Ан Луилје

Од Википедија — слободната енциклопедија
Ан Луилје
Anne L'Huillier
Роден(а)16 август 1958(1958-08-16) (65 г.)
НационалностФранцуска/Шведска
ПолињаАтомска физика, експериментална физика, атосекундна физика
ОбразованиеУниверзитет Сорбона; Универзитет Париз-Сакле (докторат)
Теза„Ionisation multiphotonique et multielectronique (Мултифотонсска и мултиелектронска јонизација)“ (1986)
Докторски менторБернар Кањак
Поважни награди
  • Нобелова награда за физика (2023)
  • Волфова награда (2022)
  • Награда Граници на знаењето на фондацијата BBVA (2022)
  • Карл-Цајсова награа за истражување (2013)
  • Blaise Pascal Medal (2013)
  • Лорела-Унескова награда (2011)
  • Награда Јулиус Спрингер (2003)

Ан Луилје (француски: Anne L'Huillier), (Париз, 16 август 1958) — француско-шведска физичарка и професорка по атомска физика на Универзитетот Лунд во Шведска[1]. Таа е лауреат на Нобеловата награда за физика во 2023 година, заедно со Ференц Краус и Пјер Агостини[2].

Во 2011 година, ја добила наградата Лореал-Унеско за жени во науката за нејзината работа на развојот на екстремно брза камера која може да ги снима движењата на електроните во атосекунда (милијардити дел од милијардити дел од секундата)[3].

Кариера[уреди | уреди извор]

Откако се запишала во ENS de Fontenay-aux-Roses во 1977 година и дипломирала математика во 1980 година, таа го подготвила својот докторат на одделот за фотони, атоми и молекули во центарот CEA во Сакле. Во 1986 година, таа одбранила државна теза со наслов Мултифотон и мултиелектронска јонизација на Универзитетот Пјер и Мари Кири [4] и истата година добила постојана позиција на ЦЕА. Потоа, таа извршила истражувачки престои во Политехничкиот центар Чалмерс во Гетеборг во 1986 година, на Универзитетот во Јужна Калифорнија во Лос Анџелес во 1988 година и во Националната лабораторија Лоренс Ливермор во 1993 година. Во 1995 година станала вонреден професор на Универзитетот Лунд, а потоа професор по атомска физика во 1997 година.

Нејзиното истражување е сосредоточено околу атосекундните импулси поврзани со производството на хармоници од висок ред во гасот и нивните апликации, особено во атомската физика[5].

Почести[уреди | уреди извор]

Одликувања[уреди | уреди извор]

  • 2022 година: Офицерка на Легијата на честа (витез во 2011 г.).

Публикации[уреди | уреди извор]

  • Ferray, M.; G. Mainfray, A .; Li, X.F.; Lompre, L.A. (2/11/1987). „Multiple-harmonic conversion of 1064 nm radiation in rare gases“. J. Phys. B: At. Mol. Opt. Phys (англиски). 21 (3): L31. Bibcode:1988JPhB...21L..31F. doi:10.1088/0953-4075/21/3/001. Проверете ги датумските вредности во: |date=, |year= / |date= mismatch (help)

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ Sa page de présentation sur le site de l'université de Lund
  2. ↑ Denis Delbecq (3 octobre 2023). „Pierre Agostini, Ferenc Krausz et Anne L'Huillier sont honorés du Prix Nobel de physique“. Le Temps (француски). Посетено на 3 octobre 2023. Проверете ги датумските вредности во: |access-date=, |date= (help).
  3. ↑ https://www.youtube.com/watch?v=a3ztTM8g_jI Vidéo de l'UNESCO où Anne L'Huillier explique ses recherches.
  4. ↑ Thèse d'État ès-sciences, 1986, Paris VI, notice Sudoc
  5. ↑ 5,0 5,1 Université Pierre-et-Marie-Curie Архивски примерок на Семрежниот архив (англиски) .
  6. ↑ „Anne L'Huillier, Lund University“ (англиски). Посетено на 29 décembre 2019. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
  7. ↑ Evelina Lindén (2021-03-08). „Anne L'Huillier wins the Max Born Award“ (англиски). Посетено на 2021-03-15.
1901–1925
1926–1950
1951–1975
1976–2000
2001–денес
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Ан_Луилје&oldid=5087071“