Трепетна согласка

Начини на творба
	Препречни
	Избувни
	Слеани
	Струјни
	Шушкави
	Гласници
	Носни
	Едноударни
	Приближни
	Течни
	Самогласка
	Полусамогласка
	Странични
	Трепетни
	Механизам
	Белодробни
	Исфрлени
	Уфрлени
	Чрапави
	Алитерација
	Асонанца
	Поврзано: Место на творба
	Оваа страница содржи фонетски информации изразени со МФА, кои може да не се прикажат исправно кај некои прелистувачи. [Помош]
	уреди

Трепетна согласка (вибрант)^[1] е согласен глас што се создава со треперење помеѓу говорниот орган и местото на творба. Македонскиот јазик содржи само еден трепетен глас, претставен со буквата р, кој е венечна трепетна согласка.

Меѓународната фонетка азбука ги претставува следниве трепетни гласови:

[r] - преднојазична трепетна согласка (макед. р)
[ʙ] - двоуснена трепетна согласка
[ʀ] - ресична трепетна согласка

Двоуснената трепетна согласка е прилично ретка. Преднојазичната најчесто се среќава во облик на венечното [r͇], но се среќаваат и забната и задновенечната творба [r̪] и [r̠]. Наводната свиена трепетна согласка присутна во јазикот тода е претставена со симболот [ɽ] (т.е. исто како свиена едноударна согласка), но може понедвосмислено да се претстави како [ɽ͡r], бидејќи само почетокот е свиен, а самиот трепет е венечен. Познат е и уште еден трепетен глас во улога на согласка, наречен нагласилна трепетна согласка. Надгласилните согласки честопати се алофонски трепетни, а во некои јазици трепетот е главната творба на согласката. МФА нема официјален симбол за овој глас, но во литературата напати се среќава [я]. Постојат итн. „остри самогласки“ кои се придружени од надгласилен трепет.

Чешкиот јазик има две противположни венечни трепетни согласки, од кои едната е струјната трепетна согласка (ř). Кај струјната трептна согласка, јазикот се подига, така што се добива чујно струење за време на трепетот, и звучи нешто како истовремено изговорени [r] и [ʐ]. Симболот [ɼ] на овој звук е исфрлен од МФА, и сега гласот се претставува како [r̝] (подигнато р).

Лиангшанското наречје на јазикот носу (ји) има две „брмчливи“ или струјни самогласки /i̝/, /u̝/ (се пишуваат ṳ, i̤) кои може и да се трепетни, [ʙ̝], [r̝].

Чапакурскиот варски јазик и муранскиот јазик пираха имаат многу необична трепетна фонема - безвучната двоуснена потрепетна забна избувна согласка, [t̪͡ʙ̥].

Поврзано[уреди | уреди извор]

Начин на творба

Наводи[уреди | уреди извор]

↑ „вибрант“ — Лексикон на македонскиот јазик

Ladefoged, Peter; Maddieson, Ian (1996). The Sounds of the World's Languages. Oxford: Blackwell. ISBN 978-0-631-19815-4.


п р у Табела на белодробни согласки по МФА аудио
По место →	Уснени				Преднојазични								Среднојазични						Заднојазични				Гласилни
↓ По начин	Двоуснени		Уснено-забни		Забни		Венечни		Задно-венеч.		Свиени		Предно-непчени		Заднонепчени		Ресични		Голтнички		Надгласилни		Гласилни
Носни	m̥	m		ɱ		n̪	n̥	n		n̠		ɳ	ɲ̥	ɲ	ŋ̊	ŋ		ɴ
Избувни	p	b	p̪	b̪	t̪	d̪	t	d			ʈ	ɖ	c	ɟ	k	ɡ	q	ɢ			ʡ		ʔ
Струјни	ɸ	β	f	v	θ	ð	s	z	ʃ	ʒ	ʂ	ʐ	ç	ʝ	x	ɣ	χ	ʁ	ħ	ʕ	ʜ	ʢ	h	ɦ
Приближни				ʋ				ɹ				ɻ		j		ɰ
Трепетни		ʙ						r				ɽ͡r						ʀ				я *
Едноударни		ⱱ̟		ⱱ				ɾ				ɽ						ɢ̆				ʡ̯
Стран. струј.							ɬ	ɮ			ɭ˔̊		ʎ̥˔	ʎ˔	ʟ̝̊	ʟ̝
Стран. прибл.								l				ɭ		ʎ		ʟ
Стран. едноуд.								ɺ				ɺ̠		ʎ̯

**Небелодробни согласки**
Чкрапави	ʘ	ǀ	ǃ		ǂ		ǁ
Чкрапави	ʘ̃	ʘ̃ˀ	ʘ͡q		ʘ͡qʼ
Уфрлени	ɓ	ɗ	ʄ	ᶑ	ɠ		ʛ
Исфрлени	pʼ	tʼ	cʼ	ʈʼ	kʼ		qʼ
	fʼ	θʼ	sʼ	ɬʼ	xʼ		χʼ
	tsʼ	tɬʼ	cʎ̝̥ʼ	tʃʼ	ʈʂʼ	kxʼ	kʟ̝̊ʼ

**Слеани согласки**
p̪f	b̪v	ts	dz	tʃ	dʒ	tɕ	dʑ	ʈʂ	ɖʐ
		tɬ	dɮ	cç	ɟʝ	cʎ̥˔	ɟʎ˔	kʟ̝̊	ɡʟ̝

**Сложени согласки**
Незаградни	ʍ	w	ɥ	ɧ
Заградни	k͡p	ɡ͡b	ŋ͡m

Табелава содржи фонетски симболи што може да не се прикажат правилно кај некои прелистувачи. [Помош]

Онаму кајшто симболите се дадени во парови, „лев—десен“ претставува „безвучна—звучна“ согласка.

Исенчените полиња претставуваат неизводливи гласовни творби.

* Симболот го нема во МФА.

[1] „вибрант“ — Лексикон на македонскиот јазик

[1]