Удинска Шума
Удинска Шума (словенечки: Udin boršt, во постарите извори Udnjiboršt,[1] германски: Herzogsforst[1]) ― една од најстарите глацијални тераси во Љубљанскиот слив. Тоа е соседна шумска област јасно исцртана од околината. Во шумите владее белиот бор, а листопадни дрва се горунот, габерот и буката. Има природна вредност во однос на нејзините ботанички особености, теренот и геоморфологијата. Статусот на заштитено пејзажно подрачје добил во 1985 година.[2]
Степен[уреди | уреди извор]
Удинската шума ја опфаќа речиси целата област омеѓено со патот од Крањ до Голник на исток, стариот пат од Крањ до Тржич на запад, автопатот А2 на југ и Кришка Гора (1,473 м) на север.
Име[уреди | уреди извор]
Областа била потврдена во пишани извори во 1495 година како Херцогенфорст (германски: Hertzogenvorsst), и во 1679–89 година како Уденвалд (Udenwald) и Херцогфорст (Hertzogforst), буквално „војводова шума“. Словенечкото име Удин боршт (Udin boršt) е изведено од * виводињ (војводин) + боршт (шума) (позајмено од средновисокогерманскиот збор форст (forst, шума). Името на селцетп Удна Вас („војводово село“) има исто потекло.[3]
Создавање[уреди | уреди извор]
Удинската Шума е глацијален остаток, што покажува нејзиниот чакален или конгломератен состав. Во конгломератот владее варовнички материјал; поретко се среќаваат камчиња од вулканско потекло. Карстификацијата се случила за време на холоценскиот меѓуглацијал, кога поплавите на варовничките тераси обезбедиле добри услови за развој на карстот под потопла клима и со изобилство на вода. Во овој период се сездале различни карстни особености: длабнатини, карстни пештери,[4] и карстни извори, кои се разликуваат во нивниот излез, но никогаш не се сушат бидејќи слој од непропустлива олигоценска глина лежи под конгломератот. Конгломератот што ги сочинува терасите е дебел од 10 до 15 метри. На допирните точки се појавуваат пружини; нивниот излез е помалку променлив отколку во динарските карстни области и тие имаат постојан проток. Карактерот на карстот во Удинската Шума се разликува од другите карстни области во Словенија.
Особености[уреди | уреди извор]
Геологијата на Удинската Шума вклучува карстни феномени кои се создале во 100 метри дебелиот слој на конгломерат, особено во пештери до 1,000 метри должина.
Областа веќе била населена во праисторијата. Трите најважни археолошки наоѓалишта имале утврдени населби на врвот на ридот: Архово Градиште (словенечки: Arhovo gradišče), Клеменчево Градиште (Klemenčevo gradišče) и Градиште на Штуцељ (Gradišče na Štuclju). Видливи се остатоци од ровови и издигнати прстени каде дрвените палисади ги штителе населбите. Некои населби постоеле и во римско време, како што е Градишче на Штуцељ, каде Римјаните изградиле чуварска кула.
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 Leksikon občin kraljestev in dežel zastopanih v državnem zboru, vol. 6: Kranjsko. Vienna: C. Kr. Dvorna in Državna Tiskarna. 1906. стр. 55.
- ↑ Pangeršič, Irena. 2009. Degradacija Udin boršta, največjega osamelega krasa v Sloveniji. AR. Arhitektura, raziskave 2: 50–59.
- ↑ Snoj, Marko. 2009. Etimološki slovar slovenskih zemljepisnih imen. Ljubljana: Modrijan and Založba ZRC, pp. 444–445.
- ↑ Lipar, M., & M. Ferk. 2011. Eogenetic Caves in Conglomerate: An Example from Udin Boršt, Slovenia. International Journal of Speleology 40 (1): 53–64.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
Удинска Шума на Ризницата ?
46°17′38″N 14°19′29″E / 46.29389° СГШ; 14.32472° ИГД
| ||||||||
| ||||||||
