќе не се користело и дека принцот повеќе нема да користи посебно знаме, туку само националните бои црна, црвена и златна. Според поновите извори, се чини дека е воведен нов кнежествен стандард околу 1900 година, знаме со хоризонтални пруги (како националното знаме) во црна, црвена и златна боја, но на средната црвена лента бил прикажан средниот државен грб на кнежевството.^[4]

Химна[уреди | уреди извор]

Песната Мој Велдек (германски: Mein Waldeck) била националната химна на Кнежеството Валдек од 1879 и 1890 година соодветно. Дури и на почетокот на 21 век, таа е позната на речиси сите жители на земјата и се изведува редовно на фестивали. Мелодијата е творба на Бенџамин Кристоф Фридрих Роуз (1755-1818), а текстот од Пастор Август Кох (1857-1934).

Галерија на замоци[уреди | уреди извор]

Замок Валдек, Хесен
Замок Аролсен
Замок Пирмонт
Замок Фридрихштајн во Бад Вилдунген
Урнатините на замокот Ајзенберг во близина на Корбах
Замок Шаумбург

Наводи[уреди | уреди извор]

↑ Сликовна географија на светот: составен систем на универзална географија, популарна и научна. Бостон: Ц.Д. Силен. 1848. стр. 762.
↑ ^2,0 ^2,1 „Stern über dem Waldecker Land“. www.hna.de (германски). 2015-08-25. Посетено на 2023-09-02.
↑ „Waldeck-Pyrmont 1815-1929 (Germany)“. www.crwflags.com. Посетено на 2023-09-02.
↑ ^4,0 ^4,1 „Waldeck - Flagge in Lexikon und Shop“. www.flaggenlexikon.de. Посетено на 2023-09-02.

[1] Сликовна географија на светот: составен систем на универзална географија, популарна и научна. Бостон: Ц.Д. Силен. 1848. стр. 762.

[:0-2] 2,0 ^2,1 „Stern über dem Waldecker Land“. www.hna.de (германски). 2015-08-25. Посетено на 2023-09-02.

[3] „Waldeck-Pyrmont 1815-1929 (Germany)“. www.crwflags.com. Посетено на 2023-09-02.

[:1-4] 4,0 ^4,1 „Waldeck - Flagge in Lexikon und Shop“. www.flaggenlexikon.de. Посетено на 2023-09-02.

[1]

[2]

[3]

[4]