Стадион Хајбери

Од Википедија — слободната енциклопедија
Стадион Арсенал
Хајбери, „Домот на фудбалот“
Место Хајбери, Лондон, Англија
Отворен 6 септември 2006
Реновиран 1932-36, 1992-93
Затворен 7 мај 2006
Срушен 2006; Пренаменет во станбен комплекс
Сопственик ФК Арсенал
Оператор ФК Арсенал
Подлога Трева, 100×67 метри[1]
Игра ФК Арсенал
Гледачи 38419 (на затворањето), 73000 (најголем)

Стадионот Арсенал беше фудбалски стадион во Хајбери, северен Лондон, на кој своите натпревари ги играше ФК Арсенал од 6 септември 1913 до 7 мај 2006. Популарното име му беше Хајбери поради локацијата, а од страна на навивачите и клубот му беше даден прекарот „Домот на фудбалот“.[2]

Оригиналниот стадион беше изграден во 1913 на местото на спортскиот терен на локалниот Колеџ, и има поминато низ две значителни надградби. Првата во триесеттите, кога беа изградени Источната и Западната трибина во арт декостил; втората беше во доцните осумдесетти и рани деведесетти, кога Северната и Јужната трибина беа претворени од трибини за стоење во седечки. Ова резултираше со драстично намалување на сместивоста и приходите од влезници по што Арсенал го изгради новиот Стадион Емирати во близината, каде што се пресели во 2006. Хајбери беше претворен во станбен комплекс, поради што поголемиот дел од стадионот беше срушен; со исклучок на Источната и Западната трибина (градби заштитени со закон) кои беа вклопени во новата градба.

Стадионот беше дом и на Англија и на полуфинални натпревари од ФА Купот, како и бокс мечеви, натпревари од бејзбол и крикет. Неговото присуство беше и инспирација за преименувањето на локалната станица од подземната железница во "Арсенал" во 1932, единствена станица именувана по фудбалски клуб.

Историја[уреди | уреди извор]

Оригиналниот стадион беше изграден во 1913, кога Вулвич Арсенал се пресели од Манор Граунд во Пламстед, југоисточен Лондон во Хајбери. Клубот ги изнајми спортските терени на локалниот Колеџ за 20000 фунти. Стадионот беше изграден набрзина летото 1913, според дизајнот на Арчибалд Лич, кој беше архитект на многу стадиони изградени во тој период; изградена беше само Источна трибина, а на другите три страни имаше само скали за стоење. Цената на новиот стадион беше 125000 фунти. Првиот натпревар на Арсенал на Хајбери, иако изградбата не беше завршена, беше одигран на 6 септември 1913. Тоа беше натпревар од Втората Фудбалска Дивизија против Лечестер Сити кој Арсенал го освои со 2:1; играчот на Лечестер, Томи Бенфилд, го постигна првиот гол на новиот стадион, а Џорџ Џоби беше првиотиграч на Арсенал.[3] Првиот натпревар на репрезентацијата на Англија на Хајбери се одигра во 1920. Арсенал целосно ја откупи земајта на која се наоѓа стадионот во 1925, за 64000 фунти.

Голем дел од градбата дизајнирана од Лич беше изгубен по неколкуте големи надградби во триесеттите. Првата надградба беше Западната Трибина, дизајнирана од Клод Ферие и Вилијам Бини во ар деко стил, која беше отворена во 1932;[4] истата година, на 5 ноември, локалната станица од подземната железница беше преименувана од „Гилеспи Роуд“ во „Арсенал“. Главната трибина на Лич беше целосно срушена за да се изгради Источната Трибина, иста по големина со Западната, во 1936. Западната трибина чинеше 45000 фунти, а Источната значително го надмина буџетот, крајната сума изнесуваше 130000 фунти, главно поради трошоците околу фасадата.[5] Северната трибина (всушност само бетонски скали за стоење) беше опремена со покрив, а на Јужната (исто така само скали) беше поставен часовник.

Следните 50 години, стадионот малку се менуваше, иако за време на Втора светска војна Северната трибина беше бомбардирана и мораше повторно да биде изградена; покривот не беше обновен сè до 1956. Рефлектори беа инсталирани во 1951, а првиот натпревар одигран под рефлектри беше пријателски со Хапоел Тел Авив на 17 октомври истата година. Греењето беше додадено во 1964. За разлика од многу други стадиони, Арсенал одби да постави ограда околу теренот, дури и кога хулиганизмот дивееше во Англија во осумдесеттите. Поради оваа одлука стадионот беше отстранет од списокот на локации на кои може да се одигра полуфинале н натпревар од ФА Купот.[6]

Во раните деведесеттит, по катастрофата на Хилзборо, беше објавен Тејлоровиот Извештај. Во извештајот беше предложено сите стадиони целосно да се опремени со седишта. Северната трибина, која со тек на времето стана домот на најстрасните навивачи, беше срушена во 1992, новата трибина со 12500 седишта во две нивоа. Бидејќи изградбата беше во текот на сезоната, огромен мурал (50 метри ширина и 18 висина) беше поставен позади голот, со што се доби илузијата дека играчите шутираат кон трибина полна со навивачи, а не кон празно градилиште. Муралот на пошетокот се соочи со критики поради фактот што ниеден од „навивачите“ не беше црн, но набрзо тоа беше поправено.[7] Јужната трибина исто така беше дограден, покривот и ложите беа поставени во 1989, а седиштата четири години подоцна.

Структура[уреди | уреди извор]

Во времето на затворање стадионоот имаше четири одделени трибини; Северната и Јужната трибина се наоѓаа на краевите на теренот. Источната и Западната трибина на Хајбери беа меѓу ретките примери за трибини изградени во ар деко стил. Источната трибина беше дом на клупските канцеларии, легендарниот мермерен хол кој беше една од најчестите слики во медиумското претставување на клубот,[8] и фасадата, свртена кон улицата Авенел Роуд. Трибината беше оценета како архитектонско дело со историска и уметничка важност, и беше заштитена со закон (една од причините поради која проширувањето на стадионот не беше опција).[4]

Главните влезови во стафионот се наоѓаа Гилеспи Роуд, Авенел Роуд и Хајбери Хил. Кога беше затворен, Хајбери имаше сместивост за 38419 навивачи[9] (околу 12500 на Северната, 11000 на Западната, 9000 на Источната и 6000 на Западната трибина), сите со седишта, и со Џамботрон монитори во југоисточниот и северозападниот агол. Пред Тејлоровиот извештај, Северната и Јужната трибина беа тераси, и на стадионот често имаше и повеќе од 60000 навивачи; најголемата посетеност беше 73295 на 9 март 1935 на натпревар кој заврши 0:0 кога Арсенал играше против Сандерленд.

Стадионот беше добро познат по малиот но безгрешно одршуван терен, со димензии од 100 метри должина и 67 метри ширина.[1] Градинарите на Арсенал, Стив Брадок и неговиот наследник Пол Бурџис, ја имаат освоено наградата Градинар на Годината (по неколкупати) која ја доделува ФА Премиер Лига.[10]

Затворање и пренамена[уреди | уреди извор]

По Тејлоровиот извештај сместивоста на Хајбери беше ограничена на 38419, а поради успесите на Арсенал од 1990 до денес, сите натпревари на стадионот беа распродадени. Сепак ограничувањата, како статусот на заштитена градба која го имаше Источната трибина, значеа дека проширувањето ќе биде тешка и скапа процедура. Поради тоа клубот реши да се исели од Хајбери, и да изгради нов стадион, Стадионот Емирати кој се наоѓа на само 500 метри оддалеченост беше отворен во јули 2006. Во последната сезона на Хајбери, 2005-06, Арсенал поведе серија на промоции во чест на стадионот. Беше создадено комеморативно лого на кое се наоѓаше и класичниот грб во ар деко стил кој клубот го користеше во триесеттите. На теренот, Арсенал привремено ги остави традиционалните црвени дресови со бели ракави, и беа носени целосно црвени дресови, во истата нијанса како оние од првата сезона на Хајбери, 1913-14.

Последниот натпревар на стадионот беше натпреварот од ФА Премиер Лигата одигран на 7 мај 2006 против Виган, кој Арсенал го доби со 4:2. Капитенот, и најдобар клупски стрелец на сите времиња, Тјери Анри, постигна хет-трик на овој натпревар. По затворањето на стадионот, Арсенал одржа аукција на која беа продавани разни делови од стадионот, како делови од теренот, стативите и бирото на поранешниот менаџер Џорџ Греам;[11] продажбата на седиштата беше планирана но откако беше откриено дека содржат микроскопски делови на токсичниот метал кадмиум.[12]

Стадионот (заклучно со 2008) се пренаменува во апартмани. Овој проект е познат како „Хајбери Сквер“, и кога ќе биде завршен ќе има 711 одделни ликсузни апартмани. Северната и Јужната трибина веќе се срушени, а познатиот часовник од Јужната трибина веќе епреместен на новиот стадион. Надворешните фасади на заштитените Источна и Западна трибина се конзервирани и ќе бидат вклопени во новите градби, остатокот од структурата на трибините е отстранета. Теренот ќе биде претворен во заедничка градина. Во октомври 2005 година започна продажбата на апартманите и до мај 2006 беа купени сите места во Северната, Источната и Западната „трибина“. Апартманите треба да бидат завршени до 2010.

Фото галерија[уреди | уреди извор]

Други улоги[уреди | уреди извор]

Покрај коко дом на Арсенал, Хајбери повремено се користеше и како домашен терен на Англија; 12 меѓународни натпревари беа одиграни на Хајбери од 1920 до 1961, повеќето пријателски. Во овие е и првиот натпревар на Англија против противник надвор од Британија и Ирска (Белгија во 1923), и „Битката на Хајбери“, познатата победа со 3:2 на Англија против Светскиот Шампион Италија во 1932, натпревар во кој седум играчи на Арсенал беа во почетниот состав на домаќинот. Хајбери беше и стадион на кој се одиграа два фудбалски натпревари од Летната Олимпијада во 1948 (натпревар од првата рунда и полуфинален натпревар[13]). Сепак на Хајбери не се одигра ни еден натпревар од Светското Првенство во 1966 или Европското Првенство во 1996, во времето на одржувањето на второто, теренот веќе не ги задоволуваше димензиите за меѓународен натпревар.

Хајбери беше домаќин на 12 полуфинални натпревари од ФА Купот како неутрален терен, првиот во 1929 а последниот во 1997. Помеѓу 1984 и 1992 беше отстранет од списокот на домаќини откако Арсенал одби да постави ограда околу теренот, откако навивачи на Евертон влегоа на теренот за време на полуфиналето против Саутхемптон.[6] Беше и домаќин на натпреварот на Лондон XI против Лозана Спортс во полуфиналето на Купот на Саемски градови во првата сезона која траеше од 1955-58; Лондон победи со 2:0 на тој натпревар и со вкупен резултат 3:2.[14] Клептон Ориент играше еден натпревар на Хајбери во 1930 додека врз нивниот стадион, Леа Бриџ Роуд, се вршеа надградби за да се постигнат стандардите на Лигата.

Арсенал, во 93 години поминати на Хајбери, не ги играше секогаш своите домашни натпревари. За време на Втората светска војна стадионот се користеше како станица за предупредување и снабдување на населението во случај на бомбардирање, и беше погоден од неколку бомби; Арсенал своите домашни натпревари ги играше на Вајт Харт Лејн, домот на најлутиот соперник Тотенхем Хотспур, до повторното отворање на Хајбери во 1946. Во поновата историја, домашните натпревари од Лигата на Шампионите во сезоните 1998-99 и 1999-00 Арсенал ги играше на Вембли, нидејќи и така малата сместивост на Хајбери мораше да биде дополнително намлен за поставување на рекламни паноа. Учинокот на Арсенал на Вембли беше релативно слаб (И6 П2 Н1 З3), и по две сезони клубот се врати на Хајбери.

На Хајбери исто така беа играни и неколку натпревари во Крикет и Бејзбол, и беше местото на кое во 1966 Хенри Купер загуби од Мухамед Али во борба за титулата Светски Првак во Тешка Категорија. Стадионот се најде и на филмското платно, како локација за снимање на барем два филмови: Мистеријата на стадионот на Арсенал, и Теренска треска.

Рекорди и резултати[уреди | уреди извор]

Арсенал[уреди | уреди извор]

Целосниот натпреварувачки учинок на Арсенал на Хајбери е:[15]

Натпреварување И П Н З ДГ ПГ % на победи
Лига[16] 1689 981 412 296 3372 1692 58%
ФА Куп[17] 142 92 32 18 305 123 65%
Лига Куп 98 69 14 15 195 74 70%
Европа[18] 76 50 17 9 153 60 66%
Черити Шилд 5 4 0 1 13 6 80%
Вкупно 2010 1196 475 339 4038 1955 60%

Англија[уреди | уреди извор]

Учинокот на Англија на Хајбери е:[19]

Натпреварување И П Н З ДГ ПГ % на победи
Квалификации за Светско Првенство 1 1 0 0 4 1 100%
Британско Првенство 1 0 0 1 1 2 0%
Пријателски Натпревари[20] 10 8 2 0 42 12 80%
Вкупно 12 9 2 1 47 15 75%

Полуфинале на ФА Куп[уреди | уреди извор]

Полуфиналињата од ФА Купот одиграни на Хајбери се наведени подолу. Тимовите означени со задебелени букви го освоија купот таа година.

# Сезона Победник Резултат Поразен
1 1928-29 Портсмут ФК 1–0 Астон Вила ФК
2 1936-37 Престон Норт Енд ФК 4–1 Вест Бромвич Албион ФК
3 1938-39 Портсмут 2–1 Хадерсфилд Таун ФК
4 1948-49 Лестер Сити ФК 3–1 Портсмут
5 1957-58 Манчестер Јунајтед 5–3 Фулам ФК
6 1977-78 Ипсвич Таун ФК 3–1 West Bromwich Albion
7 1980-81] Тотенхем Хотспур ФК 3–0 Вулверхемптон Вандерерс ФК
8 1981-82 Квинс Парк Рејнџерс ФК 1–0 ВБА
9 1982-83 Брајтон & Хоув Албион ФК 2–1 Шефилд Венсдеј ФК
10 1983-84 Евертон ФК 1–0 по продолженија Соутемптон ФК
11 1991-92 Ливерпул ФК 1–1 Портсмут
12 1996-97 Челзи ФК 3–0 Вимболдон ФК

Белешки[уреди | уреди извор]

  1. 1,0 1,1 „Прашања и Одговори“. Arsenal.com. Архивирано од изворникот на 2007-03-14. Посетено на 2007-01-23.
  2. „Стариот Хајбери“. Flickr. Посетено на 2007-01-23.
  3. „Првиот натпревар на Арсенал на Хајбери“. Arsenal.com. Архивирано од изворникот на 2008-05-03. Посетено на 2007-01-23.
  4. 4,0 4,1 „A Conservation Plan for Highbury Stadium, London“ (PDF). Islington Council. стр. .7. Архивирано од изворникот (PDF) на 2007-06-20. Посетено на 2007-01-23.
  5. Soar, Phil & Tyler, Martin (2005). Официјалната Илустрирана историја на Арсенал. Hamlyn. стр. 75–76. ISBN 0-600-61344-5.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  6. 6,0 6,1 Hornby, Nick (1992). Fever Pitch. Indigo. стр. 142–3. ISBN 1-84018-900-2.
  7. Gleiber, Steve. „ФК Арсенал - Славната историја, 1987 до денес“. Архивирано од изворникот на 2007-02-05. Посетено на 2007-01-23.
  8. Garrett, Alexander (2006-09-24). „базен, вежбалница, градина, мермерен хол...“. The Observer. Посетено на 2007-01-23.
  9. „Arsenal Stadium, Highbury“. Arsenal.com. Архивирано од изворникот на 2008-01-11. Посетено на 2007-01-23.
  10. „Leading Light“. Arsenal.com. Архивирано од изворникот на 2007-09-30. Посетено на 2007-01-23.
  11. „The Highbury Auction - Arsenal under the hammer“. Yahoo! UK & Ireland News. 2006-04-19. Посетено на 2007-01-23. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  12. „Toxic fears hit Highbury auction“. BBC Sport. 2006-05-10. Посетено на 2007-01-23. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  13. „XIV. Olympiad London 1948 Football Tournament“. RSSSF. Посетено на 2007-01-23.
  14. „Inter-Cities Fairs Cup 1955-58 Results“. FootballSite.co.uk. Посетено на 2007-01-23.
  15. „Arsenal at Highbury - a complete record“. Arsenal.com. Архивирано од изворникот на 2007-09-30. Посетено на 2007-01-23.
  16. Опфаќа Премиер Лига, Прва Дивизија и Втора Дивизија.
  17. Еден од овие натпревари, победа со 5:1 против Фарнборо Таун во 2004, беше натпревар на гости, но по барање на Фарнсборо беше сменет на Хајбери.
  18. Опфаќа Лига на Шампиони, Куп на победниците на Куповите, Куп на УЕФА и Европски Супер Куп.
  19. „England's Matches at London Grounds“. England Football Online. Посетено на 2007-01-23.
  20. Еден од овие натпревари беше победа со 3:0 против „Остатокот на Европа“ во 1938; иако настапите беа заведени, ФИФА ги отстрани од архивата. Фудбалската Асоцијација сѐ уште го смета за официјален натпревар. Reference: „England's Official Internationals: The Disputed Matches“. England Football Online. Посетено на 2007-01-23.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Координати: 51°33′27.67″N, 0°6′10.48″W