Првце

**Првце**
	Првце
	Поглед на селото Првце;
	Првце Местоположба на Првце во Македонија Првце на карта
	Координати 42°7′39″N 21°4′29″E / 42.12750° СГШ; 21.07472° ИГД
Регион	Предлошка:Грбови
Општина	Теарце
Област	Долен Полог
Население	27 жит.; (поп. 2021)
Пошт. бр.	1203
Повик. бр.	044
Шифра на КО	28060
Надм. вис.	1.040 м
	Првце на општинската карта ; Атарот на Првце во рамките на општината
	Првце на Ризницата

Проверена верзија на оваа страница, одобрена на 22 декември 2022, се засноваше на оваа преработка.

Првце — село во Општина Теарце, во областа Долен Полог, во околината на градот Тетово.

Географија и местоположба

Ова село се наоѓа во областа Долен Полог, на територијата на Општина Теарце.^[3] Селото е планинско, на надморска височина од 1.040 метри.^[3]

Првце е мало село на Шар Планина, на висорамнина од околу 1.050 метри. Водата за пиење во селото доаѓа од една чешма, која е во селото.^[4]

Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Душк, Воре (Гробишта), Цигар, Кодра Мулајн, Равштаја, Дамњан-камен, Присој, Кштење, Папрадница, Карпа, Буршаи Милованит (Милованова Црешна), Збирало, Кепи Самар, Кепи Стој Камен, Ливад, Шулан, Те Џибрет и Аишта.^[4]

Селото има збиен тип, не е поделено на маала.^[4]

Историја

Првце е старо село, кое најпрвин било населено со православни Македонци. Поради доселувањето на муслиманските Арбанаси, старите мештани на Првце морале да се иселат. Се знае за иселениот род Стееќевци (28 к.), кои живеат во соседното село Одри. Родот се иселил од Првце на почетокот на XIX век. И по иселувањето, родот задржал дел од нивите во месностите Осој и други места. Куќите на родот се наоѓале во делот на селото, каде денес е населен албанскиот род Миртои.^[4]

Кога Првце било христијанско село, во него имало црква. Денес, Првце поседува џамија, која била подигната за време на Втората светска војна.^[4]

Стопанство

Атарот зафаќа простор од 7 км².^[3]

Население

Според турски документи од 1626-1627 година селото се наоѓало во вилаетот Калканделен (Тетово) и било населено од 17 немуслимански семејства (ханета), католички албански семејства. Кон краjот на XIX век Првце веќе било наполно албанско село во Тетовска каза, во кое живееле 70 Албанци.

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Првце имало 70 жители, сите Албанци.^[5]

Селото било наполно раселено во 1971 година, кога што броело 109 жители, албанско население.^[3]

Според последниот попис од 2002 година, во селото Првце живееле 27 жители, сите Албанци.^[1]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	70	—	238	269	286	109	0	0	0	27

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[6]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[7]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[8]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[9]

Родови

Првце е албанско муслиманско село, иако до почетокот на XIX во него живеело само македонско православно население. Доселените Албанци се од северниот дел на Албанија.^[4]

Според истражувањата од 1948 година, родови во селото се:

Доселеници: Кикировци (7 к.), по потекло се од фисот Бериша во северна Албанија. Роднини имаат во Одри и во Радуша; Колесњан (10 к.), доселени се од селото Колесњан во Љума, северна Албанија. Имаат роднини во Одри; Топојан (6 к.), доселени се од истоименото село Топојани во Љума, северна Албанија.

Иселеништво

Од старите македонски родови кои живееле во селото сега се знае само за родот Стееќевци (28 к.) кои се иселиле во соседното село Одри.^[4]

Самоуправа и политика

Во XIX век, Првце било село во Тетовската каза на Отоманското Царство.

Селото влегува во рамките на Општина Теарце, една од ретките општини која не била променета со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото исто така било дел од некогашната Општина Теарце.

Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Тетово. Селото припаѓало на некогашната општина Теарце во периодот од 1955 до 1965 година.

Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната Општина Вратница, во која покрај селото Првце, се наоѓале и селата Беловиште, Вратница, Јажинце, Нераште, Одри, Орашје, Рогачево и Старо Село. Во периодот 1950-1952, селото се наоѓало во некогашната општина Доброште, во која влегувале селата Доброште, Нераште и Првце.

Избирачко место

Селото е опфатено во избирачкото место бр. 2015 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште во селото Одри.^[10]

На парламентарните избори во 2020 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 823 гласачи.^[11]

Културни и природни знаменитости

Џамии^[4]

Џамија — главна селска џамија

Личности

Родени во или по потекло од Првце

Јонуз Јусуфов (роден во Првце, живеел во Доброште) — арнаутско-качачки бандит криминалец, главен преводник на сардисувањето на Лешочкиот манастир во 1905 година; и
Бари Шабани (р. 1954) — државен правобринител на Тетово и поранешен државен секретар во Министерството за правда на Македонија^[12]

Поврзано

Наводи

↑ ^1,0 ^1,1 „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 21 август 2021.
↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 242. Посетено на 21 август 2021.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 Трифуноски, Јован (1976). Полог. Белград: САНУ. стр. 306–307.
↑ Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 211.
↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
↑ „Описи на ИМ“. Посетено на 21 август 2021.
↑ „Предвремени избори за пратеници 2020“. Посетено на 21 август 2021.
↑ „Државен Правобранител за Тетово“. Државно правобранителство на Македонија. Посетено на 2010-01-12.

Надворешни врски

Првце на Ризницата ^?

[попис-1] 1,0 ^1,1 „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 21 август 2021.

[Попис2021-2] „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.

[енциклопедија-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 242. Посетено на 21 август 2021.

[:0-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 Трифуноски, Јован (1976). Полог. Белград: САНУ. стр. 306–307.

[5] Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 211.

[К’нчов-6] К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900

[Бранков-7] Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.

[макстат-8] „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.

[макстат2-9] „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.

[10] „Описи на ИМ“. Посетено на 21 август 2021.

[11] „Предвремени избори за пратеници 2020“. Посетено на 21 август 2021.

[12] „Државен Правобранител за Тетово“. Државно правобранителство на Македонија. Посетено на 2010-01-12.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]