Витамин: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [непроверена преработка] |
Reverted to revision 3081290 by Bjankuloski06. (TW) |
|||
Ред 28: | Ред 28: | ||
| 1922 || Витамин E ([[Токоферол]])|| Масло од никулецот од житото, </br> нерафинирани растителни масла |
| 1922 || Витамин E ([[Токоферол]])|| Масло од никулецот од житото, </br> нерафинирани растителни масла |
||
|- |
|- |
||
| 1 and Future of Vitamins"]</ref> |
|||
| 1926 || [[Кобаламин|Витамин B<sub>12</sub>]] (Кобаламини) || [[Црн дроб]], [[јајца]], </br> животински производи |
|||
|- |
|||
| 1929 || Витамин K<sub>1</sub> ([[Филокинон]]) || Листест зеленчук |
|||
|} |
|||
Вредноста да се јаде посебна храна за да се одржи здравјето била позната уште многу пред витамините да бидат идентификувани. Античките Египќани знаеле дека еден човек хранејќи се со [[црн дроб]] може да се излекува од [[ноќно слепило]], болест за која сега се знае е предизвикана од недостиг на [[витамин А]].<ref name="Challem"/> Развојот на прекуокеанските патувања во текот на ренесансата, резултирал со подолги периоди без пристап на свежо овошје и зеленчук и голем дел од луѓето на бродовите се разболувале поради недостиг на витамини. |
|||
Во 1747 година, шкотскиот хирург [[Џејмс Линд]] открил дека овошјето од родот [[Citrus]] ја спречува појавата на [[скорбут]], особено смртоносна болест, при која не доаѓа до правилно формирње на [[колаген]], предизвикувајќи слабо заздравување на раните, краварење на непцата, тешка болка и смрт.<ref name="Challem">Jack Challem (1997). [http://web.archive.org/web/20051130103653/http://www.thenutritionreporter.com/history_of_vitamins.html "The Past, Present and Future of Vitamins"]</ref> |
|||
Во 1912 година полскиот биохемичар [[Казимир Функ]] изолирал комплекс на микронутриенти и предложил комплексот да биде наречен „витамин“. |
Во 1912 година полскиот биохемичар [[Казимир Функ]] изолирал комплекс на микронутриенти и предложил комплексот да биде наречен „витамин“. |
Преработка од 00:28, 22 ноември 2013
Витамините (латински: vita-живот; amin-амин, органско соединение со азот) се комплексни соединенија од различна хемиска природа кои се важни за нормалното биолошко функционирање на многу живи суштества. Поточно, тие во многу мали количини се потребни за растењето, нормалното функционирање на клетките и ткивата и општо, за одржување на здравјето. Растенијата и некои микроорганизми се способни сами да ги синтетизираат сите потребни витамини, додека животните одредени витамини ги создаваат сами, а други мора да ги внесат преку исхраната. Витамините се делат на витамини растворливи во вода и витамини растворливи во масти.
Витамините се среќаваат во две основни форми: активна (дејствуваат веднаш во организмот) и неактивна (за да дејствуваат, треба да се активираат). Повеќето витамини, животните ги внесуваат во активна форма, но има и такви, како витамините A и D кои се внесуваат во организмот во неактивна форма. Витамините во неактивна форма се означуваат како провитамини. Сите витамини растворливи во вода, освен витаминот C, влегуваат во структурата на одредени ензими како коензими. Делумниот недостиг на определен витамин во организмот се нарекува хиповитаминоза, додека целосниот недостиг-авитаминоза. Меѓутоа, и преголемата застапеност на одреден витамин во организмот е штетна, состојба означена како хипервитаминоза. При различните хипо-, а- или хипервитаминози, доаѓа до различни нарушувања на организмот.
Историја
Година на откривање |
Витамин | Извор | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1913 | Витамин A (Ретинол) | Масло од црн дроб од бакалар | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1910 | Витамин B1 (Тиамин) | Ориз | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1920 | Витамин C (Аскорбинска киселина) | Цитрус | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1920 | Витамин D (Калциферол) | Масло од црн дроб од бакалар | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1920 | Витамин B2 (Рибофлавин) | Месо, јајца | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1922 | Витамин E (Токоферол) | Масло од никулецот од житото, нерафинирани растителни масла | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 and Future of Vitamins"]</ref>
Во 1912 година полскиот биохемичар Казимир Функ изолирал комплекс на микронутриенти и предложил комплексот да биде наречен „витамин“. Во 1929 година, Фредерик Хопкинс и Кристијан Ајкман биле наградени со Нобелова награда за физиологија или медицина за откривањето на неколку витамини.[1] Во 1943 година, Едвард Адалберт Дојзи и Хенрик Дан биле наградени со Нобелова награда за физиологија или медицина за нивното откривање на витаминот К и неговата хемиска структура. Преглед на витамините и нивното дејство
Наводи
|