Среднојазична согласка

Од Википедија — слободната енциклопедија
Места на
творба

Уснени
Двоуснени
Уснено–заднонепчени
Уснено–преднојазични
Усненозабни
Забноуснена

Двозабни

Преднојазични
Јазичноуснени
Меѓузабни
Забни
Забно-венечни
Венечни
Задновенечни
Заднонепчено-венечни
Свиени

Среднојазични
Задновенечни
Венечно-преднонепчени
Преднонепчени
Уснено-преднонепчени
Заднонепчени
Ресични
Ресично-надгласилни

Заднојазични
Голтнички
Надгласилно-голтнички
Надгласилни

Гласилни
Облик на јазикот

Врвнојазични
Рамнојазични
Подјазични

Странични

Преднонепчени
Голтнички

Поврзано: Начин на творба
Оваа страница содржи фонетски информации изразени со МФА, кои може да не се прикажат исправно кај некои прелистувачи. [Помош]

Среднојазични согласки (дорсали) се согласки што се создаваат со средниот дел од јазикот („дорсум“). Се разликуваат од преднојазичната (коронални) по тоа што тие се изговараат со предниот дел од јазикот, и од заднојазичните (радикални), кои се изговараат со основата на јазикот најодзади.

Function[уреди | уреди извор]

Средината на јазикот има способност за контакт со пошироко подрачје на горниот ѕид на устата - од тврдото, предно непце (создавајќи преднонепчени гласови), свитливиот заден дел (создавајќи заднонепчени гласови), па до ресичката[1] во задниот дел на усната шуплина (создавајќи ресични гласови). Овие определници не се така рески, па затоа понекогаш наоѓаме попрецизни градации како „претпреднонепчена“, „предзаднонепчена“ и „позаднонепчена“ творба.

Бидејќи врвот на јазикот може да се превитка нагоре и наназад до тврдото (предно) непце (создавајќи свиени согласки), согласките добиени со допир на средниот дел на јазикот со предното непце се нарекуваат „среднојазично-преднонепчени“ (дорсо-палатални).

Во македонскиот јазик[уреди | уреди извор]

Среднојазични согласки во македонскиот јазик се: г, ѓ, ј, к, љ, њ, ќ и х.

Поврзано[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. наречена и „увула“
  • Ladefoged, Peter; Maddieson, Ian (1996). The Sounds of the World's Languages. Oxford: Blackwell. ISBN 978-0-631-19815-4.


Табела на белодробни согласки по МФА аудио
По место → Уснени Преднојазични Среднојазични Заднојазични Гласилни
↓ По начин Дво​уснени Уснено-​забни Заб​ни Венеч​ни Задно-​венеч. Свие​ни Предно-​непчени Задно​непчени Ресич​ни Голтни​чки Надгла​сил​ни Гласил​ни
Носни m ɱ n ɳ ɲ̥ ɲ ŋ̊ ŋ ɴ
Избувни p b t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ
Струјни ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ
Приближни ʋ ɹ ɻ j ɰ
Трепетни ʙ r ɽ͡r ʀ я *
Едноударни ⱱ̟ ɾ ɽ ɢ̆ ʡ̯
Стран. струј. ɬ ɮ ɭ˔̊ ʎ̥˔ ʎ˔ ʟ̝̊ ʟ̝
Стран. прибл. l ɭ ʎ ʟ
Стран. едноуд. ɺ ɺ̠ ʎ̯
Небелодробни согласки
Чкрапави ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ
ʘ̃ ʘ̃ˀ ʘ͡q ʘ͡qʼ
Уфрлени ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ
Исфрлени ʈʼ
θʼ ɬʼ χʼ
tsʼ tɬʼ cʎ̝̥ʼ tʃʼ ʈʂʼ kxʼ kʟ̝̊ʼ
Слеани согласки
p̪f b̪v ts dz ʈʂ ɖʐ
ɟʝ cʎ̥˔ ɟʎ˔ kʟ̝̊ ɡʟ̝
Сложени согласки
Незаградни ʍ w ɥ ɧ
Заградни k͡p ɡ͡b ŋ͡m
Табелава содржи фонетски симболи што може да не се прикажат правилно кај некои прелистувачи. [Помош]
Онаму кајшто симболите се дадени во парови, „лев—десен“ претставува „безвучна—звучна“ согласка.
Исенчените полиња претставуваат неизводливи гласовни творби.
* Симболот го нема во МФА.