Прејди на содржината

Исфрлена согласка

Од Википедија — слободната енциклопедија
Начини на творба
Препречни
Избувни
Слеани
Струјни
Шушкави
Гласници
Носни
Едноударни
Приближни
Течни
Самогласка
Полусамогласка
Странични
Трепетни
Механизам
Белодробни
Исфрлени
Уфрлени
Чрапави
 
Алитерација
Асонанца
Поврзано: Место на творба
Оваа страница содржи фонетски информации изразени со МФА, кои може да не се прикажат исправно кај некои прелистувачи. [Помош]
уреди
Табела на небелодробни согласки по МФА
Чкрапави
ʘ
noicon
ǀ
noicon
ǃ
noicon
𝼊
ǂ
noicon
ǁ
noicon
Уфрлени
ɓ
ɗ
ʄ
ɠ
ʛ
Исфрлени
noicon
noicon
ʈʼ
noicon
noicon
θʼ
ɬʼ
ʃʼ
χʼ
tsʼ
tɬʼ
cʎ̝̥ʼ
tʃʼ
ʈʂʼ
kxʼ
kʟ̝̊ʼ
Онаму кајшто симболите се спарени, лев—десен престравува звучна—безвучна согласка

Помош за МФА • легенда •  помош со снимки • табела • погл.

Исфрлени согласки (ејективи) се безвучни согласки што се изговараат со истовремено затворање на гласилката (глотис). Во фонологијата на даден јазик, исфрлените согласки може да се во противполоожба (контраст) со приздивните или простите согласки. Покрај ова, некои јазици имаат гласници (сонанти) со чкрипав глас наспоредни на исфрлените, додека пак други имаат исфрлени согласки што се наспоредни на уфрлените. Оваа појава довела до утврдување на фонолошката класа на „глотализирани“ согласки.

Правопис

[уреди | уреди извор]

Во Меѓународната фонетска азбука (МФА), исфрлените согласки се означуваат со избувна согласка со „придружен апостроф“ ⟨ʼ⟩. Понекогаш се користи и обратен апостроф, кога се претставува приздив, како во ерменската лингвистика ⟨p‘ t‘ k‘⟩, но ова е застарено во МФА.

Во латиничните азбуки честопати се среќава апострофот како во МФА, но постојат и други начини. Во зулу и коса, каде исфрлањето се разликува кај разни говорници, се користат обични согласни букви: p t k ts tsh kr за /pʼ tsʼ tʃʼ kxʼ/. Кај хајда и хаѕа, исфрлените се означуваат со удвојување на буквата: tt kk qq ttl tts за /tʼ tɬʼ tsʼ/ (хајда) и zz jj dl gg за /tsʼ tʃʼ cʼ kxʼ/ (хаѕа).

Список на исфрлени согласки

[уреди | уреди извор]
Избувни
Слеани
Струјни

Поврзано

[уреди | уреди извор]

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]


Табела на белодробни согласки по МФА аудио
По место → Уснени Преднојазични Среднојазични Заднојазични Гласилни
↓ По начин Дво​уснени Уснено-​забни Заб​ни Венеч​ни Задно-​венеч. Свие​ни Предно-​непчени Задно​непчени Ресич​ни Голтни​чки Надгла​сил​ни Гласил​ни
Носни m ɱ n ɳ ɲ̥ ɲ ŋ̊ ŋ ɴ
Избувни p b t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ
Струјни ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ
Приближни ʋ ɹ ɻ j ɰ
Трепетни ʙ r ɽ͡r ʀ я *
Едноударни ⱱ̟ ɾ ɽ ɢ̆ ʡ̯
Стран. струј. ɬ ɮ ɭ˔̊ ʎ̥˔ ʎ˔ ʟ̝̊ ʟ̝
Стран. прибл. l ɭ ʎ ʟ
Стран. едноуд. ɺ ɺ̠ ʎ̯
Небелодробни согласки
Чкрапави ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ
ʘ̃ ʘ̃ˀ ʘ͡q ʘ͡qʼ
Уфрлени ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ
Исфрлени ʈʼ
θʼ ɬʼ χʼ
tsʼ tɬʼ cʎ̝̥ʼ tʃʼ ʈʂʼ kxʼ kʟ̝̊ʼ
Слеани согласки
p̪f b̪v ts dz ʈʂ ɖʐ
ɟʝ cʎ̥˔ ɟʎ˔ kʟ̝̊ ɡʟ̝
Сложени согласки
Незаградни ʍ w ɥ ɧ
Заградни k͡p ɡ͡b ŋ͡m
Табелава содржи фонетски симболи што може да не се прикажат правилно кај некои прелистувачи. [Помош]
Онаму кајшто симболите се дадени во парови, „лев—десен“ претставува „безвучна—звучна“ согласка.
Исенчените полиња претставуваат неизводливи гласовни творби.
* Симболот го нема во МФА.