Власите во Грција

Од Википедија — слободната енциклопедија
(Пренасочено од Ароманците во Грција)
Власите во Грција
Armãnji/Rrãmãnji tu Gãrtsii
Βλάχοι/Αρμάνοι στην Ελλάδα
Област со влашко население и дијалекти
Вкупен број
39.855 (попис 1951); неофицијални проценки бројат до 300.000[1]
Подрачја со значајно население
Атика, Епир, Тесалија, Западна Македонија, Централна Македонија
Јазици
влашки (мајчин), Грчки
Вероисповед
Претежно источно православие
Сродни народи
Аромани, Власи, Романци, Грци

Власите во Грција (влашки: Armãnji tu Gãrtsii; грчки: Βλάχοι/Αρμάνοι στην Ελλάδα) се влашка етно-лингвистичка група родена во Епир, Тесалија и Западна и Централна Македонија, во Грција.[2]

Во земјата, тие се општо познати како „Власи“ (Βλάχοι, Vláchoi) и се нарекуваат „Влахофонски Грци“[3][4] или „Грци што зборуваат влашки“,[5] бидејќи повеќето Ароманци во Грција имаат Грк. идентитет и се идентификуваат со грчката нација и култура.[6][7]

Историја[уреди | уреди извор]

Византискиот историчар Георги Кедрин идентификувал Ароманци кои живееле во денешна Грција во 11 век.[8] Под Отоманската империја, Власите се сметале за дел од Рум-милет.[9] Во 1902 г., романскиот политичар Александру Лаховари се залагал за признавање на Власите како посебен милет, што било дозволено во 1905 година.[10] Групата станала поизразена кон крајот на 19 век, со раскол меѓу Власите кои поблиску се идентификувале со Романија и оние кои биле повеќе поврзани со Грција.

Култура[уреди | уреди извор]

Власите од Грција се бројат во Панхеленската федерација на културните здруженија на Власите, културна организација на Власите.[9] Влашките заедници, кои го користат ендонимот Власи, во Македонија зборуваат мегленовлашки јазик, одвоено од влашки јазик.

Религија[уреди | уреди извор]

Во Отоманското Царство, Власите потпаднале под верска јурисдикција на грчкиот патријарх поради тоа што биле православни христијани; услугите биле вршени на грчки јазик.[11] Спроведувањето на богослужбите на влашки јазик станало приоритетно прашање за Власите. Православниот патријарх одлучил дека доколку Власите служат на својот јазик, ќе им биде ускратен сопственото свештено поглаварство. Во 1875 г., Патријархот наредил да се затворат 8 влашки цркви, што довело до ескалација на непријателствата.[11] Османлиското Министерство за правда и верска деноминација во 1891 г. утврдило дека Власите имаат право да богослужат на својот јазик; во 1892 година, Министерството за правда го предупреди грчкиот патријарх дека ако не се воспостават служби на влашки јазик, Власите најверојатно ќе основаат своја црква. Власите на крајот успеале да назначат свој епископ.

Мечовоне, влашко сирење од Мечово

Список на населени места[уреди | уреди извор]

Панорама на градот Мечово

Поради влашката историја на сточарството и историјата на дискриминација во урбаните средини, влашкото население е многу распространето низ Грција.[9]

Епир

Македонија

Тесалија и планината Олимп

Етолија-Акарнанија

Значајни Власи од Грција[уреди | уреди извор]

Јанаки и Милтон Манаки
Џорџ Авероф, сликарство во масло од Павлос Просалентис помладиот (1857-1894)
Евангелос Запас

Академци[уреди | уреди извор]

Уметност и литература[уреди | уреди извор]

Воени лица[уреди | уреди извор]

  • Конда Бимбаша (1770-1813) — српски револуционер
  • Јоргакис Олимпиос (1772-1821) - арматол и воен командант за време на Грчката војна за независност
  • Митре Влаот (1873-1907) - командант на ВМРО
  • Стефанос Сарафис (1890-1957) - грчка војска и водач на отпорот.

Филантропија[уреди | уреди извор]

  • Георгиос Синас (1783-1856) - бизнисмен
  • Евангелис Запас (1800-1865) - бизнисмен
  • Константинос Запас (1814-1892) - добротвор
  • Симон Синас (1810-1876) - бизнисмен
  • Џорџ Авероф (1818-1899) - бизнисмен и филантроп

Политика[уреди | уреди извор]

  • Рига Велестински (1757-1798), писател, политички мислител и револуционер (можно влашко потекло)
  • Јоанис Колетис (1773-1847) - премиер на Грција
  • Петрос Запас, пратеник во грчкиот парламент (1915–17) за префектурата Аргирокастрон
  • Александрос Папагос (мајка Ароманка) (1883-1955), офицер на грчката армија и премиер
  • Алкибијадес Дијаманди (1893-1948) - водач на Пиндско-македонско Кнежевство, а подоцна и на Римската легија
  • Николаос Матусис (1899-1991) - адвокат, политичар и водач на Римската легија
  • Василис Рапотикас (1888–1943) - командант на Римската легија
  • Евангелос Авероф (1910-1990) - грчки министер и лидер на партијата Нова демократија
  • Мајкл Дукакис (мајка Ароманка) (1933-) - американски гувернер на Масачусетс и поранешен претседателски кандидат
  • Андреас Цимас, комунистички политичар
  • Александрос Сволос, правник и претседател на Политичкиот комитет за национално ослободување (неофицијален премиер)
  • Јанис Бутарис (1942-) - бизнисмен, политичар и градоначалник на Солун

Религија[уреди | уреди извор]

  • Теодор Каваллиотис (1718-1789) - свештеник и учител

Наука[уреди | уреди извор]

  • Ели Карафоли (1901-1983) - инженер и дизајнер на авиони

Поврзано[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ Kahl 2002, стр. 153.
  2. ↑ Mackridge, Peter (2009-04-02). Language and National Identity in Greece, 1766-1976 (англиски). OUP Oxford. ISBN 9780199214426.
  3. ↑ „World Directory of Minorities and Indigenous Peoples - Greece : Vlachs“. United Nations High Commissioner for Refugees (англиски). May 2018. Архивирано од изворникот на 15 September 2013. Vlachs, or Vlachophone Greeks, are traditionally mountain pastoralists.
  4. ↑ Official Report of Debates (англиски). Council of Europe. 1996-07-01. стр. 907. ISBN 978-92-871-2983-3. The Vlachs or Macedo-Romanians, also called Aromanians or Vlachophone Greeks by others [...]
  5. ↑ „World Directory of Minorities and Indigenous Peoples - Greece : Vlachs“. United Nations High Commissioner for Refugees (англиски). May 2018. Архивирано од изворникот на 15 September 2013. In August 2003 the Greek Federation of Cultural Associations of Vlachs objected to the direct or indirect characterization of the Vlach-speaking Greeks as an ethnic, linguistic or other type of minority, a position expressed in a subsequent report issued by the American organization Freedom House. The Federation asserted that Vlach-speaking Greeks never asked to be recognized as a minority by the Greek state as both historically and culturally they were, and still are an integral part of Hellenism.
  6. ↑ History and culture of South Eastern Europe (англиски). 5. Slavica Verlag Dr. A. Kovač. 2003. стр. 212.
  7. ↑ Stjepanović, Dejan (2015-03-15). „Claimed Co-ethnics and Kin-State Citizenship in Southeastern Europe“. Ethnopolitics (англиски). 14 (2): 140–158. doi:10.1080/17449057.2014.991151. ISSN 1744-9057. |hdl-access= бара |hdl= (help)
  8. ↑ Wichmann, Anna (6 November 2022). „The Vlachs: The Proud Greeks Who Speak a Romance Language“. Greek Reporter. Посетено на 29 May 2023.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Kahl, Thede (2002). „The ethnicity of Aromanians after 1990: the identity of a minority that behaves like a majority“. Ethnologia Balkanica. 6: 145–169.
  10. ↑ Macar, Elçin (2023-01-02). „The Recognition of the Vlachs as a Millet in the Ottoman Empire, 1905“. The Journal of the Middle East and Africa (англиски). 14 (1): 87–112. doi:10.1080/21520844.2022.2125696. ISSN 2152-0844.
  11. ↑ 11,0 11,1 Arslan, Ali (2004). „The Vlach issue during the Late Ottoman period and the emergence of the Vlach community (millet)“. Études balkaniques (English) (4): 121–139. ISSN 0324-1645.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Власите_во_Грција&oldid=5195112“