Оперски фестивал во Арена

Арена оперскиот фестивал, познат и како оперски фестивал во Арената во Верона, е оперски музички настан што се одржува во текот на летните месеци во Арената Верона од 1936 година.

Во Арената се одржуваат и концерти на немелодрамски дела, како што се Реквиемот и Те Деум (Тебе Господи) на Верди, Стабат Матер на Џоакино Росини и бројни балети (Копелија од Лео Делиб, Лебедово езеро и Заспаната убавица од Петар Илич Чајковски). Марија Калас го доживеа италијанското деби токму тука, во Џоконда на Амилкаре Понкиели под диригентство на Тулио Серафин со Елена Николаи, Никола Роси-Лемени, Ричард Такер и Карло Таљабуе на 2 август 1947 година .

Историја[уреди | уреди извор]

Првите нстани одржани во Арената[уреди | уреди извор]

Податотека:Arena1913.jpg

Премиерата на Аида во 1913 година

Grande trionfo dell'Aida, nell'anfiteatro romano di Verona, consacrato dal delirante entusiasmo di una folla cosmopolita
—L'Arena - 12 agosto 1913

Пред да стане автономна институција, арената се користела за разни настани организирани од приватни лица. Првата изведба на 10 август 1913 година била промовирана од веронскиот тенор Џовани Ѕенатело, кој го прифатил финансискиот ризик, и од театарскиот импресарио Отоне Ровато, за да прослави 100 години од раѓањето на Џузепе Верди. Идејата се родила од разговорите на Ровато, Зенатало, Кусинати и Фаџуоли ^[1], тоа бил концерт нсо различни пејачи и уметници (под диригентската палка бил Тулио Серафин, Естер Мацолини ја играла Аида, Марија Геј ја играла Амнерис, Џовани Ѕенатело - Радамес, Мансуето Гаудио - Рамфис и Џузепе Данисе - Амонасро). Премиерата била важен настан бидејќи го означила раѓањето на нов сценографски стил: насликаните сцени, типични за традиционалните театри, биле напуштени, внесувајќи нови тридимензионални елементи. Ваква постановка се користи за речиси сите дела што се одржуваат во амфитеатарот.

Оваа новина била добро прифатена од јавноста и навистина помогнала за нејзиниот успех, толку многу што имало кавги и тепачки меѓу луѓето кои сакале да присуствуваат на премиерата на Аида. Амфитеатарот бил целосно полн: меѓу толпата имало Американци, Аргентинци, Руси и многу Германци. На премиерата присуствувале значајни личности како Џакомо Пучини, Ариго Боито, Пјетро Маскањи и Франц Кафка.

Од следната година, различни приватни лица учествувале во создавањето на годишната програма за Арената, вклучувајќи ги Ѕенатело, компанијата Lyrica Italica Ars (1919-1920), музичкиот издавач Сонѕоњо од Милано (1921-1922) и импресариото Џино Бертоласо од 1923 до 1926 година. Под раководството на Саемската управа во Верона во 1930 и 1931 година се случила промена во постановката, додека во 1934 година се родила Општинска Агенција за Уметнички Настани која го организирала летниот фестивал таа година.

Раѓање на автономна институција за оперски претстави - Арена ди Верона[уреди | уреди извор]

Во 1936 година била создадена автономна институција за оперски претстави - Арена ди Верона (Оперска куќа Арена ди Верона), која оттогаш ги организира претставите, со надзорник, кому бил додаден уметнички директор во 1967 година.

Фестивалот со двете светски војни бил замрен десет години.

Во 17:20 часот на 12 август 1962 година, три дена по завршувањето на оперската сезона, избувнал пожар кој ја уништил сценографијата на Бал под маски и оштетил дел од белилото. Пожарот бил изгаснат по неколку часа. Реставрацијата била завршена седум години подоцна, во зимата 1969 - 1970 година.^[2]

Од 1976 година, институцијата ја прошири својата уметничка дејност со поставување симфониски, оперски и балетски претстави, од октомври до мај, во зградата на Филхармонијата од Верона, внесувајќи стабилни уметнички и технички комплекси кои даваат живот на претставите во Арената.

Во 1998 година, по законската уредба бр. 367 од јуни 1996 година, Оперската куќа била трансформирана во приватно правна фондација, од која се родила Фондацијата Арена ди Верона.

Од 2010 до 2015 година, на почетокот на јуни, имало и телевизиско прикажување на фестивалот во Арена, емитувано од Раи 1 во првите 5 изданија (во 2013 и 2014 година и на Евровизија), со Антонела Клеричи како водителка, и емитувана од Канале 5 во шестото и последно издание со Паоло Бонолис, Белен Родригес и Елена Сантарели како водители.

Во корелација со фестивалот во јуни 2012 година, бил основан оперскиот музеј АМО, затворен по разни перипетии, кој ја презентирал историјата на операта и структурата на една опера. Фестивалот ја прославил својата 100-годишнина со отворањето на оперската сезона во 2013 година, на 14 јуни, со футуристичка постановка на Аида, која ја играла театарската група Ла Фура делс Баус (Шпанија) и повторно изведувајќи ја Аида, во реконструирано издание од она оригиналното историско од 1913 година од Џанфранко Де Босио) на 10 август. Со оглед на тоа што била двестегодишнината од Верди и Вагнер, најмногу се изведувале дела од Џузепе Верди и се одржала гала-вечер во чест на Рихард Вагнер, чие последно дело изведено во Арената било Лоенгрин во 1963 година. Во 2014 година, за време на фестивалот „Новиот век“, за прв пат била изведена „Кармина Бурана“ на Карл Орф, која имала голем успех кај публиката и критиката.

Во 2020 година, поради епидемијата „Ковид-19“, закажаните опери биле одложени за следната година, а летниот фестивал бил редуциран во неколку концерти и гала-вечери насловени „Во срцето на музиката“, во кои оркестарот бил преместен во центарот на арената.

Први настани во Арената[уреди | уреди извор]

1913: Аида од Џузепе Верди;
1914: Кармен од Жорж Бизе;
1919: Блудниот син од Амилкаре Понкиели;
1920: Мефистофеле од Ариго Боито;
1921: Самсон и Далила од Ками Сен-Санс, Малиот Марат од Пјетро Маскањи;
1922: Лоенгрин од Рихард Вагнер; Паљачи од Руџеро Леонкавало;
1923: Норма од Винченцо Белини; Кралот од Лахор од Жил Масне;
1924: Парсифал од Рихард Вагнер; Андреа Шениер од Умберто Џордано;
1925: Мојсеј од Џоакино Росини; Мона Лиза од Амилкаре Пончиели;
1926: Нерон од Ариго Боито; Трубадур од Џузепе Верди;
1927: Вестална Богородица од Гаспаре Спонтини;
1928: Турандот од Џакомо Пучини; Риголето од Џузепе Верди;
1929: Фауст од Шарл Гуно; Исабел од Маскањи; Марта од Флотоу;
1930: Борис Годунов од Модест Мусоргски; Силата на судбината од Џузепе Верди;
1931: Нирнбершките мајстори-пејачи од Рихард Вагнер; Вилијам Тел од Џоакино Росини;
1932: Африканка на Џакомо Мајербер; Бал под маски од Џузепе Верди;
1933: Хугенотите од Џакомо Мајербер;
1934: Лучија ди Ламермур од Гаетано Доницети;
1935: Лорелеи од Алфредо Каталани; Кавалерија Рустикана од Пјетро Маскањи;
1936: Еликсир на љубовта од Гаетано Доницети; Отело од Џузепе Верди;
1937: Тоска од Џакомо Пучини;
1938: Набуко од Џузепе Верди; Боеми од Џакомо Пучини; Миленичката од Гаетано Доницети; Танхојзер од Ричард Вагнер;
1939: Ромео и Јулија од Рикардо Зандонаи;
1946: Травијата од Џузепе Верди;
1948: Севилскиот бербер од Џоакино Росини;
1949: Девојката од западот од Џакомо Пучини;
1950: Валкирија од Рихард Вагнер; Бисери од Жорж Бизе;
1951: Манон од Жил Масне;
1952: Магијата од Итало Монтемеци ;
1969: Дон Карло од Џузепе Верди;
1970: Манон Леско од Џакомо Пучини;
1971: Магбет од Џузепе Верди;
1972: Ернани од Џузепе Верди;
1973: Симон Боканегра од Џузепе Верди;
1977: Ромео и Јулија од Шарл Гуно;
1978: Мадам Батерфлај од Џакомо Пучини;
1984: Ломбардите на првата крстоносна војна од Џузепе Верди;
1985: Атила од Џузепе Верди;
1986: Фиделио од Лудвиг ван Бетовен ;
1999: Веселата вдовица од Франц Лехар;
2012: Дон Џовани од Волфганг Амадеус Моцарт;
2020: Џани Скики од Џакомо Пучини.

Опери сè уште неизведени[уреди | уреди извор]

Има многу познати опери кои се уште не се изведени во Арената . Ова е предизвикано од фактот што многу опери не се погодни за големите простори на амфитеатарот (на пример Фалстаф, Le nozze di Figaro и Месечарка ), бидејќи монументалните дела како Аида, Набуко, Турандот, Тоска и Кармен, кои се всушност целосно вклучен меѓу делата на Арена. Всушност, популарниот Севилски берберин во Арената не бил секогаш успешен, бидејќи ова е дело наменето за изведување во театар.

Инаугуративни опери[уреди | уреди извор]

1910-1919 година

1913 Аида од Џузепе Верди; диригент Тулио Серафин, го поставува Еторе Фаџуоли
1914 Кармен од Жорж Бизе; диригент Роберто Моранцони, ја поставуваат Еторе Фаџуоли и Џовани Грепи
1919 Блудниот син од Амилкаре Понкиели; диригент Еторе Паница, ја поставува Еторе Фаџуоли

1920-1929 година

1920 Мефистофеле од Ариго Боито; диригент Пјетро Фаброни, ја поставува Еторе Фаџуоли
1921 Самсон и Далила од Камил Сен-Санс; режисер Артуро Виња, ја поставува Еторе Фаџуоли
1922 Лоенгрин од Ричард Вагнер; диригент Тулио Серафин, ја поставува Еторе Фаџуоли
1923 Кралот од Лахор од Жил Масне; диригент Еторе Паница, ја поставува Еторе Фаџуоли
1924 Парсифал од Рихард Вагнер; режисер Серџо Фаилони, го поставува Еторе Фаџуоли
1925 Мојсеј од Џоакино Росини; режисер Серџо Фаилони, поставува Бертини и Преси
1926 Нерон од Ариго Боито; диригент Гаетано Бавањоли, ја поставуваат Бертини и Преси
1927 Вестална Богородица од Гаспаре Спонтини; диригент Антонио Гварниери, ја поставува Еторе Фаџуоли
1928 Турандот од Џакомо Пучини; диригент Алфредо Падовани, го поставува Еторе Фаџуоли
1929 Фауст на Шарл Гуно; диригент Џакомо Армани, го поставува Еторе Фаџуоли

1930-1939 година

1930 Борис Годунов од Модест Петрович Мусоргски ; Џузепе Дел Кампо, во режија на Алесандро Санин
1931 Нирнбершките мајстори-пејачи од Рихард Вагнер; диригент Џузепе Дел Кампо, во режија на Џовакино Форцано
1932 Африканка од Џакомо Мајербер, диригент Гаетано Бавањоли, режисер Џовакино Форцано
1933 Хугенотите од Џакомо Мајербер; диригент Антонино Вото, во режија на Перикл Ансалдо
1934 Мона Лиза од Амилкаре Понкиели; диригент Џино Маринуци, во режија на Алесандро Санин
1935 Норма од Винченцо Белини ; диригент Џино Маринуци, во режија на Марио Фриџерио
1936 Аида од Џузепе Верди; диригент Тулио Серафин, во режија на Карло Пичинато
1937 Мефистофеле од Ариго Боито; режисер Виторио Гуи, режисер Карл Еберт
1938 Набуко од Џузепе Верди; диригент Франко Капуана, во режија на Марио Фригерио
1939 Риголето од Џузепе Верди; диригент Франко Капуана, во режија на Марио Фригерио

1940-1949 година

1946 Аида од Џузепе Верди; режисер Серџо Фаилони; во режија на Аугусто Карди
1947 Мона Лиза од Амилкаре Понкиели; диригент Тулио Серафин, во режија на Аугусто Карди
1948 Отело од Џузепе Верди; диригент Антонио Вото, во режија на Гвидо Салвини
1949 Риголето од Џузепе Верди; диригент Оливиро Де Фабритис, во режија на Аугусто Карди

1950-1959 година

1950 Мефистофеле од Ариго Боито; режисер Анџело Кеста, во режија на Аугусто Карди
1951 Аида од Џузепе Верди; диригент Франческо Молинари Прадели, во режија на Аугусто Карди
1952 Мона Лиза од Амилкаре Понкиели; диригент Антонино Вото, во режија на Рикардо Мореско
1953 Аида од Џузепе Верди; диригент Тулио Серафин, режисер Георг Вилхелм Пабст
1954 Мефистофеле од Ариго Боито; диригент Антонино Вото, режисер Херберт Граф
1955 Отело од Џузепе Верди; диригент Антонино Вото, во режија на Роберто Роселини и Карло Маестрини
1956 Набуко од Џузепе Верди; диригент Франческо Молинари Прадели, во режија на Херберт Граф
1957 Норма од Винченцо Белини; диригент Франческо Молинари Прадели, во режија на Карло Маестрини
1958 Турандот од Џакомо Пучини; диригент Антонино Вото, во режија на Карло Маестрини
1959 Силата на судбината од Џузепе Верди; диригент Антонино Вото, во режија на Карло Маестрини

1960-1969 година

1960 Аида од Џузепе Верди; диригент Џанандреа Гавацени, во режија на Карло Пичинато
1961 Луција ди Ламермур од Гаетано Доницети ; диригент Франческо Молинари Прадели, во режија на Карло Маестрини
1962 Набуко од Џузепе Верди; диригент Џанандреа Гавацени, во режија на Карло Маестрини
1963 Аида од Џузепе Верди; режисер Тулио Серафин; во режија на Херберт Граф и Карло Маестрини
1964 Мефистофеле од Ариго Боито; режисер Франко Капуана, режисер Херберт Граф
1965 Норма од Винченцо Белини; диригент Џанандреа Гавацени, во режија на Сандро Болки
1966 Аида од Џузепе Верди; режисер Франко Капуана, режисер Херберт Граф
1967 Силата на судбината од Џузепе Верди; режисер Франко Капуана, режисер Херберт Граф
1968 Аида од Џузепе Верди; диригент Џанандреа Гавацени, во режија на Карло Маестрини
1969 Турандот од Џакомо Пучини; диригент Франческо Молинари Прадели, во режија на Лујџи Скварцина

1970-1979 година

1970 Травијата од Џузепе Верди; диригент Елихау Инбал, во режија на Мауро Болоњини
1971 Аида од Џузепе Верди; диригент Франческо Молинари Прадели, во режија на Сандро Болки
1972 Ернани од Џузепе Верди; диригент Оливиро Де Фабритис, во режија на Херберт Граф
1973 Симон Боканегра од Џузепе Верди; диригент Нино Санцоњо, во режија на Франко Енрикез
1974 Самсон и Далила од Камил Сен-Санс; диригент Питер Маг, режисер Франко Енрикез
1975 Кармен од Жорж Бизе; диригент Рејнал Џованинети, во режија на Рејмонд Жером
1976 Борис Годунов од Модест Мусоргски; диригент Елихау Инбал, режисер Вацлав Каслик
1977 Ромео и Јулија од Шарл Гуно; диригент Мишел Пласон, во режија на Џанфранко Де Босио
1978 Трубадур од Џузепе Верди; диригент Џанандреа Гавацени, во режија на Сандро Болчи
1979 Турандот од Џакомо Пучини; диригент Јуриј Ахронович, во режија на Мауро Болоњини

1980-1989 година

1980 Мона Лиза од Амилкаре Понкиели; диригент Антон Гуадањо, во режија на Дарио Дала Корте
1981 Риголето од Џузепе Верди; диригент Донато Ренцети, во режија на Карло Лицани
1982 Отело од Џузепе Верди; диригент Золтан Песко, во режија на Џанфранко Де Босио
1983 Турандот од Џакомо Пучини; директор Маурицио Арена, режисер Џулијано Монталдо
1984 Тоска од Џакомо Пучини; диригент Даниел Орен, режисер Силвано Бусоти
1985 Трубадурот од Џузепе Верди; диригент Рејналд Џованинети, во режија на Џузепе Патрони Грифи
1986 Андреа Шениер од Умберто Џордано ; диригент Џанлуиџи Џелмети, во режија на Атилио Колонело
1987 Травијата од Џузепе Верди; диригент Ралф Вајкерт, во режија на Џанфранко Де Босио
1988 Мона Лиза од Амилкаре Пончиели; диригент Кристијан Бадеа, режисер Жан-Клод Овреј
1989 Набуко на Џузепе Верди; диригент Даниел Орен, во режија на Виторио Роси

1990-1999 година

1990 Аида од Џузепе Верди; диригент Нело Санти, во режија на Виторио Роси
1991 Риголето од Џузепе Верди; режисер Рико Сакани, режисер Силвано Бусоти
1992 Дон Карло од Џузепе Верди; диригент Густав Кун, режисер Ренцо Џакиери
1993 Кавалерија Рустикана од Пјетро Маскањи / Паљачи од Руџеро Леонкавало ; режисер Јуриј Ахронович, режисер Габриеле Лавија
1994 Норма од Винченцо Белини; диригент Густав Кун, режисер Вернер Херцог
1995 Риголето од Џузепе Верди; диригент Нело Санти, во режија на Лотфи Мансури
1996 Кармен од Жорж Бизе; режисер Даниел Орен, режисер Франко Ѕефирели
1997 Магбет од Џузепе Верди; диригент Џон Нешлинг, во режија на Пјер Лујџи Пици
1998 Бал под маски од Џузепе Верди; режисер Даниел Орен, режисер Џулијано Монталдо
1999 Аида од Џузепе Верди; диригент Даниел Орен, во режија на Пјер Лујџи Пици

2000-2009 година

2000 Набуко од Џузепе Верди; режисер Даниел Орен, режисер Хуго Де Ана
2001 Трубадур од Џузепе Верди; режисер Даниел Орен, режисер Франко Ѕефирели
2002 Аида од Џузепе Верди; режисер Даниел Орен, режисер Франко Зефирели
2003 Турандот од Џакомо Пучини; диригент Ален Ломбард, режисер Јуриј Александров
2004 Мадам Батерфлај од Џакомо Пучини; режисер Даниел Орен, режисер Франко Ѕефирели
2005 Мона Лиза од Амилкаре Понкиели; диригент Донато Ренцети, во режија на Пјер Лујџи Пици
2006 Кавалерија Рустикана од Пјетро Маскањи/ Паљачи од Руџеро Леонкавало; диригент Лу Џиа, режисер Гилберт Дефло
2007 Набуко од Џузепе Верди; диригент Даниел Орен, режисер Денис Криф
2008 Аида од Џузепе Верди; диригент Ренато Палумбо, во режија на Џанфранко Де Босио
2009 Кармен од Жорж Бизе; диригент Пласидо Доминго, во режија на Франко Ѕефирели

2010-2019 година

2010 Турандот од Џакомо Пучини; диригент Џулијано Карела, во режија на Франко Зефирели
2011 Травијата од Џузепе Верди; диригент Карло Рици, во режија на Хуго Де Ана
2012 Дон Џовани од Волфганг Амадеус Моцарт ; режисер Даниел Орен, режисер Франко Зефирели
2013 Аида од Џузепе Верди; диригент Омер Меир Велбер, режисер Ла Фура делс Баус
2014 Бал под маски од Џузепе Верди; диригент Андреа Батистони, во режија на Пјер Лујџи Пици
2015 Набуко од Џузепе Верди; диригент Рикардо Фрица, во режија на Џанфранко Де Босио
2016 Кармен од Жорж Бизе; диригент Ксу Жонг, режисер Франко Ѕефирели
2017 Набуко од Џузепе Верди; диригент Даниел Орен, режисер Арно Бернард
2018 Кармен од Жорж Бизе; диригент Франческо Иван Чампа, во режија на Хуго Де Ана
2019 Травијата од Џузепе Верди; режисер Даниел Орен, режисер Франко Ѕефирели

2020-2029 година

2020: Концерт „Во срцето на музиката“ посветен на здравствените работници кои се бореле против КОВИД-19
2021: Аида од Џузепе Верди; диригент Рикардо Мути
2022 Кармен од Жорж Бизе; диригент Марко Армилијато, во режија на Франко Ѕефирели

Примати[уреди | уреди извор]

Најзастапено дело секако е Аида, која од 1992 година редовно се вклучува во програмата секоја сезона. Најмалку изведени опери се Фиделио од Бетовен, со концертна изведба во 1986 година, Џани Скики од Пучини во полу-драмска изведба во 2020 година и Марта на Фридрих фон Флотов во целосна сценска форма со само две изведби во сезоната 1929 година .

Дваесетте најизведувани опери во Арената (од 2022 година):

Аида (62 сезони - 1913 до 2022 година)
Кармен (27 сезони - 1914 до 2022 година)
Набуко (25 сезони - 1938 до 2022 година)
Турандот (22 сезони - 1924 до 2022 година)
Травијата (18 сезони - од 1946 до 2022 година)
Тоска (18 сезони - од 1937 до 2019 година)
Риголето (16 сезони - од 1928 до 2017 година)
Трубадурот (15 сезони - 1926 до 2019 година)
Мадам Батерфлај (13 сезони - 1978 до 2017 година)
Кавалерија Рустикана (12 сезони - од 1935 до 2021 година)
Боеми (11 сезони - 1938 до 2011 година)
Мона Лиза (10 сезони - 1925 до 2005 година)
Силата на судбината (9 сезони - 1930 до 2000 година)
Севилскиот бербер (8 сезони - 1948 до 2018 година)
Паљачи (7 сезони - 1921 до 2021 година)
Мефистофелес (7 сезони - 1920 до 1979 година)
Бал под маски (7 сезони - 1937 до 2014 година)
Андреа Шениер (5 сезони - од 1924 до 1986 година)
Отело (5 сезони - 1936 до 1994 година)
Норма (5 сезони - 1923 до 1994 година)

Забелешка[уреди | уреди извор]

↑ Arena di Verona - Verona.com
↑ . стр. 133. Text "Filippo Coarelli" ignored (help); Text "e Lanfranco Franzoni" ignored (help); Text "Arena di Verona: venti secoli di storia" ignored (help); Text "1972" ignored (help); Text "Ente autonomo Arena di Verona" ignored (help); Text "Verona" ignored (help); Отсутно или празно |title= (help)

Други проекти[уреди | уреди извор]

Повеќе за Оперски фестивал во Арена на збратимените проекти на Википедија
	Дефиниции и преводи на Викиречник ^?
	Податотеки на Ризницата ^?
	Образовни ресурси на Викиуниверзитет ^?
	Новинарски известувања на Викивести ^?
	Мисли на Викицитат ^?
	Изворни текстови на Викиизвор ^?
	Прирачници на Викикниги ^?
^?	Информации за патување во Википатување ^? ^?