Осми далматински корпус
| 8. далматински корпус | |
|---|---|
.svg) Знамето на Федерална Држава Хрватска, користено од партизаните во Хрватска | |
| Активна | 7 октомври 1943– 2 март 1945 |
| Земја | Демократска Федерална Југославија |
| Род |  Југословенска партизанска војска |
| Вид | пешадија |
| Големина | корпус |
| Дел од | 4. армија |
| Битки | Југославија во Втора светска војна * Операција Цитен (1943) * Втора операција Хербстегевитер (1943) * Десант на Дрвар (1944) * Книнска операција (1944) * Мостарска операција (1945) |
| Команданти | |
| Истакнати команданти | Вичко Крстуловиќ Сретен Жујовиќ Павле Илиќ Петар Драпшин |
Осми далматински ударен корпус (српскохрватски: 8. dalmatinski korpus) ― корпус на југословенските партизани создаден на 7 октомври 1943 година. Создаден е од 9-та, 19-та, 20-та и 26-та далматинска дивизија и го добила името по регионот Далмација.[1] По создавањето, тој имал 13.049 војници.[2] Корпусот дејствувал во Независната Држава Хрватска, гувернерот на Далмација и Јадранското Приморје, каде што се бореле против Италијанците, четниците, усташите и Германците.
На 30 ноември 1944 година, 8-ми далматински корпус, без воена команда, имало 34.548 војници, од кои 25.127 биле Хрвати, 4.806 Срби, 236 Бошњаци, 61 Евреи и 4.318 други, главно Словенци и Црногорци.[3] Во февруари 1945 година, корпусот броел над 45.000 борци, од кои околу 70% биле Хрвати, а другите 30% биле Срби, Бошњаци, Словенци, Црногорци, Италијанци и други.[4]
Осмиот корпус учествувал во ослободувањето на Далмација, Херцеговина, западна Босна, Истра, Кварнер, Лика, Приморска и Трст. По ослободувањето на Книн во декември 1944 година, корпусот го добил името „Ударни“, додека 1-та, 2-та и 3-та далматинска ударна бригада го добиле Орденот на народен херој.[5] На 2 март 1945 година, корпусот станал дел од 4-та армија на југословенските партизани, заедно со 7-ми и 11-ти корпус, со 45.524 војници.[1][6] На 20 март 1945 година, далматинските дивизии започнале голема битка од Лика до Соча, оваа офанзива била во област долга над 300 километри. Во оваа воена операција 8-от далматински корпус имал околу 5.000 мртви и над 15.000 ранети борци. Непријателот од овој корпус претрпел големи загуби од околу 100.000 мртви и заробени. Осмиот корпус дал голем придонес за ослободување на територијата на денешна Хрватска, делови од Босна и Херцеговина и Словенија. Јосип Броз Тито на 13 септември 1953 година во Сплит, рекол дека овој корпус „играл историска улога во историјата на нашата Народноослободителна војна, затоа заслужува благодарност и признание“[4]
Забелешки[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 8th Dalmatian Corps of NOVJ
- ↑ Nikola Anić: Povijest Osmog dalmatinskog korpusa Narodnooslobodilačke vojske Hrvatske : 1943.-1945., стр. 356
- ↑ „Zbornik dokumenata NOR-a, tom V., knjiga 35, стр. 546-547“. Архивирано од изворникот на 20 April 2013. Посетено на 24 ноември 2023.
- ↑ 4,0 4,1 Nikola Anić: Povijest Osmog dalmatinskog korpusa Narodnooslobodilačke vojske Hrvatske : 1943.-1945., стр. 19-22
- ↑ Nikola Anić: Povijest Osmog dalmatinskog korpusa Narodnooslobodilačke vojske Hrvatske : 1943.-1945., стр. 310
- ↑ Nikola Anić: Povijest Osmog dalmatinskog korpusa Narodnooslobodilačke vojske Hrvatske : 1943.-1945., стр. 243
Наводи[уреди | уреди извор]
- Анич, Никола (2004). Povijest Osmog korpusa narodnooslobodilačke vojske Hrvatske 1943-1945 [Историјата на 8. корпус на националната либерална армија на Хрватска]. Загреб: Dom i svijet. ISBN 978-95-39-93721-6. OCLC 61441941.