Привремена влада на Француската Република
| Француска Република | ||||||
| République française | ||||||
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
.png) Франција со своите протекторати и воена администрација во Германија
| ||||||
| Главен град | Париз | |||||
| Јазици | Француски | |||||
| Вероисповед | Секуларна држава | |||||
| Уредување | Трипартизам | |||||
| Историски период | Втора светска војна | |||||
| - | Основана | 3 јуни 1944 | ||||
| - | Десант на Нормандија | 6 јуни 1944 | ||||
| - | Операција Змеј | 15 август 1944 | ||||
| - | Ослободување на Париз | 25 август 1944 | ||||
| - | Предавање на Германија | 8 мај 1945 | ||||
| - | Четврта Француска Република | 27 октомври 1946 | ||||
| Валута | Француски франк | |||||
| Денес во |  Франција
| |||||
.svg)
Привремена влада на Француската Република (француски: Gouvernement provisoire de la République française (GPRF)) — привремена влада на Слободна Франција помеѓу 3 јуни 1944 и 27 октомври 1946 година, по ослободувањето на континентална Франција по операциите „Оверлорд“ и „Змеј“, и тралеа до формирањето на Четвртата Француска Република. Нејзиното основање го означило официјалното обновување и повторно воспоставување на привремена Француска Република, обезбедувајќи континуитет со непостоечката Француска Трета Република.
Го наследил Францускиот комитет за национално ослободување (CFLN), кој бил привремена влада на Франција во прекуокеанските територии и метрополитенските делови на земјата (Алжир и Корзика) кои биле ослободени од Слободните Французи. Како воена влада на Франција во 1944-1945 година, нејзините главни цели биле да се справи со последиците од окупацијата на Франција и да продолжи да води војна против Германија како еден од главните сојузници.
Нејзината главна мисија (покрај војната) била да го подготви теренот за нов уставен поредок што резултирал со Четвртата република. Исто така, донел неколку важни реформи и политички одлуки, како што било давање право на глас на жените, основањето на национална школа за администрација и поставување на основите на социјалното осигурување во Франција.
Основање[уреди | уреди извор]
Привремената влада била официјално создаден од Францускиот комитет за национално ослободување на 3 јуни 1944 година, еден ден пред да пристигне Шарл де Гол во Лондон од Алжир на покана на Винстон Черчил, и три дена пред Денот Д.[1] Самиот комитет бил создаден точно една година порано преку обединувањето на Де Гол и организациите на Анри Жиро. Меѓу нејзините најнепосредни грижи било да се осигура дека Франција нема да потпадне под сојузничка воена администрација, зачувувајќи го суверенитетот на Франција и ослободувајќи ги сојузничките трупи за борба на фронтот.
По ослободувањето на Париз на 25 август 1944 година, таа се преселила назад во главниот град, воспоставувајќи нова влада на „национално единство“ на 9 септември 1944 година, вклучувајќи голисти, националисти, социјалисти, комунисти и анархисти. Меѓу нејзините надворешнополитички цели било да обезбеди француска окупациска зона во Германија и постојано седиште на Советот за безбедност на ОН. Ова било обезбедено преку голем воен придонес на западниот фронт.
Војна[уреди | уреди извор]
Привремената влада започнала да собира нови трупи за да учествуваат во напредувањето кон Рајна и инвазијата на Германија, користејќи ги француските сили за внатрешни работи како воени кадри и работна сила од искусни борци за да се овозможи многу големо и брзо проширување на Француската ослободителна армија. Таа била добро опремена и добро снабдена и покрај економското нарушување што го донело окупацијата благодарение на Ленд-Лиз, и пораснала од 500.000 луѓе во летото 1944 година на над 1.300.000 на крајот на војната, што ја направило четврта по големина сојузничка армија во Европа.[2]
Француската втора оклопна дивизија, врвот на копјето на слободните француски сили кои учествувале во Кампањата на Нормандија и го ослободиле Париз, продолжила да го ослободи Стразбур на 23 ноември 1944 година, со што ја исполнила заклетвата на Куфра дадена од нејзиниот командант генерал Леклер речиси четири години порано. Единицата под негова команда, едвај поголема од чета кога ја зазеле италијанската тврдина, прераснала во целосна оклопна дивизија.
Врвот на копјето на слободната француска прва армија што извршила десант на Прованс бил I корпус. Нејзината водечка единица, француската 1-ва оклопна дивизија, била првата единица на западните сојузници што стигнала до Рона (25 август 1944), Рајна (19 ноември 1944) и Дунав (21 април 1945 година). На 22 април 1945 година, таа ја зазела енклавата Зигмаринген во Баден-Виртемберг, каде што последните прогонети од режимот на Виши, вклучувајќи го и маршалот Филип Петен, биле домаќини од Германците во еден од замоците на предците на династијата Хоенцолерн.
Тие учествувале во запирање на операцијата Нордвинд, последната германска голема офанзива на западниот фронт во јануари 1945 година и во уривањето на Колмарскиот џеб во јануари-февруари 1945 година, заробувајќи и уништувајќи го најголемиот дел од германската XIX-та армија.
Виши Франција[уреди | уреди извор]
Во хотелот де Вил, Париз на 25 август 1944 година, каде што биле прогласени Втората француска република и Третата Француска Република, Де Гол експлицитно одбил да прогласи нова република.[3] Кога Жорж Бидо од францускиот отпор дал согласност дека Де Гол може да прогласи обнова на републиката, генералот одговорил дека не може, бидејќи републиката никогаш не престанала да постои.[4] Де Гол ја користел својата стара канцеларија како помлад министер во кабинетот на министерството за војна како симбол на континуитетот меѓу владите пред и по Виши. Тој одбил да одржи говор за отворање на првиот состанок на привремената влада во септември 1944 година, наведувајќи дека републиката продолжува, но во реорганизирана форма.[3]
Теоретски, Франција се вратила во моментот непосредно пред полноќ на 17 јуни 1940 година кога Петен ја презел власта.[5] Привремената влада сметала дека режимот на Виши (официјално: „Француска држава“) е неуставен и затоа сите негови дејствија се преземени без легитимна власт и незаконски. Сите „уставни акти, законодавни или регулаторни“ донесени од владата на Виши, како и декрети донесени за нивно спроведување, биле прогласени за ништовни со Уредбата од 9 август 1944 година.[6]
Меѓутоа, бидејќи масовното откажување на сите одлуки донесени од Виши било непрактично, било одлучено секое укинување на конкретни уредби или декрети да биде изрично признаено од владата. Уредбата од 9 август ги поништило само оние што ги навеле.[5] Уредбата предвидувала дека актите кои не било изрично наведени како поништени во уредбата, ќе продолжат да добиваат „привремена примена“. Многу акти биле експлицитно укинати, вклучително и сите акти што Виши ги нарекла „уставни акти“, сите акти што ги дискриминирало Евреите, сите акти поврзани со таканаречените „тајни друштва“ (на пример, масоните) и сите акти со кои биле основани специјални трибунали.[7]
Додека криминалното однесување на Виши Франција било постојано признаено, оваа гледна точка негирало каква било одговорност на државата Франција, тврдејќи дека делата извршени помеѓу 1940 и 1944 година биле неуставни акти без легитимност.[8][4] Де Гол рекол дека постапките на Виши биле „ништовни и неважечки“.[3] Тој и другите ги нагласиле нејасните услови на гласањето во јуни 1940 година со кое се доделиле целосни овластувања на Петен, што било одбиено од малцинството на Виши 80.[9] Особено, присилните мерки што ги користел Пјер Лавал биле осудувани од оние историчари кои сметале дека гласањето немало уставна законитост. Во подоцнежните години, позицијата на Де Гол била повторена од претседателот Митеран.[10] „Нема да се извинувам во името на Франција. Републиката немаше никаква врска со ова. Не верувам дека Франција е одговорна“, изјавил тој во септември 1994 година.[11] Жак Ширак, кој станал претседател во 1995 година, бил првиот француски лидер кој ја прифатил колективната вина за делата на Виши, изјавувајќи во јули 1942 година дека Франција извршила „непоправлив“ чин.[4]
Политика[уреди | уреди извор]
Во привремената влада доминирал сојуз меѓу Француската комунистичка партија (ПЦФ), тврдејќи дека е „партија на 75.000 истрелани“ поради нејзината улога во Отпорот, Францускиот оддел на Работничката интернационала (социјалистичка партија) и Христијанско-демократското Народно републиканско движење (МРП), предводено од Жорж Бидо. Овој сојуз меѓу трите политички партии траел до кризата во мај 1947 година, за време на која Морис Торез, вицепремиерот и четворица други комунистички министри биле исфрлени од владата, и во Франција и во Италија. Заедно со прифаќањето на Маршаловиот план, одбиен од земјите кои потпаднале под влијание на СССР, ова го означил официјалниот почеток на Студената војна во овие земји.
Таа започнало со деколонизација со признавање на независноста на Демократска Република Виетнам, но одбивањето да се вклучи Кочинчина во новата држава довело до Првата војна во Индокина.
Иако привремената влада била активна само од 1944 до 1946 година, таа имала трајно влијание, особено во однос на донесувањето на законите за работни односи кои биле изнесени од Националниот совет на Отпорот, чадор организација која ги обединила сите движења на отпорот, особено комунистичката партија. Покрај наредбите на Де Гол со кои, за прв пат во Франција, се дало право на глас на жените во 1944 година, владата донела различни закони за работните односи, вклучувајќи го и актот од 11 октомври 1946 година за воспоставување на медицина на трудот. Исто така, назначила комесари за исполнување на своите цели.
Лојалистите на Виши биле изведени пред суд од владата во правни чистки, а голем број биле егзекутирани за предавство, меѓу нив и Пјер Лавал, премиерот на Виши во 1942–44 година. Маршалот Филип Петен, „началникот на француската држава“ и херој од Верден, исто така бил осуден на смрт, но неговата казна била заменета во доживотна. Илјадници соработници биле пократко егзекутирани од локалните сили на отпорот во таканаречените „дивјачки чистки“.
Колаборационистички паравоени и политички организации и Службата за легионски ред, исто така биле распуштени.[12]
Привремената влада презела чекори за замена на локалните власти, вклучително и владите кои биле потиснати од режимот на Виши, преку нови избори или со продолжување на мандатот на оние кои биле избрани најдоцна до 1939 година.[13]
Реформи[уреди | уреди извор]
Привремената влада го продолжил проектот започнат во 1936 година од Жан Зај за да создаде училиште за национална администрација, кое е основано на 9 октомври 1945 година, за да обезбеди високи државни службеници со постојан висок квалитет, како и да им овозможи на надарените луѓе да ги достигнат овие функции без оглед на социјалното потекло.
Правото на глас било доделено на жените од страна на владата на 21 април 1944 година, и било потврдено со декретот од 5 октомври 1944 година. Тие за прв пат излегле на гласање на локалните избори на 29 април 1945 година.
Биле донесени одлуки за социјално осигурување (декрет од 19 октомври 1945 година) и детски додаток (закон од 22 август 1946 година), со кои се поставели темелите на социјалната држава во Франција.
Во диригистичен дух, владата создала големи државни компании, на пример со национализирање на Рено и основање на компанија за електрична енергија ЕДФ и авиокомпанијата Ер Франс.
Нов устав[уреди | уреди извор]
Друга главна цел на владата под водство де Гол била да му даде глас на народот преку организирање избори кои се одржале на 21 октомври 1945 година. Анкетите забележале победа на Францускиот оддел на Работничката интернационала, Француската комунистичка партија и Народното републиканско движење. Тие добиле три четвртини од гласовите, а референдумот добил 96% поддршка од гласачите за укинување на Третата република. Станувајќи конститутивно собрание, новоизбраниот парламент бил задолжен да подготви устав за нова четврта република.
Де Гол, фаворизирајќи посилна извршна власт, поднел оставка во несогласување со комунистичките министри на 20 јануари 1946 година. Првиот нацрт-устав, поддржан од левицата, но осуден од Де Гол и од централните и десничарските партии, бил отфрлен со референдум на 5 мај 1946 година, што резултирало со распуштање на парламентот и оставка на наследникот на Де Гол, Феликс Гуен.
Нови избори се одржале на 2 јуни 1946 година, обележано со зајакнување на десницата и пад на левицата. Уставот на Четвртата република, основан под претседателство на Жорж Бидо, конечно бил усвоен на референдумот на 13 октомври 1946 година.
По изборите за нов дом на парламентот одржани на 10 ноември 1946 година, поранешниот водач на Народниот фронт Леон Блум станал претседател на последната привремена влада на 16 декември. Еден месец подоцна, Винсент Ауриол го наследил Блум како претседател на Републиката, означувајќи го стапувањето во сила на институциите на Четвртата Република.
Список на претседатели на привремената влада[уреди | уреди извор]
| Слика | Име | Владеење | Партија |
|---|---|---|---|
|
Шарл де Гол(1890–1970) | 3 јуни 1944 – 26 јануари 1946 | Независен |
|
Феликс Гуен(1884–1977) | 26 јануари 1946 – 24 јуни 1946 | СФИО |
|
Жорж Бидо(1899–1983) | 24 јуни 1946 – 28 ноември 1946 | МРП |
.jpg)
|
Винсент Ауриол(1884–1966)В.Д | 28 ноември 1946 – 16 декември 1946 | СФИО |
|
Леон Блум(1872–1950) | 16 декември 1946 – 22 јануари 1947 | СФИО |
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Wieviorka, Olivier (2008). Normandy: The Landings to the Liberation of Paris. Harvard University Press. стр. 300. ISBN 978-0-674-02838-8. OCLC 1166488535.
- ↑ Talbot, C. Imlay; Duffy Toft, Monica (24 January 2007). The Fog of Peace and War Planning: Military and Strategic Planning Under Uncertainty. Routledge, 2007. стр. 227. ISBN 9781134210886.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Jackson, Julian (2018). A Certain Idea of France: The Life of Charles de Gaulle. London: Allen Lane. стр. 326, 335. ISBN 9780674987210.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Error on call to Template:Cite interview: Parameter subject (or last) must be specified
- ↑ 5,0 5,1 Paxton, Robert O. (1972). Vichy France: Old Guard and New Order, 1940-1944 (англиски). New York: Alfred A. Knopf. стр. 477. ISBN 978-0-8041-5410-9.
- ↑ „Ordonnance du 9 août 1944 relative au rétablissement de la légalité républicaine sur le territoire continental – Version consolidée au 10 août 1944“ [Law of 9 August 1944 Concerning the reestablishment of the legally constituted Republic on the mainland – consolidated version of 10 August 1944]. gouv.fr. Legifrance. 9 August 1944. Архивирано од изворникот на 16 July 2009. Посетено на 21 October 2015.
Article 1: The form of the government of France is and remains the Republic. By law, it has not ceased to exist.
Article 2: The following are therefore null and void: all legislative or regulatory acts as well as all actions of any description whatsoever taken to execute them, promulgated in Metropolitan France after 16 June 1940 and until the restoration of the Provisional Government of the French Republic. This nullification is hereby expressly declared and must be noted.
Article 3. The following acts are hereby expressly nullified and held invalid: The so-called "Constitutional Law of 10 July 1940; as well as any laws called 'Constitutional Law';... - ↑ Jean-Pierre Maury. „Ordonnance du 9 août 1944 relative au rétablissement de la légalité républicaine sur le territoire continental“. Mjp.univ-perp.fr. Архивирано од изворникот на 8 February 2012. Посетено на 31 May 2011.
- ↑ „Ordonnance du 9 août 1944 relative au rétablissement de la légalité républicaine sur le territoire continental – Version consolidée au 10 août 1944“ [Law of 9 August 1944 Concerning the reestablishment of the legally constituted Republic on the mainland – consolidated version of 10 August 1944]. gouv.fr. Legifrance. 9 August 1944. Архивирано од изворникот на 16 July 2009. Посетено на 21 October 2015.
Article 1: The form of the government of France is and remains the Republic. By law, it has not ceased to exist.
Article 2: The following are therefore null and void: all legislative or regulatory acts as well as all actions of any description whatsoever taken to execute them, promulgated in Metropolitan France after 16 June 1940 and until the restoration of the Provisional Government of the French Republic. This nullification is hereby expressly declared and must be noted.
Article 3. The following acts are hereby expressly nullified and held invalid: The so-called "Constitutional Law of 10 July 1940; as well as any laws called 'Constitutional Law';... - ↑ Wolf, Joan Beth (2017). Harnessing the Holocaust: The Politics of Memory in France. Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-4889-6 – преку Google Books.
- ↑ Goldman, Russell (17 July 2017). „Macron Denounces Anti-Zionism as 'Reinvented Form of Anti-Semitism'“. The New York Times. ISSN 0362-4331. Архивирано од изворникот на 28 January 2018.
- ↑ Simons, Marlise (17 July 1995). „Chirac Affirms France's Guilt In Fate of Jews“. The New York Times. ISSN 0362-4331. Архивирано од изворникот на 7 December 2017. Посетено на 16 December 2017.
- ↑ Jean-Pierre Maury. „Ordonnance du 9 août 1944 relative au rétablissement de la légalité républicaine sur le territoire continental“. Mjp.univ-perp.fr. Архивирано од изворникот на 8 February 2012. Посетено на 31 May 2011.
- ↑ „Libération, 1944, gouvernement provisoire, rétablissement de la République“ [Liberation, 1944, provisional government, re-establishment of the Republic]. University of Perpignan.