Француска унија

Од Википедија — слободната енциклопедија
Француска унија
Union française
←
 
←
1946–1958 ↓
Знаме Грб
Местоположба на Француска унија
  Метрополска Франција и прекуокеанските департмани
  Прекуморски територии
  Територии на доверба
  Поврзани држави
Главен град Париз
Јазици Француски
Уредување Федерација
Историски период Студена војна
 -  Четврта Француска Република 27 октомври 1946
 -  Западна Унија 1948
 -  Повлекување на Камбодиjа и Јужен Виетнам 1955
 -  Независност на Мароко и Тунис 1956
 -  Повлекување на Лаос 1957
 -  Мајска криза 13-29 мај 1958
 -  Француска заедница 5 октомври 1958
Површина
 -  1958 13.500.000 км²
Население
 -  1958 200.000.000 
     Густина 14.8 жит/км²
Валута Француски франк
Минати		 Следни
Привремена влада на Француската Република
Француска колонијална империја
Француска заедница
Кралство Лаос
Јужен Виетнам
Северен Виетнам
Кралство Камбодија (1953-1970)
Француска Гвинеја
Петта Француска Република
Денес во  Франција
Дел од темата Франција

Историја на Франција

Античка историја

Праисториска Франција
Галија
Римска Галија
Франки
Меровинзи

Среден век

Каролинзи
Капетинска династија
Династија Валоа
Династија Бурбони
Француска револуција

19 век

Прва Француска Република
Национален конвент
Француска директорија
Француско конзулство
Прво Француско Царство
Бурбонска реставрација
Јулска револуција
Јулска монархија
Француска револуција 1848
Второ Француско Царство
Трета Француска Република
Париска комуна

20 век

Вишиевска Франција
Привремена влада на Француската Република
Француска унија
Четврта Француска Република
Француска заедница
Петта Француска Република

Портал:Франција

Француска унија (француски: Union française) — политички ентитет создаден од Четвртата француска република за да го замени стариот систем на француска колонијална империја, колоквијално познат како „Француска империја“ (Empire français). Тоа било де јуре крајот на „домородниот“ (indigène) статус на француските поданици во колонијалните области.

Состав[уреди | уреди извор]

Француската унија имала пет компоненти:

  1. Метрополска Франција, во која спаѓал и француски Алжир.
  2. „Стари“ колонии, особено оние од Француските Западни Инди на Карибите кои станале прекуокеански департмани во 1946 година: Гвадалупе, Француска Гвајана, Мартиник, Реунион.
  3. „Нови“ колонии, преименувани во прекуокеански територии: Брегот на Слоновата Коска, Дахомеј, Гвинеја, Мавританија, Нигер, Сенегал, Француски Судан, Горна Волта, Конго, Габон, Убанги-Шари, Чад, Коморос, Француска Индија, Њу Каланезијакар, Сен Пјер и Микелон, Француски Сомалиленд.
  4. Поврзани држави: Протекторат на Француска Индокина. Се очекувало дека другите протекторати ќе станат дел од Француската унија, но владетелите на Француски Мароко и Француски Тунис одбиле да станат членки и никогаш не припаѓале.[1]
  5. Доверливи територии на Обединетите нации, како што биле Француски Камерун и Француски Тоголанд, наследници на мандатите на Лигата на нациите.

Историја[уреди | уреди извор]

Француската унија била основана со францускиот устав од 27 октомври 1946 година (Четврта република). Под него, се вели дека не постојат француски колонии, туку дека метрополска Франција, прекуокеанските департмани и прекуокеанските територии се комбинираат за да создадат единствена француска унија, или само една Франција.[2]

Целта на овој сојуз бил „асимилација на прекуокеанските територии во голема Франција, населена со француски граѓани и благословена од француската култура“.[3] Додека британскиот колонијален систем имал локални колонијални влади кои на крајот ќе се развијат во посебни национални влади, Франција сакала да создаде единствена влада под една француска држава.[3]

Овој француски сојуз имал претседател, Висок совет и Собрание. Претседателот бил претседател на Републиката. Собранието на Унијата имало членство од Советот на Републиката, од Народното собрание и од регионалните собранија на прекуокеанските територии и департмани, но немал голема моќ.[4] Високиот совет на крајот се состанал само три пати, прво во 1951 година.[5] Собранието била единствената реална функционална институција која можела да управува со законодавството во прекуокеанските територии.[6]

Во реалноста, колонијалните области имале застапеност, но целата моќ останала во францускиот парламент и на тој начин била централизирана.[7] Колониите имале локални собранија, но тие имале само ограничена локална моќ.[7] Наместо тоа, разни домородци од прекуокеанските територии во метрополска Франција прераснале во група елити, познати како evolués.[7]

На 31 јануари 1956 година, како одговор на Алжирската војна, системот се променил, напуштајќи ја асимилацијата во корист на автономија, дозволувајќи им на териториите да развијат сопствена локална власт и на крајот да ја добијат својата независност.[8] Меѓутоа, ова прилагодување нема да успее и во 1958 година Француската унија била заменета со Француската заедница со Петтата република на Шарл де Гол, каде што Франција сега била федерација на држави со сопствена самоуправа.[9]

Современи ставови за Француската унија[уреди | уреди извор]

Ограничените демократски реформи и зголемените инвестиции во француските колонии донесени со формирањето на Француската унија добиле одредена поддршка од африканските лидери во тоа време. На пример, Феликс Уфуе-Боањи, во тоа време член на француското национално собрание, многу ја поддржувал француската инвестиција во Брегот на Слоновата Коска преку Централниот фонд за Франција во странство, кој исплатил над 600 милијарди франци на француските колонии.[10] Тој исто така ги поддржувал поголемите демократски слободи што им биле доделени на Африканците во рамките на Унијата, како што биле новите избрани територијални собранија.[11]

Леополд Сенгор на сличен начин ја поддржувал Француската унија и по посетата на Брегот на Слоновата Коска во 1952 година, верувал дека соработката меѓу Франција и нејзината колонија е заемно корисна и дека таквата француска помош треба да се „прошири на сите територии на Федерацијата“.[12]

Сепак, поголема поддршка за Француската унија дошла од Француски Тоголанд, сега Того, каде што во јуни 1955 година локално избраното територијално собрание едногласно гласало за предлогот да остане во сферата на влијание на Франција.[13]

Од друга страна, постоел народен отпор кон Француската унија. Според Луиза Рајс, зголемувањето на бројот на африкански студенти кои се школувале во Франција по формирањето на Унијата резултирало со сознание меѓу нив за противречноста помеѓу колонијалниот наратив за еднаквост и реалноста, со што го зголемил отпорот кон нејзините наводно егалитарни институции.[14] Конкретен пример за овој отпор се случил на Денот на Бастилја 1952 година, кога група студенти од Западна Африка кои се враќале дома со брод биле исклучени од прославите поради тоа што патувале во трета класа. Студентите тврделе дека биле дискриминирани поради нивната раса, но сепак капетанот на бродот ги гледал овие наводи со изненадување, мислејќи дека нивното исклучување е само поради „внатрешната наредба на бродот која немала никаква врска со расистичките теории“.[14] Овој пример е микрокосмос на различни современи мислења за Француската унија. Од една страна постоел став дека сите граѓани на Унијата, без разлика дали се Французи или Африканци, се еднакви и се третираат како такви. Од друга страна, дека е институционално исклучувачка кон Африканците и дека и покрај наводните промени, Француската унија е само продолжување на колонијализмот под нова маска.

Понатаму, постоело став меѓу француските претставници дека Француската унија сочинувала важен дел од поширокиот европски економски и политички проект, односно Европската економска заедница (ЕЕЗ). Навистина, според Пео Хансен и Стефан Јонсон, во генезата на ЕЕЗ, интеграцијата на Африка во економскиот блок била важна стратешка цел за нејзините архитекти и поддржувачи.[15]

Еден од овие поддржувачи, францускиот министер за надворешни работи Кристијан Пино, во 1957 година изјавил дека континуираниот развој на Африка од страна на Европа ќе го претвори континентот во „суштински фактор во светската политика“, а ублажувањето на сиромаштијата ќе помогне да се одбегне комунистичкото влијание.[16] Овде можеме да видиме дека француската влада ја сметала француската унија како корисна алатка и за консолидирање на европската економска интеграција и за борба против Студената војна.

Моделот на ЕЕЗ го користеле и африканските лидери за да го оправдаат континуираното членство на нивните земји во Француската унија. На пример, Феликс Уфуе-Боањи напишал во 1957 година дека со „откажување на дел од својот суверенитет“, европските земји ќе донесат „поцелосно елаборирана форма на цивилизација која е поповолна за нивните народи“ која оди подалеку од заостанатиот национализам.[17] Сенгор го повторува овој став, тврдејќи дека „би било бесмислено да се негува партикуларизам во Африка“, и дека наместо тоа треба да има цел целосно да се отстранат границите, формирајќи голем економски/политички блок.[18] Овде можеме да видиме став дека поголемата интеграција во економските и политичките блокови, како што се Француската унија и ЕЕЗ, била сметана од француските официјални лица и од некои африкански лидери како прогресивна, напредно размислување и во нивните интереси да го сторат тоа.

Повлекување од Француската унија[уреди | уреди извор]

  • Камбоџа се повлекла на 25 септември 1955 година.[19]
  • Јужен Виетнам се повлекол на 9 декември 1955 година.[20]
  • Лаос се повлекол на 11 мај 1957 година со измена на својот устав.[21]

Младински совет[уреди | уреди извор]

Младински совет на Француската унија (француски: Conseil de la jeunesse de l'Union française, скратено CJUF) бил координативно тело на младински организации во Француската унија. Тој бил основан во 1950 година.[22] Организацијата имала свое седиште во Париз и одржувала годишни конгреси.[23][24]

Последици од Француската унија и Француската заедница[уреди | уреди извор]

Во 1958 година, Четвртата Француска Република била заменета со нова Петта република, која се карактеризирала со посилен претседателски систем, предводен од претседателот Шарл Де Гол. На 28 септември 1958 година бил одржан уставен референдум за да ја замени Француската унија, како дел од поширок референдум низ Француската унија (вклучувајќи ја и Метрополата) за тоа дали да се усвои новиот француски Устав; доколку би било прифатено, колониите би станале дел од новата Француска заедница; во спротива, териториите би добиле независност.

Сите големи политички партии во секоја соодветна земја, освен две во Гвинеја и Нигер, поддржале гласање за уставниот референдум во 1958 година, барајќи полабава форма на автономија наместо систем на блиски односи доминирана од француското влијание.

Предлогот за референдум бил одобрен со огромно мнозинство од над 90 отсто од населението на повеќето, но не на сите територии. Дури и во Нигер, каде главната организирана политичка сила се спротивставила на замената на Француската унија со Француската заедница, новиот устав бил поддржан со јасно мнозинство. Меѓутоа, во Гвинеја, каде водечките политички активисти претпочитале непосредна и целосна независност,[25] резултатите покажале дека повеќе од 95% од гласачите гласале против уставот, со излезност од 85,5%.[26]

Како одговор на резултатот во Гвинеја, француските власти уништиле мебел, светилки и прозорци. Сите садови, медицинска опрема или документи што не можеле да се носат биле исто така уништени, а над 3.000 француски државни службеници и армиски здравствени службеници ја напуштиле земјата. Ова само ги засилило антиколонијалните чувства во Гвинеја, а Ахмед Секу Туре ќе продолжи да ги повикува другите африкански народи да прогласат независност.[27]

Поранешните западни и централноафрикански колонии по усвојувањето на референдумот формирале краткотрајна организација во 1959 година наречена Сојуз на Централноафриканските републики, заменувајќи го блокот на француска екваторијална Африка, кој постоел како потсекција на Француската унија и станал дел од новата француска заедница.[28]

Во метрополска Франција, повеќето политички партии ги поддржале предложените измени на уставот, најзначајни оние на асцендентот Шарл Де Гол, како и мнозинството од францускиот оддел на Работничката интернационала (СФИО, или Социјалистичка партија). Значајни спротивставени сили биле Француската комунистичка партија, како и помал дел од социјалистите меѓу кои бил и идниот претседател на Франција, Франсоа Митеран.[29] Противењето на промените било поделено меѓу оние кои сакале целосна независност на африканските поранешни колонии, главно оние од француската левица, а потоа оние кои воопшто се противеле на каква било промена на постоечкиот систем на францускиот сојуз, главно позиционирани на десната страна.[30]

Де Гол успешно тврдел дека неговиот став за создавање француска заедница наспроти продолжувањето на Француската унија, бил разумен и умерен компромис. Сепак, новата француска заедница не траела долго, при што повеќето африкански држави ја напуштиле организацијата до 1962 година, претпочитајќи целосна независност. Францускиот устав бил променет за да се отстрани секое спомнување на Француската заедница во 1990-тите. Меѓународната организација на франкофонијата се засновала на промовирање на францускиот јазик и вклучувало држави и делови од држави кои не биле дел од Француската унија во 1946 или 1958 година, или во некои случаи никогаш не биле француски колонии или протекторати.[31]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ Charles-Robert Argeron, La décolonisation française, Armand Colin, Paris, 1994, p. 73.
  2. ↑ Simpson, Alfred William Brian (2004). Human Rights and the End of Empire: Britain and the Genesis of the European Convention. Oxford University Press. стр. 285. ISBN 0199267898.
  3. ↑ 3,0 3,1 Simpson, Human Rights (2004), p. 286
  4. ↑ Simpson, Human Rights (2004), p. 285–286
  5. ↑ Simpson, Human Rights (2004), p. 286 fn. 33
  6. ↑ Simpson, Human Rights (2004), p. 286
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Simpson, Human Rights (2004), p. 286
  8. ↑ Simpson, Human Rights (2004), p. 286–287
  9. ↑ Simpson, Human Rights (2004), p. 287
  10. ↑ Houphouet-Boigny, Félix (1957). „Black Africa and the French Union“. Foreign Affairs. 35 (4): 593-599 (594-5). doi:10.2307/20031255. JSTOR 20031255.
  11. ↑ Mortimer, Edward (1969). France and the Africans 1944–1960 – A Political History (English). London: Faber and Faber. стр. 76.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  12. ↑ Pons, R. (1954). „French Union“. Civilizations. 4 (1): 95–122 (109).
  13. ↑ Gilmer, J. H. (1956). „French Union: North Africa – Negro Africa – Indochina“. Civilizations. 6 (2): 261–281 (275).
  14. ↑ 14,0 14,1 Rice, Louisa (2013). „Between Empire and Nation: Francophone West African Students and Decolonization“. Atlantic Studies. 10 (1): 131–147 (133). doi:10.1080/14788810.2013.764106.
  15. ↑ Hansen, Peo and Jonsson, Stefan (2011). „Bringing Africa as a 'Dowry to Europe'“. Interventions. 13 (3): 443–463 (459). doi:10.1080/1369801X.2011.597600.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  16. ↑ Hansen, Peo and Jonsson, Stefan (2011). „Bringing Africa as a 'Dowry to Europe'“. Interventions. 13 (3): 443–463 (459). doi:10.1080/1369801X.2011.597600.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  17. ↑ Houphouet-Boigny, Félix (1957). „Black Africa and the French Union“. Foreign Affairs. 35 (4): 593-599 (594-5). doi:10.2307/20031255. JSTOR 20031255.
  18. ↑ Pons, R. (1954). „French Union“. Civilizations. 4 (1): 95–122 (109).
  19. ↑ [ Displaying Abstract ] (26 September 1955). „Cambodia severs tied with France; Declares Her Independence - Prince Norodom Takes the Post of Premier“. The New York Times. Посетено на 22 June 2018.
  20. ↑ „Pentagon Papers Part IV A 3“ (PDF). National Archives and Records Administration. 1954–1960. Архивирано од изворникот (PDF) на 2012-04-05. Наводот journal бара |journal= (help)
  21. ↑ „Laos“. Worldvisitguide.com.
  22. ↑ L'Année politique, économique, sociale et diplomatique en France. Presses Universitaires de France, 1954. p. 199
  23. ↑ Journal officiel de la République française. 1955. p. 7464
  24. ↑ Almeida-Topor, Hélène d'. La politique et la ville. Paris: Ed. L'Harmattan, 1992. p. 150
  25. ↑ Simpson, A. W. B. (2001). Human rights and the end of empire : Britain and the genesis of the European Convention. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-826289-2. OCLC 45888859.
  26. ↑ Haine, W. Scott (2000). The history of France. Westport, Conn.: Greenwood Press. ISBN 0-313-00725-X. OCLC 51543309.
  27. ↑ Meredith, Martin (2013). 'The State of Africa' A history of the continent since independence' (English). London: Simon and Schuster UK ltd. стр. 68–69. ISBN 978-0-85720-388-5.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  28. ↑ „Indépendances - La Loi-cadre Defferre de 1956 - Ina.fr“. Indépendances. Посетено на 2021-11-24.
  29. ↑ Julien, C. A. (1950). „From the French Empire to the French Union“. International Affairs (англиски). 26 (4): 487–502. doi:10.2307/2607143. ISSN 1468-2346. JSTOR 2607143.
  30. ↑ Savary, Alan (1952). „The French Union: Centralism or Federalism?“. International Journal (англиски). 7 (4): 258–264. doi:10.2307/40197927. JSTOR 40197927.
  31. ↑ „Portail de l'Organisation Internationale de la Francophonie (OIF)“. Organisation Internationale de la Francophonie (француски). Посетено на 2021-11-24.

Понатамошно читање[уреди | уреди извор]

  • Купер, Фредерик. „Француска Африка, 1947-1948: Реформи, насилство и несигурност во колонијална ситуација“. Critical Inquiry (2014) 40#4 стр: 466–478. во ЈСТОР
  • Хорн, Алистер. (1977). Дива војна за мир: Алжир, 1954-1962 година. Викинг прес.
  • Мекдугал, Џејмс. (2017). Историја на Алжир. Прес на Универзитетот Кембриџ.
  • Мекдугал, Џејмс. (2006). Историја и култура на национализмот во Алжир. Прес на Универзитетот Кембриџ.
  • Симпсон, Алфред Вилијам Брајан. Човекови права и крајот на империјата: Британија и генезата на Европската конвенција (Оксфорд универзитетски прес, 2004).
  • Смит, Тони. „Компаративна студија за француската и британската деколонизација“. Компаративни студии во општеството и историјата (1978) 20#1 стр: 70-102. онлајн Архивирано на 14 јуни 2015 г.
  • Смит, Тони. „Францускиот колонијален консензус и народна војна, 1946–58“. Весник за современа историја (1974): 217–247. во ЈСТОР
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Француска_унија&oldid=5062344“