Гвакамоле
 Гвакамоле | |
| Вид | Мексиканска храна |
|---|---|
| Место на потекло | Мексико |
| Главни состојки | авокадо, морска сол и сок од лимета |
Гвакамоле (шпански: Guacamole) – макало, намаз или салата на основа на авокадо, првично воведено од Ацтеките во денешно Мексико.[1] Покрај употребата во мексиканска кујнамексиканската кујна, тоа станало дел од меѓународната и американската кујна како макало, намаз или состојка за салати.[2][3]
Потекло на поимот[уреди | уреди извор]
Името доаѓа од ацтечкиот дијалект преку јазикот нахуатл āhuacamolli, што буквално значи "авокадов сос" од āhuacatl[4] ("avocado") + molli ("сос").[1]
Историја[уреди | уреди извор]
Авокадото прво било одгледувано во Јужно Централно Мексико, пред околу 10.000 години.[5][6][7] На почетокот на 1900-тите години, за авокадото често се користело името алигаторска круша.[8]
Гвакамолето ја зголемило продажбата на авокадо во САД, особено на денот на супербоул и Синко де мајо.[9] Зголемената потрошувачка на гвакамоле најверојатно се должи на укинувањето на забраната за увоз на авокадо во 1990-тите години и растот на латино популацијата во САД.[10]
Состојки[уреди | уреди извор]
Макалото гвакамоле традиционално се прави со толчење зрели авокада и морска сол со molcajete y tejolote (аван и толчник).[11][12] Во рецептите често се вклучени сок од лимета, коријандер и халапењо. Во некои нетрадиционални рецепти вклучени се кисела павлака, домати, босилек, или грашок.[13]
Поради присуството на полифенол оксидаза во клетките на авокадото, изложеноста на кислород во воздухот предизвикува ензимска реакција и развива меланоидински пигмент, правејќи го сосот кафеав.[14] Овој резултат генерално се смета за лош (ја намалува привлечноста), па има неколку методи (некои анегдотски) кои се користат за да се намали овој ефект, како што е складирање на гвакамолето во сад што не пропушта воздух или цврсто да се завитка во пластика за да се ограничи површината изложена на воздух.[15]
Состав и хранлива вредност[уреди | уреди извор]
| Хранлива вредност на 100 g | |
|---|---|
| Енергија | 670 kJ (160 kcal) |
8,53 g | |
| Скроб | 0,11 g |
| Шеќери | 0,66 g 0 |
| Влакна | 6,7 g |
14.66 g | |
| Заситени | 2,126 g |
| Транс | 0 |
| Мононезаситени | 9,8 g |
| Полинезаситени | 1.816 g |
2,00 g | |
| Витамини | |
| Витамин А (екв.) | (1 %) 7 μг(1 %) 62 μг271 μг |
| Витамин А | 146 МЕ |
| Тиамин (Б1) | (6 %) 0,067 мг |
| Рибофлавин (Б2) | (11 %) 0,130 мг |
| Ниацин (Б3) | (12 %) 1,738 мг |
| Пантот. кис. (Б5) | (28 %) 1,389 мг |
| Витамин Б6 | (20 %) 0,257 мг |
| Фолна кис. (Б9) | (20 %) 81 μг |
| Холин | (3 %) 14,2 мг |
| Витамин Ц | (12 %) 10,0 мг |
| Витамин Е | (14 %) 2,07 мг |
| Витамин К | (20 %) 21 мг |
| Минерали | |
| Калциум | (1 %) 12 мг |
| Железо | (4 %) 0,55 мг |
| Магнезиум | (8 %) 29 мг |
| Фосфор | (7 %) 52 мг |
| Калиум | (10 %) 485 мг |
| Натриум | (0 %) 7 мг |
| Цинк | (7 %) 0,64 мг |
| Други состојки | |
| Вода | 73,23 |
| |
| Постотоците се приближно пресметани според препораките за возрасни лица во САД. Извор: База за хранливост — USDA | |
Бидејќи главната состојка на гвакамолето е суровото авокадо, хранливата вредност на јадењето произлегува од витамините, минералите и мастите на авокадото, обезбедувајќи прехранбени влакна, неколку Б витамини, витамин К, витамин Е и калиум во значителна количина. Авокадото е извор на заситени масти, мононезаситени масти и фитостероли, како што е бета-ситостерол.[16][17] Тие исто така содржат каротеноиди, како што се бета-каротин, зеаксантин и лутеин.[18]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 Zeldes, Leah A. (November 4, 2009). „Eat this! Guacamole, a singing sauce, on its day“. Dining Chicago. Chicago's Restaurant & Entertainment Guide, Inc. Архивирано од изворникот на 23 март 2010. Посетено на November 5, 2009.
- ↑ Beard, James; Bittman, Mark (September 4, 2007). Beard on Food: The Best Recipes and Kitchen Wisdom from the Dean of American Cooking. Bloomsbury Publishing USA. стр. 86–87. ISBN 978-1-59691-446-9. Посетено на March 14, 2012.
- ↑ Smith, Andrew F. (May 1, 2007). The Oxford companion to American food and drink. Oxford University Press. стр. 144–146. ISBN 978-0-19-530796-2. Посетено на March 14, 2012.
- ↑ „How to Pronounce "Guacamole" in Spanish“. ThoughtCo. Посетено на August 20, 2018.
- ↑ „What's in a name?“. University of California. Посетено на March 27, 2016.
- ↑ Chen, H.; Morrell, P. L.; Ashworth, V. E. T. M.; de la Cruz, M.; Clegg, M. T. (2008). „Tracing the Geographic Origins of Major Avocado Cultivars“. Journal of Heredity. 100 (1): 56–65. doi:10.1093/jhered/esn068. PMID 18779226.
- ↑ Galindo-Tovar, María Elena; Arzate-Fernández, Amaury M.; Ogata-Aguilar, Nisao & Landero-Torres, Ivonne (2007). „The avocado (Persea americana, Lauraceae) crop in Mesoamerica: 10,000 years of history“ (PDF). Harvard Papers in Botany. 12 (2): 325–334, page 325. doi:10.3100/1043-4534(2007)12[325:TAPALC]2.0.CO;2. JSTOR 41761865. Архивирано (PDF) од изворникот October 10, 2015.
- ↑ Morton JF (1987). Avocado; In: Fruits of Warm Climates. Creative Resource Systems, Inc., Winterville, NC and Center for New Crops & Plant Products, Department of Horticulture and Landscape Architecture, Purdue University, West Lafayette, IN. стр. 91–102. ISBN 978-0-9610184-1-2.
- ↑ Charles, Jeffrey (2002). „8. Searching for gold in Guacamole: California growers market the avocado, 1910–1994“. Во Belasco, Warren; Scranton, Philip (уред.). Food nations: selling taste in consumer societies. Routledge. стр. 131–154. ISBN 978-0-415-93077-2. Посетено на September 20, 2011.
- ↑ Khazan, Olga (2015-01-31). „The Selling of the Avocado“. The Atlantic. Посетено на September 28, 2016.
- ↑ „The best guacamole recipe“. Business Insider. Посетено на 21 August 2018.
- ↑ Eats, Serious. „The Best Guacamole (and the Science of Avocados) | The Food Lab“. www.seriouseats.com (англиски). Посетено на 21 August 2018.
- ↑ „Green Pea Guacamole“. The New York Times. Посетено на October 16, 2016.
- ↑ Hartel, 2009, p. 43
- ↑ „National Guacamole Day :: Fresh Avocado“. avocadocentral.com. Архивирано од изворникот на 2017-05-17.
- ↑ „Avocados, raw, all commercial varieties, per 100 grams“. NutritionData.com. 2013. Посетено на April 17, 2013.
- ↑ „Avocados: Health Benefits, Nutritional Information“. MNT. Посетено на January 12, 2016.
- ↑ Dreher ML; Davenport AJ (2013). „Hass avocado composition and potential health effects“. Crit Rev Food Sci Nutr. 53 (7): 738–50. doi:10.1080/10408398.2011.556759. PMC 3664913. PMID 23638933.
