Портал:Шах/Избрана биографија/2014

Од Википедија — слободната енциклопедија

Избрани статии во порталот:Шах се оние статии поврзани со шахот кои корисниците на Википедија ги сметаат за најквалитетни најсодржајни. За една статија да биде избрана најпрвин треба да биде изгласана. Избраната статија опстојува на порталот еден месец.

Предлагачот на статијата треба само да предложи извадок од некоја статија поврзана со шахот на страницата за разговор којашто потоа треба да биде изгласана од корисниците на Википедија.

Гласањето се одвива така што секој може да го даде својот глас или својот коментар, користејќи ги предлошките: {{за}}, {{воздржан}}, {{против}} или {{коментар}}. Само гласовите од регистрираните корисници се земаат во предвид. Гласањето завршува на последниот ден од месецот во 24 часот.

декември

Михаил Чигорин (1950-1908) — познат руски шахист и најдобриот руски шахист на преминот од 19. во 20 век.

Чигорин учествувал на многу силни турнири, на кои остварил забележителни резултати. Во 1889 и 1892 година, на двапати го предизвикал светскиот првак Вилхелм Штајниц, но и во двата меча загубил.

Тој бил активен и како шаховски теоретичар, за што сведочат и неколку варијанти во отворањата кои се именувани по него, меѓу кои најпозната е Чигориновата одбрана во Дамин гамбит. Прочитајте повеќе


ноември

Магнус Карлсен (роден во 1990) — норвешки шаховски велемајстор, најдобро рангиран шахист во светот според ранг-листата на ФИДЕ и моментен светски првак во шах.

На 26 април 2004, Карлсен станал велемајстор на 13 години и 148 дена, со што стана третиот најмлад шахист кој го постигнал тоа. Истата година, тој стана најмладиот светски првак во брзопотезен шах. На 1 јануари 2010, на новообјавената ранг листа според ФИДЕ, на возраст од 19 години и 32 дена, Магнус станал најмладиот шахист кој бил светски број еден според ФИДЕ. Прочитајте повеќе


октомври
Арпад Ело
Арпад Ело

Арпад Ело (1903-1992) — унгарско-американски физичар, статистичар шаховски мајстор со еврејско потекло. Тој е создавачот на Ело рејтинг системот, кој бил именуван по него, а има широка примена во игрите за двајца, како што е шахот.

Арпад Емрик Ело се родил во Еѓазаскесо, во близина на градот Папа во Унгарија. Кога имал само 10 години, неговото семејство се преселило во САД. Ело дипломирал на факултетот за природни науки при универзитетот во Чикаго. Во периодот од 1926 до 1949 година, тој работел како професор по физика на универзитетот Маркет во Милвоки. Ело бил и шаховски мајстор, кој во 1930-тите бил најсилниот шахист во Милвоки, кој во тоа време бил еден од водечките шаховски градви во САД. Прочитајте повеќе


септември

Мајкл Адамс (роден во 1971) — англиски шаховски велемајстор. Највисокиот ранг досега го постигна во периодот од октомври 2002 до окотмври 2002, кога неколку пати бил 4. шахист во светот според рејтинг листата на ФИДЕ.

Во текот на 1990-тите, Адамс остварил ззабележителни резултати на турнирите на кандидатите за светски првак во шах. Така, во 1997, 1999 и 2000 година, тој учествувал во полуфиналето. Во 2004 година, тој играл во мечот за светски првак според ФИДЕ против Рустам Касимџанов, но загуби. Прочитајте повеќе


август

Василиј Иванчук (роден во 1969) — украински шаховски велемајстор.

Иванчук се вбројува меѓу најдобрите шахисти во светот уште од 1988 година, кога на листата според Ело рејтингот го зазел второто место, но досега во ниту еден наврат не бил светски првак.

Во 2002 година, Иванчук играл меч за светски првак, во кој загубил од сонародникот Руслан Пономариов, а од 2007 до 2008 бил светски првак во брзопотезен шах. Освојувач е и на два златни медали во конкуренција на шаховските олимпијади во 1990 и во 2004 година. Истата 2004 година, Иванчук го освоил златниот медал на поединечното европско првенство. Прочитајте повеќе


јули

Паул Рудолф фон Билгер (1815-1840) — германски шахист, познат како изумитеол на идејата за создавање на делото, „Handbuch des Schachspiels“, коешто денес се смета за класика на шаховската литература.

Потекнувал од благородничко семејство. Бил запишан на воената академија во Берлин, бил член на Берлинската шаховска заедница, а подоцна и еден од „Берлинските плејади“. Воодушевувал со способноста да игра шах на слепо. Собирал шаховски материјали, а ја проучувал и теоријата на шаховските отворања. Се разболел од туберкулоза, од што починал на 24-годишна возраст. Прочитајте повеќе


јуни

Рихард Рети (1889-1929) — чехословачки шаховски велемајстор, автор, теоретичар, шаховски композитор и шаховски новинар.

Во својата кратка кариера, Рети е запаметен по победата над актуелниот светски првак Хосе Раул Капабланка на шаховскиот турнир во Њујорк во 1924 година, нанесувајќи му го првиот пораз на Капабланка по 8 години. Рети, исто така е познат и по своите студии на завршницата, а неколку негови композиции се неизбежен дел од современите шаховски учебници. Тој бил и еден од главните поддржувачи на хипермодернизмот во шахот.

Неговиот постар брат, Рудолф Рети бил познат музички аналитичар, композитор и пијанист. Прочитајте повеќе


мај

Макс Еве (1901-1981) — холандски велемајстор, математичар и автор. Тој бил петтиот светски првак во шах (1935-19370) и третиот претседател на ФИДЕ, од 1970 до 1978. Еве бил и високо почитуван шаховски автор.

Макс Еве се родил во Ватерграфсмеер, во близина на Амстердам. Тој студирал математика на универзитетот во Амстердам и го одбранил својот докторат во 1926 година и предавал математика, најпрвин во Ротердам, а потоа во женскиот лицеј во Амстердам. Тој издал многу книги со математичка анализа поврзана со шахот од аспект на интуицијата. Тој исто така ја покажал и употребата на Туе-морзеовата низа, со што докажал дека правилата на шаховската игра не ја исклучуваат можноста за бесконечни партии. Прочитајте повеќе


април

Алексеј Троицки (1866-1942) — руски шаховски композитор, теоретичар и автор, кој се смета за основоположник на современата уметност на компонирањето на шаховски композиции.

Троицки се родил во Санкт Петербург, а по професија бил шумар. Се посветил на анализата на различните завршници и создавањето на композиции со истата содржина. Особено е значаен по анализата на завршницата со крал и два коња против крал и пешак, при што како плод на неговиот труд, денес теоретска единица од односната анализа, во негова чест, е наречена Троицкиева линија. Прочитајте повеќе


март

Акиба Кивелович Рубинштајн (1882-1961) — познат полски шахист од еврејско потекло од почетокот на 20. век.

Акиба се Родил во еврејско семејство, кое планирало тој да стане рабин. Но, тој не сè уште ги немал завршено студиите, бидејќи многу повеќе му се посветувал на шахот. Одлуката за неговата определба ја донел во 1903, кога за вршил на петтото место на турнир во Киев. Тој научил да игра шах на 16 години и бил учен од силниот мајстор Герс Салве во Лоѓ.

Својата врвна форма, Рубинштајн ја достигнал и одржувал во периодот од 1907 до 1912. Тој започнал со победата во Карлови Вари во 1907, а истата година победил и во Санкт Петербург. Прочитајте повеќе


февруари

Елена Дембо (родена во 1983) — руска шахистка, која настапува за Грција, а во минатото има настапувано за Израел и Унгарија.

Научила да игра шах на тригодишна возраст, на 17 години станала женски велемајстор, а на 19 меѓународен мајстор. Најголемите успеси ги има постигнато на континенталните и светските натпревари во различни категории, на кои има освоено вкупно 8 медали.

Освен како шахистка, Елена Дембо е и познат шаховски тренер и автор. Прочитајте повеќе


јануари

Пол Морфи (1837-1884) — американски шахист. Се смета дека бил најголемиот шаховски мајстор на својата ера, еден од најголемите на сите времиња и неофицијален светски шаховски првак. Бил и едно од првите шаховски чуда во добата на современите шаховски правила.

Морфи е роден во Њу Орлеанс, Луизијана во богато и истакнато семејство. Татко му, Алонзо Мајкл Морфи бил правник, и служел во Луизијана како државен законодавец, главен правозастапник, и врховен судија. Алонзо бил од португалско, ирско, и шпанско потекло. Мајка му пак, Луиза Тереза Фелисита Телсида Ле Керпентије, била музички надарена ќерка на проминентен француски креолец. Морфи израснал во атмосфера на учтивост и култура каде шахот и музиката биле карактеристични за неделната домашна собиранка. Прочитајте повеќе


Архива на избрани биографии
2010
Магнус Карлсен · Михаил Чигорин · Мајкл Адамс · Рихард Рети · Светозар Глигориќ · Хосе Раул Капабланка · Василиј Иванчук · Зигберт Тараш · Елена Дембо · Бент Ларсен · Алексеј Троицки · Паул Рудолф фон Билгер
2009
Михаил Таљ · Владимир Крамник · Јудит Полгар · Мигел Најдорф · Роберт Хибнер · Арпад Ело · Акиба Рубинштајн · Александра Костенјук · Ашот Наданјан · Јоханес Цукерторт · Веселин Топалов · Франсоа-Андре Даникан Филидор
2008
Макс Еве · Пол Морфи · Гари Каспаров · Вишванатан Ананд · Маја Чибурданидзе