Севиљска катедрала

Светата, митрополитска и патријаршиска катедрала Света Марија на Престолот и Успението Севилски, е попозната како катедралата во Севиља. Оваа катедрала претставува католички храм изграден во готски стил. Организацијата на УНЕСКО во 1987 година, храмот заедно со објектите на Кралскиот Алказар и Генералниот архив, ги прогласи за место на Светско наследство^[1], а на 25 јули 2010 година како имот со исклучителна универзална вредност.^[2]^[3] Во 1988 година во Гинисовата книга на рекорди потврдено е дека е катедрала со најголема површина во светот.^[4]^[5]^[6]

Според традицијата и преданијата, изградбата на катедралата започнала во 1401 година. За овие тврдења нема класичен документарен доказ. Градителските работи отпочнале во 1433 година. Објектот на катедралата бил сместен на местото во градот Севиља кое се ослободило по уривањето на старата џамија наречена Алјама,^[7] чие минаре (наречено Жиралда) и дворното место (именувано како (Дворот на портокалите) сè уште биле зачувани во оригинална форма.^[8]

Еден од првите мајстори кој започнал да работи на катедралата бил познатиот мајстор Карлин (Карлес Галтер), кој доаѓал од регионот Нормандија (Франција). Овој изведувач претходно работел на други големи европски готски катедрали. Тој пристигнал во Шпанија, во периодот кога државата излегла од таканаречената Стогодишна војна. На 10 октомври 1506 година, со поставувањето на последниот камен во делот на највисокиот дел од куполата, симболично била комплетирана градбата на катедралата, иако во реалноста работата околу доуредувањето и надградувањето продолжила непречено да се изведува низ вековите. Дополнителните зафати се изведувале во делот на внатрешната декорација, како што било додавањето на новите простории или консолидирањето и обновата на штетите предизвикани во текот на времето. Имало и интервенции на објектот на одредени делови кои биле оштетени во таканаречени вонредните околности, меѓу кои треба посебно да се истакне големиот земјотрес во Лисабон во 1755 година, кој сепак предизвикал само мало оштетување и покрај неговиот голем интензитет.^[9] Во сите тие градителски и реставраторски активности учествувале архитектите Диего де Риањо, Мартин де Гаинза и Асенсио де Маеда. Исто така во оваа фаза на активности архитектот Ернан Руиз го изградил последниот дел од кулата наречена Жиралда. Катедралата и нејзините простории биле завршени во 1593 година.^[10]

Придружниците на Митрополитот ја одржуваат секојдневната литургија и празнувањето на прославите во чест на Корпус Кристи, Пречистото зачнување и Богородица на владетелите. Празникот на Богородица на владетелите е на 15 август^[11] и се совпаѓа со празникот наречен Успение.

Во храмот се сместени посмртните останки на Кристофер Колумбо и неколку кралеви на Кастилја како: Педро I Суровиот (Лошиот), Фернандо III Светиот и неговиот син Алфонсо X Мудриот.^[12]

Меѓу последните значајни реконструкторски активности биле извршени во 2008 година и се состоеле од замена на вкупно 576 делови таканаречени пепелници кои го сочинувале еден од грандиозните столбови кој го потпираат храмот, со нови камени блокови со слични карактеристики, но со многу поголема отпорност. Оваа тешка и макотрпна работа била возможна благодарение на употребата на иновативни технолошки системи кои покажале дека објектот на катедралата бил оптеретен со дневни осцилации од дури 2 cm како последица на растегнувањето на неговите вградени материјали.^[13] Во 2017 година катедралата била посетена од 1 934 373 посетители, што ја прави петта најпосетувана туристичка атракција- споменик во Шпанија.^[14]

Историја на катедралата[уреди | уреди извор]

**План на катедралата во Севиља**

1- Врата кон крштелницата 2- Врата на Успението 3- Вратата на Свети Мигуел (Михаил) 4- Вратата Колорадо или концепциската врата 5- Вратата кон Сан Кристобал и кон принципатот 6- Вратата Палос 7- Вратата кон ѕвоната 8- Хол 9- Централна капела и централен простор 10- Кралсска капела 11- Кулата Жиралда 12- Вратата Лагарто 13- Вратата кон просторот за исповедање 14- Саккристија во главниот олтар 15- Главна сакристија 16- Црковен простор Светилиште

Алмохад период (1172-1248)[уреди | уреди извор]

За време на муслиманската администрација, алмохадскиот калифот Абу Јакуб Јусуф наредил изградба на голема џамија во градот Севиља на земјиштето кое во тој период било зафатено со објектот на катедралата.^[10] Изградбата и работните активности траеле помеѓу месец април 1172 и месец март 1198 година. Објектот на џамијата бил пуштен во употреба на 30 април 1182 година.

Главните активности на работите му биле доверени на познатиот архитект со андалусиско потекло Ахмад Бен Басо, истиот архитект кој ги изградил палатите на Бухајра во градот Севиља. Објектот на џамијата имал правоаголна форма со димензии 113 x 135 метри и со површина повеќе од 15 000 метри квадратни.^[15] Тој објект бил составен од 17 кораби кои биле украсени со сводови од потковица и голем двор, наречен сахот кој сè уште е зачуван, но овојпат под името Дворот на портокалите. Моменталната врата која води кон делот за исповед дозволувал пристап и до заградениот простор.^[10]

Период на Мудејар (1248-1401)[уреди | уреди извор]

Во периодот по освојувањето на градот Севиља од страна на христијаните на 23 ноември 1248 година, главната џамија била осветена^[16] со посветата на Санта Марија (Света Марија) де ла Асунсион.^[17] Катедралата официјално била наречена како катедрала Санта Марија де ла Седе,^[18] која била посветена на статуата Седнатата Богородица од XIII век која се наоѓа во овој храм. Овој објект се претворил во катедрала на надбискупијата која претрпела мали промени, како што биле промени во Кралската капела каде што биле погребани различни монарси и роднини на истите тие владетели, вклучувајќи ги Алфонсо X, Фердинанд III и Беатрис од Суабија.

Христијаните муслиманската зграда ја користеле во период повеќе од 150 години. Започнувајќи од 1401 година била планирана изградба на нов храм кој ќе има целосно христијанска форма, па со изговор дека џамијата е во руинирана, односно лоша состојба, истата била урната.^[10]

Готски период (1401-1528)[уреди | уреди извор]

Раководството на катедралата одлучило на 8 јули 1401 година да изгради нов храм, бидејќи старата џамија Алмохад била слабо зачувана по земјотресот што се случил во 1356 година, кој сериозно ја оштетил истата. Според севилското усно предание, одлуката на каноните би била: „Да направиме црква, толку убава и толку грандиозна што оние што ќе ја видат ќе не сметаат за луди“ и според поглавјето, односно според записник од истиот тој ден новото дело требало да биде „такво и толку добро што нема друго како него."^[19]

Работите околу изградбaта започнале некаде во 1434 година,^[7] а продолжиле во истата фаза сè до 1506 година.^[20] Се мисли дека оригиналниот проект на делото се должи на архитектот-учителот Алонсо Мартинес. Подоцна, господинот Исамбарте бил главен мајстор на градежните работи, а во 1439 година Французинот Карлин (Карлес Гаутер де Руан) ја презел целовкупната активност за плата од околу илјада мараведи годишно. Се верува дека тој бил задолжен за сите активности до крајот на неговиот живот во 1448 година. Негов наследник бил каменорезецот Хуан Нормант, кој работел помеѓу1498 и 1512 година. Во тој период Алонсо Родригес ја имал функцијата на постар учител.^[10] Сите постари мајстори и геодети кои раководеле со изградбата формирале таканаречен синџир на активност во кој секој нареден изведувач соработувал неколку години со претходниот мајстор пред да може да ја преземе раководната позиција. Големите изведувачи на потфатот Исамбарте и Карлин се познавале од претходно и пред да бидат активирани во изградбата.^[21]

На 6 октомври 1506 година се одржала официјалната церемонија за да се прослави завршувањето на градителските работи, во која „последниот камен“ бил поставен на највисокиот дел од делот на куполата. Архиепископот Диего де Деза бил поканет да учествува на настанот, иако се извинил бидејќи е премногу стар за да може се качи и да сведочи како гледач од врвовите на капелата на Богородица де ла Антигва. Прославите поврзани со изградбата на катедралата не можеле да се одржат, бидејќи кралот на Шпанија Филип I од Кастилја (Филип Привлечниот) починал само две седмици претходно. Следната 1507 година, се случило осветувањето на храмот, иако некои работи останале да се дозавршат подоцна.^[22] Конечниот изглед на катедралата бил грандиозен готски храм со огромни димензии и строги дизајнерски елементи.

Четири години подоцна, на 28 декември 1511 година, еден од најголемите столбови попуштил при што дошло до уривање на делот од куполата кој го покривал просторот на трансептот. До овој немил настан дошло бидејќи било очигледното прекумерно оптоварување од тежината на конструкцијата. Главниот изведувач Алонсо Родригес бил отпуштен. По внимателното проучување на можните решенија, архитектот Хуан Гил де Хонтањон, следејќи ја претходната стилска рамка, успеал да дизајнира нова купола која била завршена во 1519 година. Оваа пак купола била урнала 370 години подоцна, и на 1 август 1888 година била обновена од страна на архитектот Хоакин Фернандес. Новата купола била со истиот облик, како што изледа и денес.

Период на Ренесансата (1528-1593)[уреди | уреди извор]

Ренесансниот период за катедралата започнал некаде во 1528 година, во кој биле изградени низа на преградни простории прикачени на готскиот храм, како што се Главната сакристија, Куќата на поглавјето и Кралската капела, како и оние создадени со доградба: Сакристијата на Путирите и алабастерските или таканаречените гипсени капели.^[23] Во сите овие активности учествувале архитектите Диего де Риањо, Мартин де Гаинза и Асенсио де Маеда. Исто така во оваа фаза архитектот Ернан Руиз го изградил последниот дел од кулата наречена Жиралда. Катедралата и нејзините простории биле завршени некаде во 1593 година.^[10]

Барокен период на катедралата (1618-1758)[уреди | уреди извор]

Во овој период (1618-1663) била изградена црквата Саграрио (1618-1663) од страна на Мигел де Зумарага. Таа е всушност црква независна од катедралата, иако е прилепена на неа и соодејствува со истата. Ова здание кое било создадено во идентичен стил било придружено со низа мали доградби особено на делот од западниот фронт.^[24]

Академски период, неокласицизам (1758-1823)[уреди | уреди извор]

Педро Делгадо изработил решетка во текот на XVI век за параклисите на Марискал, Луис де Медина ја изработил решетката за просториите наречени Скалас и Естрела. Решетката од втората изведба била искористена како модел некаде во XVII век за да се изработат решетките на преостанатите капели оформени од материјалот наречен алабастер.^[25]^[26]

Нео-готски период (1825-1928)[уреди | уреди извор]

Овој период опфаќа од 1825 до 1928 година. За време на овој период биле завршени одредени делови од објектот кои претходно биле оставени недовршени. Обидите биле елементите во секое време да останат колку е можно поблиску до оригиналниот готски дизајн. Продолжувајќи го проектот на архитектот Деметрио де лос Риос од 1866 година, а се однесувал на вратите на просториите на Ла Консепсион и на Сан Кристобал или пак дел просторот наречен Принципе, биле завршени од страна на архитектот и дизајнер Адолфо Фернандес Казанова. Овие активности биле завршени помеѓу 1895 и 1917 година. Во тој период биле извршени и разни реставраторски работи од помал или од поголем опфат. Оваа етапа ја започнал Фернандо де Росалес, а ја завршил Хавиер де Луке.^[7]

Катедралата во периодот на XXI век[уреди | уреди извор]

Во 2008 година, истражувачот од Универзитетот во Кантабрија Бегоња Алонсо Руиз го пронашол најстариот познат план на катедралата во Севиља во просториите на манастирот Бидаурета во местото Онате (Гипускоа), кој бил направен околу 1490 година.^[27] Овој план, откако бил детално проучен, дал важни податоци за изградбата на катедралата.^[28]

Во текот на 2017 година катедралата имала 1.934.373 посетители. Тоа претставувале рекордни бројки, со прогресивни годишни зголемувања од 2012 година, кога биле продадени 1.325.749 влезници.^[29] Повеќе од 99 % од туристите кои ја посетувале Севиља како град биле заинтересирани да го посетат и храмот.^[30] Катедралата -споменик е самофинансиран и претставува значителен извор на приход за Советот на градот, кој одвојува голем дел од собраните средства за понатамошни реставраторски активности.^[31] Локацијата на зградата е на Авенија на Уставот, и претставува главната пристапна патека до историскиот центар на градот. Во последните децениии предизвикани се забележителни физичко-хемиско влошувања на вградениот камен на катедралата што се манифестирало со постоење на одредени густи црни кори по ѕидовите и по вратите, како последица на интензивното загадување на животната средина од гасовите кои се исфрлаат од многубројните возила.^[32]

Една од поважните акции за ревитализација на катедралата во XXI век се состоела од решавање на проблемот со загадувањето на делот на патеката која е во близина на објектот. Се извршило и темелно чистење и консолидација на 141 метри од должината на западната фасада, со цел да се реши општото брусење на каменот и оксидацијата која се појавила посебно на вградените материјалите во црна боја. Дополнително некои од уникатните елементи како што биле на пример скулптурите, врвовите, гаргојлиите, пепелниците, но и витражите биле демонтирани, потоа поправени и со помош на специјализирани третмани било извршено нивно комплетно обновување. Во внатрешноста на катедралата биле извршени многу прецизни активности за да се реши влошувањето на структуралната потпора на два столба кај кои се појавиле пукнатини кои биле откриени во 1980 година. Внимателната активност се состоела од замена на вкупно 576 таканаречени пепелници, од кои секој имал просечна тежина од 250 килограми. Активноста е така спроведена за да не се интервенира во централното јадро на столбот кое ја одржувало неговата стабилност и издржливост.^[33] Во 2011 година започнала реставрацијата на главниот олтар, активност која траела 30 месеци. Биле извршени и одредени интервенции на подот во делот на Кралската капела и во делот северната фасада од храмот кој бил насочен кон Германската улица. Акцијата за реставрација во внатрешноста кулминирала во месец јануари 2015 година кога се направени интервенции на вратата која води кон просторот наменет за простување.^[34]^[35]

Жиралда[уреди | уреди извор]

Ла Жиралда претставува кулата и воедно и камбанаријата на катедралата во Севиља. Таа се истакнува по својата висина која изнесува 104 метри, која ја прави видлива од поголем дел на градот. Нејзината квадратна основа се наоѓа на 7,12 метри надморска височина, а должината на страната изнесува 13,61 метар. Кулата била изградена многу слично како минарето на џамијата Кутубија во Маракеш (Мароко). Горниот завршен дел на прекрасната камбанарија е стилизирана и структуирана во ренесансен стил.^[36]

Работата околу изградбата започнала во 1184 година под раководство на архитектот Ахмад Бен Басо. Кулата во тој почетен период имала висина од 82 метри. Според хроничарот Ибн Сахиб ал-Сала, работите на кулата биле завршени на 10 март 1198 година, со поставувањето на четири позлатени бронзени топки на врвот.^[36]

По земјотресот кој се случил во 1365 година, кулата ја изгубила старата оригинална бакарна сфера која стоела на нејзиниот врв. Во XVI век, на кулата бил додаден делот кој ги сочинувал ѕвоната од страна на архитектот Ернан Руиз, кој бил ангажиран од страна на раководството на катедралата. Новото тело на катедралата имала нова завршница која била во форма на статуа која ја претставувала таканаречената Ла Фе. Статуата била поставена во 1568 година. Зборот жиралда потекнува од терминот „да ротира или да се врти“ и имала значение на „кула со воздушна лента која имала човечка или животинска фигура“.^[37] Како што минувало времето, тоа име имало значење за термин на кулата во целина, а фигурата која стоела на врвот била позната како „Ел Жиралдило“.

Дворот на портокалите[уреди | уреди извор]

Таканаречениот Двор на портокалите првично бил двор за абдест на џамијата Алмохад. Неговата форма била правоаголна, со димензии 43 метри во ширина и по 81 метар во должина. Пократките страни првично биле составени од по седум двојни лакови, а подолгите страни имале по тринаесет лакови, така формирајќи две групи од по шест лакови со еден голем централен лак.^[38] Од улицата, се пристапува до нејзината внатрешност на дворот преку Вратата на простувањето, која била украсена со ренесансните гипсени елементи изработени од страна на Бартоломеј Лопес некаде во 1522 година.^[39] Листовите на вратата биле изработени од дрво обложени со бронза и украсени со слој од тантела каде се издвојувале двете лиени и издлабени бронзени тропалки. Ова било познато дело на Алмохад од XII век. Во центарот на дворот постои фонтана чиј горен елемент во вид на сад е изработен во визиготски стил.^[40]

Градежните активности во дворот биле завршени помеѓу 1172 и 1186 година. Првично тој се користел за вообичаени активности на муслиманските дворови односно за обичајот наречен абдест (сахн).^[39] По освојувањето на градот Севиља од страна на христијаните во 1248 година, дворот бил користен за различни активности: и тоа гробишта, прослава на годишните саеми на градот и место за проповедање.^[41] Денес Дворот на портокалите е еден од најважните придружни делови на катедралата во Севиља и е целосно интегриран во неа. Низ вековите тој претрпел неколку значајни модификации, како на пример во 1618 година, кога западното крило било срушено за да се изгради на тоа место црквата на Саграрио.^[39] Некаде од XV век дворот постепено ја изгубил својата културна намена. Денес тој претставува место каде не се вршат никакви религиозни активности.

Црквата Саграрио[уреди | уреди извор]

Црквата Саграрио претставува храм кој е целосно интегриран во состав на катедралата. Овој објект започнале да го градат Кристобал де Рохас, Алонсо де Ванделвира и Мигел де Зумарага во месец јуни 1618 година и тоа целосно во барокен стил.^[42] Овој објект го зафаќа западниот дел од галеријата на таканаречениот Двор на портокалите. Формата на црквата е со план на латински крст, а трансептот е покриен со свод кој има фенер (светилник). Храмот се состои од четири врати: две кои водат кон Дворот на портокалите, една кон внатрешноста на катедралата и другата или последната која води директно кон надворешниот излез. Црквината внатрешност е богато украсена, истакнувајќи го главниот олтар. Главната структурата на црквата е осмислена и изработена од страна на Франсиско Дионисио де Рибас, а резбите ги изрезбал познатиот Педро Ролдан.^[37]

Надворешност на катедралата[уреди | уреди извор]

Во подножјето на фасадата на катедралата постојат вкупно три врати, потоа по една врата има на секој крак на трансептот и две врати на предната или челна страна. Постои и друга врата која води до дворот на портокалите, наречена врата Гуштер. Друга врата која црквата Саграрио ја поврзува со крајот на табернакулот и на крајот делот наречен Пердон, која воедно и е влезна врата од Дворот на портокалите и делот наречен Германската тврдина (кале).^[43]

Подножје на западната фасада[уреди | уреди извор]

Фасадата на Крштевањето е онаа која се наоѓа од левата страна. Изградена е во XV век. Делот наречентимпан е украсен со претставата на релјефот на Крштевањето Христово, дело изработено од страна на работилницата на Лоренцо Меркаданте од Бретања. Ова дело е изработено комплетно во готски сти со зашилени архиволти украсени со траси. Тука се поставени неколку скулптури на епископите од градот Севиља како Свети Леандро и Сан Исидоро, од Санта Јуста и Руфина. Овие дела се изработени од рацете на Лоренцо Меркаданте, а серијата од ангели и пророци се изработени од извесен Педро Милан (ученик на Меркаданте).^[44]

Главната или вратата на Успението е онаа врата која се наоѓа во центарот на фасадата и останала неизработена сè до XIX век, кога кардиналот Франсиско Хавиер Сиенфуегос Јовеланос ја нарачал неговата скулптурална декорација, меѓу која се издвојуваат фигурите на апостолите. Оваа врата ја изработил Рикардо Белвер некаде помеѓу 1877 и 1898 година.^[10]

Корица на Сан Мигел или Раѓањето. Името го носи според предната страна на која се наоѓа претставата на Раѓањето Христово.^[19] Корицата е изградена во XV век и е украсена со теракотни скулптури меѓу кои се издвојуваат оние на Сан Лауреано, Сан Херменегилдо и четворицата евангелисти, изработени од страна на Лоренцо Меркаданте од Бретања и неговиот ученик Педро Милан. Ова дело всушност претставува патеката преку која поворките на Страсна седмица пристапуваат до катедралниот храм на нивниот пат низ официјалната патека на движење на поворките.^[45]

Јужна фасада[уреди | уреди извор]

Вратата на Сан Кристобал (Свети Кристофер) или Принцот (1887-1895), се совпаѓа со јужниот премин. Таа била дизајнирана од страна на Адолфо Фернандес Казанова, а конечно завршена во 1917 година. Нејзиниот прв дизајн бил создаден од страна на архитектот Деметрио де лос Риос во 1866 година. Во просторот пред оваа врата се наоѓа реплика на таканаречениот „Жиралдило“.^[10]

Северната страна[уреди | уреди извор]

Вратата на Зачнувањето (1895-1927), се наоѓа во северниот дел на трансептот што се отвора кон Дворот на портокалите. Вратата била дизајнирана од страна на Дементино де лос Риос, а проектирана и завршена од страна на Адолфо Фернандес Казанова некаде во 1895 година. Изработена е со имитација во готски стил за да се усогласи со остатокот од објектот на катедралата.^[10]

Портата Лагарто (Портата на Гуштерот) претставува комуникација со покриениот дел на Дворот на портокалите.^[19] Галеријата во дворот го добила истото име како и портата поради една статуа во вид на гуштер кој виси на таванот по повод старата заветна понуда. Таа статуа е претставена со наједноставна декорација.

Вратата Саграрио (Светилиште) претставува отворена комуникација помеѓу внатрешноста на катедралата и црквата Саграрио. Оваа врата е изработена од страна на Педро Санчес Фалконете во последната третина од XVII век. Врамена е со колони од коринтски стил, а во горниот дел има скулптура која го претставува Сан Фернандо. Од едната страна поставена е скулптурата на Санта Јуста заедно со Сан Исидоро, а од другата страна скулпурата на Санта Руфина заедно со Сан Леандро.^[37]

Врата Пердон (Простувањето). Под ова име е позната влезната врата која води кон Дворот на портокалите, а доаѓа од делот наречен Кале де лос Алеманес (Германската тврдина).Таа не претставува составен елемент од врати на катедралата. Во минатото некаде во XII век таа била користена за потребите на џамијата Алмохад. Од тој период на вратата се зачувани еден изострен лак со елементи на потковица и бронзени фрагменти, украсени со тантела, атаурики и куфичка калиграфија каде има натписи кои интерпретираат два стиха од Куранот и тоа: „Моќта му припаѓа на Алах“ и „Вечноста му припаѓа на Алах“. На почетокот на XVI век биле извршени неколку измени со украсување на фасадата со теракотни скулптури. Овие интервенции над влезниот лак се изведени од страна на скулпторот Мигел Перин, истакнувајќи го големиот релјеф чинот на протерувањето на трговците. Гипсените украси дополнително ги изработил Бартоломе Лопес.^[37]^[46]

Источна - фронтална фасада[уреди | уреди извор]

Вратата Палос или поинаку именуваната Врата на почитување на мудреците. Ова име го добила според релјефот на неа со соодветната тема пронајден на нејзиниот тимпанум, моделиран од страна на Мигел Перин некаде околу 1520 година. Името „Палос“ било доста попопуларно и се должело на дрвените решетки кои ги делеле старите простории на поглавјето со останатиот дел од катедралата.^[19]^[46]

Вратата на ѕвоната, наречена е така затоа што во времето на нејзината изградба од таму можело да слушаат ѕвоната со кои се повикуваат работниците. Скулптурите од ренесансата, како и релјефот претставен со таканаречениот тимпан кој го прикажува Влегувањето на Христос во Ерусалим, биле изработени од страна на Мигел Перин на почетокот од XVI век.^[10]^[46]

Внатрешност на катедралата[уреди | уреди извор]

Катедралата има вкупно пет кораби кои се распоредени и свртени кон просторот наречен Левант. Левантот немал канцела во вообичаениот готски стил во форма на апсида без таканаречена амбуланта. Внатрешниот простор наменет за престој претставува совршен правоаголник со должина од 116 метри и ширина од 76 метри што одговара на идентичниот простор што го зафаќала големата алмохадска џамија која се наоѓала на истата локација.^[43] Централниот кораб и трансептот се повисоки од останатите капели сместени меѓу потпорите и еднакви се по длабочина на трансептниот наос кој е отворен кон надворешните кораби. Ѕидовите се доста тенки. Сепак, капелите се одделени со потпори поставени нормално на централната оска на храмот, завршувајќи со 28 прицврстени столбови кои, со уште 32 самостојни столбови, поддржуваат (потпираат) вкупно 68 изострени сводови. Овие столбови се направени со ѕидарска техника покриени со камен. Изострените сводови во корабите се четиристрани, а во капелите се шестстрани, додека оние во трансептот се со ѕвездеста форма. Природната светлина во катедралата продира низ бројни витражи кои постојат на фасадата.^[10]

Централен кораб[уреди | уреди извор]

Во просторот наречен централен кораб се сместени два важни елемента: Хорот, опкружен со големи оргули и главната Капела опкружена со високи решетки. Помеѓу тие два елемента се трансептот, чии крајни сводови се со најголема висина во целиот храм кои достигнуваат 37 метри.^[47]^[48] Зад хорот е сместен делот наречен Траскоро, кој е во складност со погоре поставената Кралска капела.

Ноќен поглед на централниот кораб и Главниот олтар

Главна капела[уреди | уреди извор]

Главната капела која е сместена во централниот кораб, од двете страни, но и од предната страна е ограничена со позлатени железни решетки, изработени во ренесансен стил. Олтарниот дел на оваа капела претставува едно од најистакнатите дела во историјата на уметноста. Тој дел се смета за најголем изграден жртвеник во христијанското градителство. Неговата изградба започнала во 1482 година, а во неа активно учествувале Педро Данкарт, Хорхе Фернандес, Роке Балдуке и Хуан Баутиста Васкез Постариот. Истите овие уметници учествувале и во завршувањето на жртвеникот. Во овој простор се издвојува скулптурата во форма на распнат човек, поинаку наречена и Милион, е со готски изглед, а изработен некаде во XV век. Во просторот на овој жртвеник се наоѓа малото уметничко насликано дело со ликот на Богородица создадено во XIII век чиј сопственик кој го донирал воедно бил и патрон на катедралата.

Делот наречен Трансалтар[уреди | уреди извор]

Ѕидовите на презвитериумот од надворешната страна се украсени со низа скулптури од различни светци изработени во тркалезни форми од печена глина, поставении на полици под одредени настрешници. Вкупниот број на скулптури изнесува 59, кои сочинуваат група на невообичаена убавина, иако не можат до крај да бидат добро проценети поради висината на која се поставени. Скулптурите се во готски стил, со ренесансен и маниристички карактер. Тоа е поради фактот дека во изработката на истите учествувале уметници кои присуствувале на сукцесијата, но и во самата егзекуција. Некаде од 1522 година скулпторот, Мигел Перин е поврзан со овие дела и неговата поврзаност останува сè до 1552 година.^[49] Во 1564 година Хуан Марин бил назначен за главен скулптор во катедралата. Подоцна, некаде во 1572 година, бил назначен нов скулптор во името на Диего де Пескера. Декорацијата конечно била завршена во 1575 година. Меѓу сите изработени скулптури може да се оддели делото наречено Богородица на почивањето. Тоа претставува прекрасно со форма на Богородица со Исус кој е заспан на градите. Ова дело му се препишува на Мигел Перин. Прекрасната изведба е сместена пред оградата на Кралската капела и некогаш имала голема посветеност меѓу жителите на градот Севиља.^[50] Големата посветеност била поврзана со барањето на бремените жени да имаат пред сè добро породување. Мемоарските преданија говореле дека според старата традиција еден непознат Евреин поминувал покрај нозете на ова дело на Богородица и секојдневно изговарал навредливи зборови против Богородица (Мајката божја) затоа што Исус водел потекло од неа. Подоцна овој Евреи се преобратил во христијанството и се покајал за сето негово претходно богохулење против ликот на Богородица. Овој човек остатокот од својот живот го посветил на величење на делото на Богородица. Починал убеден дека неговото покрстување довело до неговото Спасение. Така ова дело станало заштитничка на раѓањата воопшто на верата, а истовремено на природните раѓања, поради што во народот била позната како Богородица Биенпарис или Заштитничка на безпрекорните породувања. Посветеноста била посебно истакната од страна на Дона Марија Осорио, која во 1554 година наредила изградба на капела или таканаречена ниша на Пресвета Богородица во централниот дел на трансалтарот.^[51] На дното од овој ѕид постои капела со гробница, посветена на Богородица од подземниот живот, која моментално им припаѓа на маркизите од Јандури.

Хор[уреди | уреди извор]

Хорот во катедралата е преграден од три страни, со камени ѕидови и го зафаќа просторот помеѓу четвртиот и петтиот свод од централниот кораб, а предниот дел е затворен со решетка изработена во ренесансен облик. Просторот на хорот е завршен во 1523 година од страна на Франсиско де Саламанка.^[52]^[53] Столовите се состојат од 127 седечки места со потпирачи за грб изработени од таканаречени маркети од различни типови на дрва за да се даде посебна боја на нивната орнаментика. На седечките позиции постојат ниски релјефни сцени со претстави од Стариот и Новиот завет и дополнителни претстави со гротескни ликови на краевите на столовите каде што исто така постојат одредени сцени од играорни движеања. На главните табли на влезот во делот на хорот постојат изострени елементи со одредено раздвојување направено спрема столбови кои завршуваат со делови во вид на врвови. Трите седишта кои се наменети за архиепископот и неговите помошници се така изработени кои прикажуваат голема скулптурална посветеност. На едно од трите седиштата постои натпис кој вели: „Овој хор го направи резбарот Нуфро Санчес. Господ да го благослови. Изработката на овој дел е завршена во 1478 година."^[19]^[54] Тој, сепак, не бил единствениот резбар кој работел на просторот на хорот, бидејќи било познато дека таму работел и фламенецот Педро Данкарт.^[54] Сепак Педро Данкарт починал уште во 1488 година,^[54] а работата ја продолжил неговиот ученик Хуан Алеман. Ѕидарските работи во делот на хорот биле завршени околу 1511 година.^[55]

Трашкоро - Бакхор

Бакхорот во катедралата го изработил Мигел де Зумарага во чист барокен стил. Го дизајнирал во 1619 година. По десет годишен прекин на работата, бакхорот бил комплетно завршен во 1635 година. Овој простор бил изграден многу вредно, но и со атрактивни материјали, како што биле мермерот и јасписот. Дополнително е украсен со релјефи и бронзени бисти како и со една икона во готски стил на фрагментот наречена Лековитата Богородица со јасно истакнато италијанско влијание.^[10]

Оргули[уреди | уреди извор]

Сребрена урна на владетелот Фердинанд III Свети, сместена во Кралската капела

Сегашната оргула била изградена од страна на Аквилино Амезуа во 1901 година, а реставрирана од страна на Герхард Грензинг во 1996 година. Овој инструмент го заменил стариот елемент кој бил изработен во 1888 година од страна на Џорди Бош и Бернат и уништен во нереќата од 1888 година. Се смета дека оваа оргула била една од најдобрите оргули воопшто вградена на територијата на Шпанија.

Мебелот во кој е сместен инструменталниот дел води потекло од 1724 година. Овие елементи се дело на Луис де Вилчес кој ја дизајнирал рамковната кутија и Дуке Корнехо кој бил задолжен за скулптурната декорација. Во вистинска смисла оргулата е составена од два елемента, односно може да се рече дека се инструментални близнаци поставени еден наспроти друг, и кои формираат еден одличен ансамбл. Може да се свири со двата инструмента истовремено и од една иста тастатура. Постојат вкупно четири рачни тастатури, потоа една тастатура со педали и околу 15.000 цевки.^[56]^[57]^[58]^[59]

Алабастерски капели - Гипсени капели[уреди | уреди извор]

Овие капели името го добиле според материјалот од кои се изработени. На страничните ѕидови од просторот за хорот се наоѓаат вкупно четири мали капели.Тие биле изградени некаде од 1515 година па наваму. Мајсторот Хуан Гил де Хонтањон и архитектот Диего де Риањо во 1530 година работеле на нивната изградба. Тие го редизајнирале нивниот ентериер, заменувајќи го готскиот стил со ренесансниот стил.^[23] Овие четири капели се: Капелата на безгрешното зачнување, капелата на реинкарнацијата, капелата на Богородица на ѕвездата и капелата на Сан Грегорио.

Капелата на Безгрешното зачнување

На 14 февруари 1628 година, Јеронима Замудио, вдовица на жирито Франсиско Гутиерес де Молина, му наредила на скулпторот Мартинес Монтањес да создаде олтар со фотографија на Безгрешното зачнување и да го постави во погребната капела. Поради неколкуте одложувања во извршувањето и судските процеси со кои Мартинес Монтањес го оправдал доцнењето во завршувањето на работата. Се мислело дека тоа ќе било една од првите активности во Шпанија и најдоброто нешто што Јеронима Замудио и Мартинес Монтањес го направиле. Временскиот период покажал дека делото е совршено, бидејќи резбата на Безгрешното зачнување кое доминирало со олтарниот простор кој било свечено отворено на 8 декември 1631 година се сметало за дело од исклучителна вредност. Популарно е познато како делото Ла чикечита или Малото слепо девојче бидејќи имало спуштен поглед со едвај отворени очни капаци.^[60]

Олтарниот дел во целина се состои од клупа на која се поставени портретите на споменатите патрони на капелата кој ги насликал Франсиско Пачеко во 1631 година. Централната ниша со ликот на Безгрешното зачнување е опкружена со резби на Свети Григориј Папата и Свети Јован Крстител, како и релјефи на Свети Јосиф, Свети Јоаким, Свети Јероним и Свети Фрањо.^[61]

La Cieguecita - Малото слепо девојче е изработена од кедрово дрво со димензија од 164 сантиметри. Делото е замислено според моделот опишан од страна на Франсиско Пачеко во неговата книга под наслов Трактат за уметноста на сликарството. Според тоа станува збор за Девица, девојка со долга коса која ѝ паѓа по грбот. Девојката носи долга, тесна туника со појас што го симболизира нејзиното моминство и наметка на рамениците што е собрана со левата рака, создавајќи бројни набори. Главата на девојката е украсена со круна составена од 12 ѕвезди кои потсетуваат на дванаесетте племиња на Израел. На основата се појавуваат лицата на вкупно три ангели и еден змеј кој пак го претставува, симболизира гревот.

Капела на инкарнација

Централниот дел на оваа капела го претставува жртвеник кој му се припишува како изработувач познатиот Франсиско де Окампо Фелгуера. Изработен е околу 1630 година со главната тема на Благовештението. На делот на клупата постојат релјефи на Свети Јован Крстител, Свети Јован Евангелист, Свети Доминик, Свети Фрањо и Свети Антониј.^[62]

Капела на Богородица на ѕвездата

Своето име оваа капела го добила по ренесансната слика на Богородица за која се верува дека е изработена од францускиот ренесансен скулптор Николас де Леон околу 1530 година. Оваа резба се наоѓа во барокниот олтар изработен од Херонимо Франко, некаде околу 1695 година.^[62]

Капелата Свети Григориј

Името го добила по скулптурата на Свети Григориј поставена во посебниот простор наречен ниша. Светецот држи книга на која се наоѓа потписот на нејзиниот автор Мануел Гарсија де Сантјаго (XVII век).^[62]

Капели[уреди | уреди извор]

Капели од источната страна[уреди | уреди извор]

Олтарот на Магдалена

Покровители на овој олтар биле Педро Гарсија де Виладиего и неговата сопруга Каталина Родригес, кои нарачале да се изработи жртвеник некаде во 1537 година. На делот на клупата се наоѓале нивните портрети и тоа: на Дон Педро заедно со Свети Бенедикт и на Дона Каталина со Свети Францис.^[63] Главната тема на олтарното дело претставува Благовештението на горната површина односно на таванот и Магдалена поставена пред нозете на Воскреснатиот Христос.^[64] Ова дело од фотографии се изработени од анонимен ученик на уметникот Алехо Фернандес, изработени некаде околу 1537 година.

Витражниот прозорец сместен веднаш до овој олтар, било дело на Арнао де Фланд изработен во 1535 година. На витражот е претставен Свети Себастијан заедно со ликот на императорот Карло I.^[65]

Олтарот на Успението (постои уште еден олтар на Успението и тоа на северниот крај на трансептниот наос од катедралата)

Во центарот на олтарниот дел пронајден во оваа капела, се издвојува еден релјеф со претстава на Успението на Богородица, дело исто така на непознат автор кое е врамено со уметнички дела од Сан Илдефонсо и Сан Диего де Алкала.^[64] На клупата во истиот олтар се делата на спонзорите, и тоа на жирито Хуан Кристобал де ла Пуебла и неговата сопруга. Овие дела се донирани во 1593 година. Сите уметнички дела се изработени од страна на уметникот кој бил член на уметничкото училиште од градот Севиља, иако истиот бил со потекло односно роден во местото Ронда Алонсо Васкез. Овие достигнувања се изработени во XVI век.

Капелата Свети Петар

На левиот ѕид се наоѓа мавзолејот на Диего де Деза кој бил епископ на градот Севиља некаде до 1523 година.^[64] Овој епископ бил запаметен меѓу другото и по тоа што бил голем апологет на теориите на Кристофер Колумбо пред католичките кралеви.

Олтарниот дел на оваа капела бил посветен на Свети Петар. Овој простор бил нарачан директно од маркизите од местото Малагон во 1625 година. Изработката била на сестраниот уметник Диего Лопес Буено кој покрај уметник бил и архитект, скулптор и резбар. Диего бил задолжен за структуралните елементи додека уметничките дела биле на Франсиско де Сурбаран. Уредувањето било извршено во 1630 година истакнувајќи ја централната позиција, која претставувала прекрасна Инмакулада, една од најдобрите што произлегле од четките на Франсиско. На клупата во олтарот имало различни сцени поврзани со Свети Петар, Христос и Свети Петар на водите, Христос ги дава клучевите на Свети Петар и Свети Петар го исцелува парализираниот човек. Во првото тело ги имаме елементите на Визијата на Свети Петар, Свети Петар Папа и Покајанието на Свети Петар. Во второто тело се наоѓаат Свети Петар ослободен од ангелот, Безгрешното зачнување и делото Каде одиш. На горната страна односно на таванот се наоѓало уметничкото дело посветено на Вечниот Отец. Последното дело не е оригинално дело од Сурбаран, туку копија поставена во XVIII век.

Конечно на крајот во оваа капела е таканаречената решетка која ја има улогата да ја затвори капелата. Решетката е дело на Фреј Хосе Кордеро де Торес изработено во 1780 година.

Кралската капела во Севиљската катедрала

Главната капела која е сместена во просторот на централниот кораб, од страните и од предниот дел е ограничена со позлатени железни решетки, комплетно во ренесансен стил. Олтарниот дел на оваа капела претставува едно од најистакнатите дела во историјата на уметноста,^[24] и се смета дека претставува најголемиот олтар помеѓу христијанските храмови. Нејзината изградба започнала во 1482 година, а уметниците како Педро Данкарт, Хорхе Фернандес, Роке Балдуке и Хуан Баутиста Васкез Постариот земале активно учество во создавањето и нејзиното довршување. Во капелата се издвојува скулптурата изработена во готски стил од XV век на која е претставен распнат човек наречена Милион,^[66] Во овој жртвеник се наоѓа малата икона на Богородица на Престолот изработена во XIII век, инаку патрон и во сопствеништво на катрдралата.

Капела на Големото зачнување

Оваа капела на почеткот служела како гробно место за витезите кои го придружувале Сан Фернандо при освојувањето на градот Севиља. Почнувајќи од 1654 година, неговото покровителство му припаѓало на Гонсало Нуњес де Сепулведа, дваесет и четвртиот витез од Севиља, кој добил право да биде погребан во просторот на ова место по важната донација по повод на таканаречената октава на Пречистата. Денес неговите останки се наоѓаат до левиот ѕид зад гробната плоча на грбот на Сепулведа. Овој простор е уреден според дизајнот на сликарот Хуан де Валдес Леал. На решетката од оваа капела, која е завршена во 1668 година, може да се види одреден штит.^[62]

Во катедралата прекрасниот барокен олтар го привлекувал вниманието на голем број посетители. Со големо изобилство на орнаменти и прекрасни соломонски столбови кои се претставени во две столбни тела, дизајнот е изведен од архитектот и монтаж Мартин Морено во 1656 година.^[67] Сите насликани уметнички дела се изработени од страна на Алонсо Мартинес, освен на распнатиот Христос познат како Кристос Свет Павле. Во првиот простор од капелата централното насликано уметничко дело е посветено на Големата концесија, додека страничните припаѓаат на Свети Јосиф и Свети Павле. Во вториот простор од капелата предничи споменатиот Христос Свети Павле, кое е дело изработено во XVI век. Декорациите најверојатно припаѓале на стариот олтар. Подоцна со обновувањето овие елементи се поставени во сегашната положба. Ова уметнички насликано дело некогаш уживало голема посветеност во целио град. Веднаш до него се наоѓаат резбите на Сан Гонсало и Сан Антонио де Падова.^[62]

На десниот ѕид има мермерна гробница во неоготски стил направена во 1881 година, во која е погребан поранешниот архиепископ на Севиља, кардинал Франсиско Хавиер Сиенфуегос Јовеланос, роден во Овиедо во 1766 година, кој бил задолжен за севилската епархија од 1824 година до неговиот егзил во Аликанте од политички причини на 18 февруари 1836 година.

Некаде до 1810 година, едно од најдобрите дела на Мурило, со наслов Раѓањето на Богородица, било изложено во просторот на оваа капела. Тоа уметничко насликано дело било предмет на кражба извршена од страна на францускиот маршал Соулт, за време на војната за независност. Денес делото се наоѓа во музејот Лувр во градот Париз.

Помеѓу 1835 и 1837 година, во оваа капела бил погребан славниот канариски свештеник Дон Кристобал Бенкомо Родригес, исповедник на шпанскиот крал Фернандо VII^[68] и титуларен архиепископ на Хераклеја.^[68] Своите последни години овој свештеник ги поминал во градот Севиља каде го уживал достоинството на архиѓаконот од Кармона. Често ја позајмувал својата помош на населението кога се случувале големи природни и елементарни несреќи, како што била епидемијата на колера која го погодила градот Севиља во 1823 година.^[69] Портретот на свештеникот бил прикажан заедно со оние на другите славни личности во делот на таканаречената колумбиска библиотека во катедралата во Севиља.^[69] Неговите посмртни останки денес се погребани во катедралата Сан Кристобал де Ла Лагуна која се наоѓа во градот Тенерифе.^[69]

Олтарот на Света Варвара

Во просторот на овој олтар се истакнувал портретот на кој се претставени светите Јуста и Руфина, дело изработено од Мигел де Ескивел во 1620 година. За овој уметник постојат многу малку информации, бидејќи ова било неговото единствено познато дело. Познат е фактот дека тој починал како многу млад во 1621 година. Светците се претставени од двете страни на кулата Жиралда. Света Јуста имала поглед кон небото, додека светата Руфина имала лик како да медитира со спуштен поглед кон дното. Деталниот приказ на кулата Жиралда бил со многу интересен приказ, бидејќи меѓу другите детали можело да се видат и уметничките дела на различни светци кои ја краселе во тој период.Тие уметнички дела моментално се исчезнати.^[43]^[62]

Во просторот на овој овој олтар постои и еден помал олтар со уметнички дела на ученикот на Антонио де Алфан и уште едно дело на Свети Антониј кое било без особен уметнички интерес.

Олтарот на Свети Јуста и Руфина

Овој олтар бил изграден и создаден под директно покровителство на браќата Бекер некаде во 1622 година. Во неговата внатрешност постои една прекрасна скулптура на светците од 1728 година кој ја изработил Дуке Корнехо. Сите уметнички дела во овој олтар повремено пристигнуваат од црквата во Ел Салвадор (Севиља) за потребите на фестивалот Корпус Кристи кој се одржува еднаш годишно.^[43]

Капели од јужната страна на катедралата[уреди | уреди извор]

Капелите на јужната страна се поделени во 2 групи со вратата на Сан Кристобал. Во првата група, почнувајќи од источната фасада, се капелата Марискала, Антесакристија, капелата на тагата и капелата на Сан Андрес. Во втората група, капелата на Богородица де ла Антигва, која е поголема од другите, капелата на Сан Херменегилдо, капелата на Санта Ана и капелата на Сан Лауреано, која доаѓа во контакт со западната фасада. Во близина на Пуерта де Сан Кристобал се наоѓаат олтарот на Ла Пиедад, олтарот на Консепсион и споменикот на Кристофер Колумбо.

1. Капела на маршалот

Оваа капела своето име го добила во чест на својот патрон, Диего Кабаљеро,^[70] инаку богат трговец и сопственик на бродови, воедно и маршал на островот Еспањола од 1536 година. Тој на управата на катедралата од Севиља во 1553 година им донирал сума од 26 000 мараведи за со тие пари да можат да изберат и постават свештеник, но и да го изградат сликовниот жртвеник кој опстојува сè до денес.^[71] Жртвеникот претставува скапоцен камен на целата ренесансна уметност.

Насликаното олтарно парче претставува дело на сликарот Педро де Кампања,^[70] кој во тоа време соработувал со резбарот Педро де Бесерил околу архитектурата, но и околу уметничките дела. Педро де Кампања имал плодна соработка и со сликарот Антонио де Арфиан за делата поврзани со полихромот на архитектонската структура. Целовкупната работа започнала во 1555 година, и траела вкупно осум месеци.^[72] Целовкупната поставка се состоела од вкупно 10 табели. На клупата или на долниот дел од левата страна се наоѓаат портретите на Диего Кабаљеро, неговиот син и неговиот брат Алонсо. Во центарот било поставено делото наречено Исус помеѓу лекарите, на десната страна портретите на Леонора де Кабрера (сопругата на Дон Диего) и нејзината сестра Доња Менсија (сопругата на Алонсо) со нивните ќерки. Во главното дело или на централниот панел било поставено делото наречено Чистењето на Богородица, а од неговата десна страна делото Свети Доминик (на горниот предел) и Сантјаго во битката кај Клавихо (на долниот предел). Од левата крајна страна било поставено делото од Сан Франсиско (на горниот предл).^[70] Во крајниот горен предел, односно на таванот било поставено делото наречено Воскресение со фрагменти од самата Голгота.

Во просторот на таканаречената Главна табела, поставено е делото наречено Прочистувањето на Богородица, според сцената прикажана во Евангелието според Свети Лука, попознато и како Прикажувањето на Исус во храмот.^[70] Според законот на Мојсеј, сите Евреи морале да ги однесат своите деца во храмовите, но жената односно при породувањето се сметала за нечиста и нејзе ѝ било дозволено да влезе во Божјиот дом (храм) само 40 дена по чинот на породувањето. Поради сето тоа овој празник се прославува 40 дена подоцна, односно наместо на 25 декември, на 2 февруари. Масата која е поставена во овој простор била со димензии 330 cm во должина и 240 cm по ширина. Изработката на масата е инспирација, според некои автори, од гравурата на Албрехт Дирер.^[73] Во преден дел на овој простор се наоѓа човек во инвалидизирана состојба кој ја подава раката додека едно дете му нуди овошје. Во позадина е поставена Богородица и Симеон со детето држено во раце. Исто така таму постојат низа од женски фигури кои ја опкружуваат сцената. Секоја од нив претставува алегорија на различните доблести на Богородица. Фигурата држи две деца во рацете, а зад неа е уметничко дело со претстава на бокал, потоа Правдата со познатата терезија, главата на лав поставена на штит, едно огледало и секако претставата на Вера со крст во раката и претставата на Надеж која ја насочува главата во правец нагоре.^[74]

3. Капела на тагите

Преку просторот на оваа капела може да се пристапи до Сакристијата на путирите. Помеѓу нејзините уметнички елементи, се издвојува ликот со тематиката Богородица на тагата сместена на клупата на олтарниот дел.Тоа дело е изработено од страна на Педро де Мена некаде во 1670 година. До предниот ѕид се наоѓа гробот на поранешниот архиепископ и кардинал од градот Севиља Марсело Спинола, кој бил претставен во прекрасен молитвен став. Елементот е изработен од страна на Хоакин Билбао во 1906 година.^[75] На врвот од просторот закачено е прекрасното уметничко насликано дело на Валдес Леал под наслов Свршувањењто на Богородица и Свети Јосиф, изработена во 1657 година.^[76] Други насликани уметнички дела кои ја красат оваа капела се: Негирањето на Свети Петар и Погребот на Христос, анонимни француски дела изработени во XVII век. Во тој простор постои и делото со наслов Јаков ги благословува своите синови. Овој елемент му припаѓа на фламанското сликарство исто така од XVII век, односно од конкретна изработка на уметникот Питер ван Линт.^[77]

4. Капелата Свети Андреј

Најважниот уметнички елемент на овој простор е несомнено претставувало делото Помилувањето на Христос (1603). Тоа дело било изработено во вид на полихромна дрвена скулптура од страна на Хуан Мартинес Монтањес,^[78] наречена Христос на путирите, поради местоположбата каде што претходно се наоѓала во внатрешноста на катедралата. Овој потфат бил вистинско ремек-дело на барокната скулптура.^[63] Всушност изведбата претставува прекрасна распната фигура која влевала огромно спокојство. Главната специфичност на ова дело е всушност прикачувањето на крстот со 4 клинци наместо со вообичаените 3.

На десната страна се наоѓаат четири многу стари готски гробници кои биле изработени некаде околу 1400 година, најверојатно во работилницата на градот Толедо во сопственост на скулпторот Фернан Гонсалес. Во тие гробници се погребани: Алвар Перес де Гусман, неговиот татко, неговата сопруга, Елвира де Ајала и нејзиниотот син.^[79]

Во оваа капела постојат две уметнички дела кои се од голем интерес за посетителите. Ги изработил Лукас Џордан некаде околу 1700 година. На првата бил прикажан Преносот на ковчегот на заветот, а на втората Просветлението на пророчицата Марија, односно сцената во која сестрата на Мојсеј пее во придружба на други израелски жени во знак на благодарност што успеале да го преминат Црвеното Море. На врвот од капелата е поставена копија од моментот на Мачењето на Свети Андреј, дело изработено од страна на Хуан де Роелас. Тоа дело е копија на оригиналот, додека оригиналното дело се наоѓа во Музејот за ликовни уметности во градот Севиља.^[80]

Олтарот на сожалувањето

Главниот елемент во делот на овој олтар било централното сликарско дело на олтарното парче. Ова дело го изработил уметникот Алехо Фернандес во 1527 година. На тој панел била претставена сцената на Ла Пиета со ликовите на Исус Христос, Дева Марија, Јосиф од Ариматеја, Марија Магдалена, Марија од Витанија и Марија Салома. На клупата на олтарниот дел може да се видат портретите на Менсија де Салазар и нејзиниот сопруг Алонсо Перес де Медина, кои всушност биле и донатори на делото.^[44]

Олтарот на зачнувањето

Делото *Генеалогијата на Христос* изработено од страна на Луис де Варгас (1561)

Помеѓу овој олтар и капелата на Големото зачнување, не треба да се става знак на еднаквост бидејќи се работи за два посебни просторни делови. И олтарот и капелата имаат иста посветеност, односно се однесува на посветеноста на Дева Марија.

Во овој простор се издвојува делото изработено со уметничко сликарство кое е создадено од страна на Луис де Варгас во 1561 година. На него има претстава на алегорична тема за Исус Христос. Имено околу познатото дрво Жесе се наоѓаат различни ликови кои ја симболизираат временската генеалогија на Исус, започнувајќи од Адам кој е во преден план. Над овие ликови, во простор во вид на облак се наоѓа Богородица со нејзиниот син во рацето.^[62]

Уметничкото сликарско дело кое било познато уште од дамнешните времиња поистоветено како Изгледот на старите ракчињата. Се мислело дека во XVI век уметникот Матео Перес де Алесио претстојувал во катедралата и го создал делото на Свети Кристофер. Матео толку многу се восхитувал на создавањата на Луис де Варгас што еден ден му рекол: Твоето стапало вреди повеќе од мојот свети Кристофер. Од таму потекнувала анегдотата која постои и во народното име.^[70] Просторот е надополнет и со портретот на донаторот, севиљскиот создавач (камтор) Хуан де Медина, кој се појавува на клупата од олтарниот дел. Тоа дело бил убедлив доказ во полза на високите стандарди на уметникот Луис де Варгас кој претставувал голем уметник на прекрасни портрети.

Оваа капела е оградена со заштитна преграда од ренесансниот период, завршена во 1562 година. Оваа ограда била дизајнирана од страна на Ернан Руиз II.

5. Капелата на Богородица од Антигва

Според позната легенда, пред освојувањето на градот Севиља од страна на христијаните, еден ангел го одвел кралот Свети Фердинанд во главната џамија на градот во тоа време, каде зад еден соѕидан ѕид кој во тој момент се претворил во провиден ѕид, можел да ја види уметничката творба на Богородица од Антиката - старата која таму останала скриена со векови. Неколку дена подоцна, на 22 декември 1248 година муслиманските владетели, кои управувале со градот, се предале и Свети Фернандо триумфално влегол во градот.^[81]

Со оваа капела во преден план раководи еден жртвеник во чиј центар има една фреска на Богородица од Антиката, изработена, според некои историчари, во XV век, на еден од ѕидовите на поранешната џамија која го користела просторот на сегашната катедрала. Богородица со помош на левата рака го држела својот син и со десната една роза, додека Детето во своите раце држи птица. Над глава на Богородица имало два ангела кои држат во воздухот круна. Оваа круна била додадена во 1929 година по повод канонското крунисување на ликот. Над друг ангел има приказ со натписот Марија пристигна. Олтарниот простор е изработен од мермер, а различните скулптури кои се поставени во тој простор биле создадени со издлабување од страна на Педро Дуке и Корнехо.

До левиот ѕид од капелата се наоѓа прекрасно изработената гробница на кардиналот Диего Хуртадо де Мендоса, која е изработена во Италија од страна на Доменико Фанчели во 1510 година.^[55] До десниот ѕид се наоѓа гробот на надбискупот Луис де Салседо Аскона, дело извајано од рацете на Дуке Корнехо некаде помеѓу 1738 и 1740 година. Останати забележливи елементи кои ја разубавуваат капелата, се бројните сребрени светилки од XVIII век.

6. Капелата Свети Херменегилдо

Оваа капела била местото кое го избрал кардиналот Хуан де Сервантес за свое вечно да почивалиште. Кардиналот Сервантес бил роден во Лора дел Рио, (Севиља), во 1382 година и бил епископ на градот околу пет години, од 1449 година, до 25 ноември 1453 година. Во 1458 година Лоренцо Меркаданте од Бретања ја оформил со длабење прекрасната готска гробница направена од бел алабастер која сèуште е зачувана. Лоренцо Меркаданте од Бретања ја изгравирал оваа гробница на која стои и неговиот потпис. На предната страна над лежечката статуа од гробницата е истакнат грбот на кардиналот кој го држат ангели, над лежечката статуа.

Внатре во капелата постои жртвеник изработен од Мануел Гарсија де Сантјаго некаде околу 1750 година. Пред жртвеникот се наоѓа уметничкото насликано дело на Свети Херменегилдо издлабен со резбање од страна на Бартоломе Гарсија де Сантјаго.

7. Капелата на Свети Јосиф

Неокласичниот олтар кој предничи во оваа капела е дизајниран од страна на архитектот Хуан Педро Арнал. Изграден е помеѓу 1785 и 1800 година. Централната скулптура која го претставува Свети Јосиф била дело на уметникот Хосе Естев Боне, а останатите скулптури се изработени од страна на Алфонсо Жиралдо Бергаз.

До десниот ѕид се наоѓа гробот на кардиналот Мануел Хоакин Таранкон Морон, кој бил архиепископ на градот Севиља помеѓу 1857 и 1862 година.^[82]

Помеѓу уметничките насликани дела кои ги украсуваат ѕидовите, може да се издвоиме делото наречено Вечерата на кралот Балтасар, изработено од страна на фламанскиот сликар Франс Франкен Помладиот. Таму може да се забележи и таканаречен клавиорган (мал музички инструмент) изработен во 1787 година од страна на Габриел Бунтебарт Сиверс. Овој инструмент бил со голема вредност од кои денес многу малку постојат, и е сочувано во целиот свет.^[83]

8. Капелата на Света Ана или Христос од Маракаибо

Во позадината на олтарот од оваа капела може да се забележи сликовен простор изработен во 1504 година и посветен на Свети Вартоломеј. Неговиот автор е непознат иако со детална анализа на неговите карактеристики било утврдено дека делото им припаѓа на двајца уметници кои сепак и понатаму остануваат непознати, односно делото е без идентификувани создаватели.

На клупата во олтарниот дел постојат различни сцени и тоа од: Страдањата Христови, Флагелирањето, Патот до Голготата, Распнувањето Христово, Слегувањето и сцената на Пиетата. Во првиот дел од капелата постојат уметнички насликани дела на неколку светци кои одговараат на: Свети Јаков Велики, Свети Блез, Свети Вартоломеј, Свети Никола и Свети Себастијан. Во вториот дел од капелата кој бил посветен на Марија се претставени: Свети Јован Крстител, Света Ана, Богородица и Детето, Света Марта и Свети Архангел Михаил.

Друг значаен елемент во оваа капела претставува насликанато дело врз просторот од таблата, на Христос од Маракаибо, изработено во 1560 година. Ова достигнување било на Педро де Вилегас Мармолехо. Во подоцнежно време, во 1919 година овој простор бил интегриран во просторот на подоцна изработениот жртвеник дело на Хоакин Билбао.

На десниот ѕид постои мермерна гробница изградена во неоготски стил создадена во 1881 година, во која е погребан поранешниот архиепископ на Севиља, кардиналот Франсиско Хавиер Сиенфуегос Јовеланос, роден во градот Овиедо во 1766 година. Ја водел севиљската епархија од 1824 година сè до неговиот егзил во градот Аликанте. Егзилот се случил на 18 февруари 1836 година од чисто политички причини.^[84]

9. Капелата на Свети Лауреано

Оваа капела била првиот дел од катедралата кој бил изграден. Таа го содржи гробот на надбискупот Алонсо де Егеа кој бил погребан во 1417 година и секако гробот на кардиналот Хоакин Лух Гарига кој починал во 1882 година.

Олтарниот дел на капелата бил посветен на Сан Лауреано и е изработен од непознат автор. Просторот е составен од два дела, а во централната просторија е сместена статуата на Свети Лауреан, облечен како епископ со нож во раката што го симболизира неговото мачеништво. Десно од него е поставен таканаречениот Светиот, претставен како се моли, а лево од него е ангелот кој му наредил да ја напушти Севиља. На врвот самото мачеништвото на Сан Лауреано е претставено со опкружение од ангели врамени во таканаречени соломонски колони.

Сводот на капелата некогаш бил украсен со уметнички дела од страна на уметникот Лукас Валдес,^[38] но овие елементи подоцна биле изгубени. Моментално на тој простор се наоѓаат вкупно пет насликани уметнички дела изработени од страна на Матиас де Артеага Алфаро помеѓу 1700 и 1702 година. Петте дела ги содржат следните сцени: Воскресението на еден млад човек во градот Марсеј преку интервенција на Свети Лауреано, Свети Лауреано во Рим пред папата Вергилиј, потоа Исцелување на болен човек во Рим со помош на Свети Лауреано, Мачеништвото на Сан Лауреано, Доставувањето на главата на Сан Лауреано на свештенството во градот Севиља .

Капели во катредралата од позадинската страна[уреди | уреди извор]

Породилниот олтар

Во олтарниот дел има неколку дела од севилскиот училишен сликар Луис де Варгас, направени од 1555 година наваму. Централната сцена одговара на Обожувањето на овчарите, едно од неговите најдобри дела со јасно италијанско влијание. Оваа претстава послужила како основа за создавање на витраж за куќата на Маумежан, која се наоѓа во капелата Свети Јосиф на оваа катедрала. Останатите слики кореспондираат со Благовештение, Вовед, Свети Јован, Свети Лука, Свети Матеј, Свети Марко и Обожување на кралевите.

Олтарот на Пресвета Богородица од лентата

Во просторот на овој олтар постои скулптура на Бпогородица со лентата изработена од полихромна печена глина, која била изработена од страна на скулпторот Лоренцо Меркаданте и се верува дека е изработена околу 1470 година.^[62] Делото има долга лента околу половината на Богородица, која симболизирала удобност, но и лек и заштита.

Потеклото на оваа Маријанска посветеност е многу старо. Според легендата објавена во 1714 година од страна на Фреј Фелипе де Сантјаго, некој чевлар со име Хуан Антонио ја повикал Богородица бидејќи имал силни болки во половината. Набргу потоа тој ист чевлар нашол една лента на подот, и кога ја ставил околу себе болката веднаш исчезнала.^[85]

Капелата Свети Исидоро

Внатре во капелата постои олтар, дело изработено од страна на Бернардо Симон де Пинеда со поставени скулптури изработени од непознат автор кои ги претставувале светите Свети Исидоро, Свети Леандро, Свети Франсиско и Свети Диего де Алкала. Надворешната решетка која ја оградува оваа капела била изработена во градот Антверпен во 1660 година.

Олтарот на Богородица на јагодиното дрво

Овој олтар содржи скулптурална композиција изработена од специјален полихроматски камен во која се претставени Богородица и Детето. Пред нозете на Богородица има претставено ангел кој е во клекната положба во став кој искажува восхит. Се верува дека оваа композиција е изработена од страна Лоренцо Меркаданте од Бретања некаде околу 1455 година.^[62]

Олтарот на Ангелот чувар

Во овој олтар прикачена е во висечка положба прекрасната уметнички насликана творба со наслов Ангел чувар, изработена од страна на Мурило некаде околу 1655 година.

Олтарот на утехата (смирението)

Главниот елемент во просторот на овој олтар претставува уметничкото насликано дело Богородица од Консуело изработено околу 1720 година од страна на севиљскиот училишен сликар Алонсо Мигел де Товар.^[62]

Олтарот посветен на немото дете

Името овој олтар го добил според директната инспирација добиена од Детето Исус. Делото поставено во овој олтар и изрезбано околу 1650 година, веројатно од некој ученик на големиот уметник Мартинес Монтањес.

Капелата Свети Леандро

Во просторот кон оваа капела може да се забележи прекрасната барокна врата изработена од делкан камен, дело на Матиас де Фигуероа и Диего де Кастиљехо, изработено во 1773 година. Внатре во капелата постои жртвеник изработен од страна на Мануел де Ескобар во 1730 година. Жртвеникот бил украсен со резби од страна на Педро Дуке Корнехо. Централната фигура во оваа капела била таа на Свети Леандро, опкружен со фигурите на Свети Антонио Абад и Свети Фулгенсио. На врвот од капелата може да се забележи прекрасната резба на уметникот Санто Доминго де Гусман.^[62]

Олтарот на Богородица од Алкобила

Во просторот на овој олтар кој е изработен во барокен стил поставена скулптурална претстава од страна на Ла Пиедад. Ликот на Богородица е посветен на Богородица од Алкобила и од таму доаѓа и самото име на овој олтар. Се верува дека таа скулптурална композиција била изработена во Германија околу 1500 година. На почетокот пред да се постави во овој олтар ова дело припаѓало на приватната капела на семејството Пинелос. Подоцна ова дело било обновено и благодарение на посредништвото на Канонот Хосе Торес Падила и конечно било поставено на местото каде се наоѓа и денес. Иконографијата во овој олтар имала некои чудни детали кои се повторувале во други подоцнежни изработени дела. Тука Богородица е претставена како зема нешто од рацете на Исус Христос, чија глава е прикажана во паѓачка положба.^[86]

Олтарот на Посетата

Во 1566 година, сликарот Педро де Вилегас добил задача да го создаде олтарниот дел за оваа капела, кој го платил капеланот на катедралата Диего де Болањос, кој е претставен на клупата заедно со неговите роднини.

Централниот простор во олтарот е посветен на приказот на таканаречената Посета, односно ја претставува Посетата на бремената Богородица со Исус на нејзината роднина Света Елизабета која пак била бремена со Свети Јован Крстител. Ова централно дело е опкружено е со уметнички насликани дела на Свети Блез, Крштевањето Христово, Свети Јаков и Свети Себастијан. Оваа група на уметнички достигнувања ги покажува јасните маниристички и фламански влијанија кои постоеле во работата на уметникот Вилегас.

На клупата во олтарот може да се забележи релјефот на Свети Џером изработен во 1566 година. Се смета дека ова дело претставува едно од најдобрите уметнички достигнувања на скулпторот Јеронимо Ернандес.^[62]

Капела Жакомес

Во внатрешноста на оваа капела, позната како Џејмсова или Богородица на тагата, постои олтар изработен во строга барокна поставеност. Олтарот бил издлабен (изрезбан) од страна на Франсиско Дионисио де Рибас некаде помеѓу 1658 и 1660 година. Во централниот дел на олтарот се наоѓа платното на Пиедат, кое било исто така и Нашето (своето). Богородица на тагата била изработена од страна на Хуан де Роелас и води потекло од околу 1609 година.

Оваа мала капела била изградена некаде по 1650 година, во почит на веќе споменатото сликарство кое уживало голема посветеност во градот. Таа капела била сместена во празнината што ја ослободила крштилницата која била преместена на новата односно моменталната локација, односно веднаш до вратата која води кон црквата Саграрио.

Во 1658 година, вдовицата и наследниците на трговецот со фламанско потекло Адриан Жакоме побарале од советот на катедралата отстапување на просторот на оваа капела за користење како погребен простор на семејството Жакоме. На 8 август размената била официјализирана, во замена просторот за сума во готовина која била префрлена на сметката на капелата.^[62]^[87]^[88]

Капели на северната страна од катедралата[уреди | уреди извор]

Поглед на *Визијата на Свети Антониј изработено од страна на уметникот* Муриљо (дело изработено во 1656 година)

Капелата на Свети Антониј

Оваа капела всушност претставува Крштелницата на катедралата. Во централниот дел постои величенствен ренесансен таканаречен крстен фонт создаден во XVI век и изработен од бел мермер. Во позадина на овој простор врамен во врежани калапи е сместено делото на Бернардо Симон де Пинеда, наречено Визијата на Свети Антониј. Ова дело, со грандиозна големина, води потекло од 1656 година и е едно од крунисувачките креации на уметникот Муриљо. Во долниот дел на уметничкото сликарско дело, Свети Антониј е во клекната положба, во темнина со раширени раце го насочува погледот кон горниот дел од платното каде Детето Исус е претставено во центар на една силна блескава светлина. Детето исто така е опкружено со облаци и бројни ангели.^[89]

Ова уметничко дело претрпело различни искушенија низ историјата. Во 1810 година делото било на работ да биде украдено од страна на маршалот Соулт кој припаѓал на војската на Наполеон. Раководството на катедралата успеало да го натера маршалот да се откаже од таа намера со тоа што му го предале делото наречено Раѓањето на Богородица, исто така дело изработено од страна на Муриљо. Ова насила однесено уметничко достигнување денес се наоѓа во музејот Лувр во Париз.^[90] На 4 ноември 1874 година, непознати лица го оштетиле делото посветено на Свети Антониј со намера да ја одземат фигурата на светецот, која подоцна била продадена на антиквар од градот Њујорк. Фрагментот бил откупен од страна на Вилијам Шемс, кој откако дознал за неговото потекло, веднаш го доставил до шпанската амбасада во САД. Ова дело во 1876 година било ставено во процес на реставрација.^[91]

Во делот на жртвеникот на оваа капела постои уште едно дело на познатиот Мурило наречено Крштевањето на Христос, изработено во 1668 година. Во оваа капела, помеѓу другите елементи постојат уште неколку сликарски уметнички дела како: Наметнувањето на палиумот на Свети Исидор изработено од страна на Лукас Валдес, потоа четири уметнички дела кои сочинуваат еден циклус на уметникот Симон де Вос. Тие дела се со следниве наслови: Создавањето на светот, Создавање на животните, Одвојување на светлината од темнината и Одвојување на водите од земјата.

Капелата Сантјаго

Името на оваа капела се должи на Балтасар дел Рио, кој бил канон на катедралата и за време на едно од неговите патувања во градот Рим го замолил папата Лав X да го назначи за епископ на една скромна епархија наречена Скалас која била сместена во просторот од Кралството Неапол.^[92] Во 1517 година, Севиљското раководство на Балтасар дел Риос му подарила капела без покровителство за да може тој да го изгради својот мавзолеј. Тој мавзолеј бил изграден за време на неговиот живот. Во 1531 година во градот Севиља објавил литературен конкурс за да ги поттикне младите да се посветат на техниките на ораторство и пишување поезија.^[93] Во 1540 година во тестаментот Балтасар ја навел својата последна желба да биде погребан во капелата во Севиља, но тој умрел набргу на 1 јануари 1541 година и гробницата која била и негова желбата останала празна засекогаш.

Енрике Алеман имал вкупно 17 витражни елементи распоредени низ целата катедрала. Сите овие витражи, како што било нормално за готскиот период, се состоеле од по четири дела, каде што на секој дел е претставена уметничка насликана форма. Во капелата посветена на Свети Лауреано се поставени витражите со претстава на Света Катерина, Света Марија Магдалена, Света Марта и Света Маргарет (некаде во 1485 година). Во капелата посветена на Свети Херменегилдо и тоа: над влезната врата витражот кој ги претставува четворицата епископи (од 1479 година); во делот на параклисот витражот посветен на Свети Јосиф, Свети Григориј, Свети Августин, Свети Амвросиј и Свети Јероним (од 1479 година). Потоа во капелата посветена на Света Ана, на делот на оградата, витражите на Света Агуеда, Света Лусија, Света Сесилија и Света Инес (во 1478 година). Наредна капела е капелата посветена на Свети Антонио, исто така на делот на оградата се наоѓа витражот на Четирите евангелисти (од 1478 година). Во капелата наречена Скалас се наоѓаат витражите на апостолите Свети Јуда Тадео, Сантјаго Помладиот, Свети Фелипе и Сантјаго ел Мајор (од 1475 година). Во капелата Сантјаго се наоѓаат витражите на Света Јуста, Света Руфина, Свети Јаков Велики и Света Варвара (од 1475 година) и конечно во капелата посветена на Свети Фрањо витражите на Свети Антониј од Падова, Свети Бернардино од Сиена, Свети Фрањо Асишки и Свети Луј од Толоса (изработени во 1475 година).^[94]

Капелата Сантјаго

Првото нешто што би го привлекло вниманието во оваа капела претставува големото уметничко сликарско дело насликано на платно од страна на Хуан де Роелас во 1609година. Тоа било делото на Сантјаго кој бил претставен како се бори против муслиманите во битката кај Клавихо, каде според историските записи, неговата поддршка била од суштинско значење за христијанските трупи да издвојуваат победа. Платното било врамено во жртвеник изработен од страна на Бернардо Симон де Пинеда во 1663 година. На врвот од капелата постои уметничко насликано дело посветено на мачеништвото на Свети Вартомеј, достигнување изработено во 1663 година од страна Хуан де Валдес Леал.

Во оваа катедрала се наоѓа и готската гробница извајана од материјалот алабастер во 1401 година. Гробницата била наменета за архиепископот Гонсало де Мена. Над гробот, бил изработен прекрасен релјеф од глина и поставен во застаклен простор. Релјефот бил со детали од Богородица со детето, познат под името Богородица на перницата, бидејќи детето лежи на перница. Изработката на релјефот е направен во XV век во градот Фиренца од страна на Андреа дела Робија.

Капелата на Свети Франсиско

На врвот од жртвеникот во оваа капела се наоѓа уметничкото насликано дело на Франсиско Херера ел Мозо од 1657 година под наслов Апотеозата на Свети Фрањо. Во истиот простор сместено е и делото на Валдес Леал од 1661 година, кое било со наслов Наметнувањето на преставта на Свети Илдефонсо .

Олтарот на Богородица од Витлеем

Во капелата се издвојува олтарното дело на Јеронимо Франко од 1622 година, на кое постои уметничко дело со претстава на Богородица од Витлеем. Ова дело го изработил Алонсо Кано во 1631 година.

Олтар на Успението

Во олтарот наречен Успение или зачнување,^[95] централен елемент претставува жртвеникот подарен од страна на Хуан Кристобал де ла Пуебла од XVI век. На жртвеникот постои релјеф со главна тема: Успение на Богородица, изработена од некој анонимен автор.^[64] На клупата од капелата постојат портрети и од двете страни. Едниот портет припаѓал на Дон Хуан Кристобал де ла Пуебла заедно со неговиот син, а на другата страна се наоѓа портретот на сопругата на Дон Хуан заедно со нивната ќерка. Во просторот на правната обвивка на олтарниот дел постојат мали уметнички сликарски дела од Крштевањето на Исус, потоа Света Катерина, Музичките ангели, Алегории на доблестите и Вечниот Отец. Сите овие минијатурни дела се изработени од страна на Алонсо Васкез.

Капела на девојките

Оваа капела била наречена и капела на Девиците. Таа претставувала простор каде здружението кое било посветено на помагање на девојките на кои им недостасувале финансиски средства за да можат да се венчаат. Здружението било основано во 1535 година од страна на Мисер Гарсија де Гибралеон.

Во капелата на девојките во горниот дел бил зачуван витраж изработен од страна на Арнао де Вергара кој го претставува Успението на Богородица, а во долниот дел витражот посветен на Богородица на милосрдието која ги штити девојките, изработен во 1543 година.^[96]

Во внатрешниот дел од капелата се издвојува жртвеникот изработен во 1771 година од страна на Хосе Ривера. Во просторот на централната вдлабнатина (ниша) поставен е приказот на Благовештението на Богородица кој е опкружен со уметнички дела посветени на Свети Вартоломеј, Свети Петар, Свети Тома и Свети Јаков Помладиот. На таванот од олтарниот дел е прикажана претставата на Голгота опкружена со елементите на Свети Амвросиј и Свети Августин.

Оваа капела од надворешната страна е одделена со висококвалитетна ограда која го заштитува влезот, изработена во 1579 година.

Капела на евангелистите

Главниот и централен елемент на оваа погребна капела е централниот олтар, кој содржи интересни уметнички насликани дела од страна на уметникот со холандско потекло и жител на градот Севиља Ернандо де Естурмио. Уметничките дела биле создадени во 1539 година.

Во капелата постојат збир од 9 маси (просторни места), распоредени на следниот начин: клупата на Света Каталина со Света Барбара, потоа клупата на Свети Себастијан заедно со Свети Хуан Баутиста и клупата на Сан Антонио, Светите Јуста и Руфина. Во позадината на оваа последна редица, меѓу другите детали, може да се погледне и кулата Жиралда онаква како што била пред нејзиното последно реновирање.

Оваа капела е поделена на два дела. Во просторот на првиот дел се наоѓа Масата на Свети Григориј опкружена со масите посветени на Свети Марко и Свети Лука.

Во вториот дел и тоа во централниот простор е сместено делото на Воскресението Христово кое е опкружено со Свети Хуан и Свети Матео.

Капелата на Богородица од Пилар

Оваа капела најпрво им припаѓала на арагонските витези кои го придружувале кралот Сан Фернандо во освојувањето на градот Севиља. Во почетокот на XVI век оваа капела била подарена на катедралата од страна на трговецот од Џенова Франсиско Пинело кој голем дел од својот живот го минал во градот Севиља. Просторот подоцна бил наменет за семејната гробница на семејството Пинело.^[97]

Капелата има два олтара. Главната или поголемата капела изградена е во барокен стил, некаде кон крајот на XVII век. Во неа постои скулптура со исклучителна вредност која ја претставува Богородица од Пилар. Скулптурата ја изработил Педро Милан некаде околу 1500 година, а вградена е во капелата многу подоцна. Вториот олтар (жртвеник) води потекло исто така од XVII век. Во центарот на вториот олтар постои скулптура на Свети Антониј Игумен опкружена со уметнички насликани дела на Света Агнес и Свети Антониј од Падова.

Оваа капела е подарена и донесена од базиликата Санта Марија Маџоре од Рим во 1626 година.^[98]

Останати и придружни елементи на катедралата[уреди | уреди извор]

Куќа со мониста или соба за украси[уреди | уреди извор]

Поранешна просторија која служела за изработка на сметки, приходи и други хартии од вредност на советот, која се наоѓа веднаш до зградата на поглавје се поистоветува со името како просторија на украсите. Во внатрешноста се изложени многу вредни предмети, како што е на пример знамето на познатиот Свети Фернандо за кое се верува дека го носеле воените единици на Фердинанд III од Кастилја кои во 1248 година биле во поход за освојувањето на градот Севиља.

Антекабилдо[уреди | уреди извор]

Овој елемент се наоѓа веднаш до куќата на поглавјето. До овој простор може да се стигне ако се мине преку капелата на маршалот. Просторот е дизајниран од страна на Ернан Руиз II некаде во 1564 година. Архитектонскиот план бил правоаголен, со свод во вид на барел кој бил издлабен во камен. На крајниот горен дел (таванот) постојат кабини и еден светилник во неговиот централен дел. Се состои од иконографска програма со серија од класични скулптури кои ги претставувале главните човекови доблести и низа од неколку релјефи кои ги прикажуваат токму самите доблести. Овие доблести биле основа како модели за добро однесување што требало да ги имаат каноните за добро и исправно управување со катедралата.^[22]

Поглавјето наречено куќа[уреди | уреди извор]

На почетокот за изградба на ова поглавје бил задолжен Ернан Руиз II, иако зданието било завршено од страна на Асенсио де Маеда некаде во 1592 година. Оваа градба претставувала новост во архитектурата на шпанската ренесанса бидејќи била создадена според елипсовиден план со дополнителен тротоарен простор. Ист ваков образец бил дизајниран од страна на Микеланџело при изработката на познатиот плоштад Капитол во градот Рим.^[10]

Овој простор бил украсен со уметнички насликани дела од страна на Пабло де Сеспедес (во 1592 година) кои ги претставуваат петте големи доблести и тоа: правда, вера, надеж, милосрдие и милост, доблести кои морало да ги имаат членовите на Поглавјето, додека одржувале средби во таа просторија. Декорацијата на сводот ја изработил Бартоломе Естебан Муриљо. Поставувањето на кровот го осмислил на тој начин што поставил серија на кружни уметнички насликани дела. Уметничките дела претставувале претстава на вкупно осум севиљски светци. Дополнително на тој потег поставил голем правоаголен уметнички насликан дел наречен Главното безгрешно зачнување.^[37]

Големата, главната сакристија[уреди | уреди извор]

Главната сакристија претставува ренесансна градба која била изградена во XVI век .според проектот на архитектот Диего де Риањо, со богата таканаречена платереска орнаментика и иновативни технички решенија кои биле вистинско чудо за тој период.^[23] Сакристијата била составена од таканаречен грчки крст со кратки краци. На врвот од сакристијата била изградена купола поткрепена со вкупно четири столба со дополнителни привезоци. Во тој простор бил претставен библиски познатиот Страшниот суд. Ова дело било скулптурално претставено со вкупно три кружни прстени. На врвот е поставен фенер (светилник) каде надворешната светлина продира и ја осветлува просторијата заедно со елиптичните прозорци на сводовите на таканаречениот вентилатор кои се сместени во просторот наречен четкар кој воедно го формира грчкиот крст на подот.^[37] Во него се сместени некои од најдобрите уметнички дела во катедралата.^[10]

Сакристија на путирите[уреди | уреди извор]

Изградбата на Сакристиjaта на Путирите започнала во 1509 година од страна на главниот градител на катедралата Алонсо Родригес. Откако раководната позиција на проектот минала низ различни раце и работите запреле на извесно време, проектот бил обновен со сосема нов дизајн изработен од страна на Диего де Риањо. Подоцна поради смртта на главниот изведувач целовкупната работа била завршена некаде околу 1537 година од страна на Мартин де Гаинза.

Во внатрешноста на Сакратијата постои голема колекција на религиозни уметнички дела започнувајќи од XV а завршувајќи во XIX век. Меѓу многубројните уметници кои работеле на тој простор се издвојуваат Хуан Санчес де Кастро, Алехо Фернандес, Франсиско де Сурбаран, Луис Тристан, Матија Прети, Јакоб Жордаенс и Франсиско де Гоја.

Поглавјето со Колумбиска библиотека[уреди | уреди извор]

Иако овој простор е познат како Колумбиска библиотека, сепак нејзината имотна опременост всушност претставува збир од донации на Ернандо Колон, човекот кој бил син на познатиот истражувач Кристофер Колумбо. Содржината претставува збир од библиотекарски и архивски поглавја. Неговата документарна и историска вредност е непроценлива и содржи голем број ракописи, вклучувајќи го и оригиналниот запис на Книгата на пророштвата, напишана во 1504 година, од страна на големиот Кристофер Колумбо. Колумбинската песнарка и Книгата за предвидувањата и исполнувањата од крајот на IX век. Меѓу останатите примероци тука се наоѓала и Сликата на светот од Пјер д'Али или Кастилската граматика од Антонио де Небрија.^[99]^[100] Оваа Сакристија е сместена во североисточниот дел на дворот на портокалите.^[101]

Покривни обвивки[уреди | уреди извор]

Покривот на катедралата претставува систем за затворање на горниот дел од конструкцијата. На катедралата во Севиља покривите се решени преку систем на рамени покриви. Тоа значи дека покривот на сводовите е во директен контакт со покривот односно слојот кој го заштитува објектот на катедралата од надворешната средина и лошите временски услови. Кај оваа катедрала не постојат надредени структури изработени од дрво или плочи како во многу примери кај европските готски катедрали. Применети се два различни системи во зависност од деловите на објектот на катедралата.^[102]

Покривот е изведен на тој начин што може по него да се оди несметано, односно тоа е класичен рамен покрив. Покривите ги има на таваните на страничните кораби и капели. Сепак тоа не се класични рамни покриви. Постои одреден минимален наклон за да може полесно да се отстранува дождовницата. За добивање на минималниот наклон се користи специјално полнење кое цврсто и лесно го исполнува просторот и се наоѓа вградено помеѓу внатрешните сводови и деловите на терасите. Полнењето всушност во многу случаеви претставуваат скршени глинени садови, односно садови кои биле скршени во текот на производниот процес и биле неупотребливи за други намени. Скршените садови се поставени со отворот надолу и помеѓу нив е вграден материјал наречен варов малтер. Оваа техника била високо ценета од различни специјализирани градежни експерти бидејќи таа била карактеристична по леснотија за изработка и исправноста на намената.
Керамички слој. На деловите каде постојат сводови со директен начин се поставувало слој од таканаречен регулационен малтер. Малтерот го следел обликот кои го имале вградените делови. Оваа постапка била користена во изградбата на делот од главниот кораб, на куполата и на трансептот.

Катедралата како гробница[уреди | уреди извор]

Работите кои биле извршени на катедралата во текот на XIX и XX век, предвидувале да се елиминира концептот на храм каде би се поставувале нови гробни позиции. Тоа требало да се однесува за црковни лица, братствата, основачите на капелите или пак богати непознати лица. Во последната третина од XVIII век биле објавени кралски уредби со кои строго се забранувало погребување во цркви, иако свештенството продолжило да ги практикува своите вообичаени права од тој вид. Од страна на Канонот Хуан де Лоајса, а подржуван и следен од Феликс Гонсалес де Леон, забележале некаде во XVII век (па дури до 1708 година), откриле неколку епитафи и надгробни благодарници кои известувале за идентитетот и останатите околности на погребаните личности во овој храм. Неговите компилациони дела, потоа оние на Алонсо Моргадо, Антекера Луенго и останатите анонимни анотатори давале податоци за вкупно 627 погребувања во просторот на катедралата. Оваа бројка не била конечна и целосна поради фактот дека постоеле и колективни погребни сводови (колективни - групни гробници). Имало и такви примери кога посмртните останки биле пренесени во просторот на катедралата или во цинерарна урна, како на пример оние на: Бенито Ариас Монтано (во 1811 година), Хуан де Сервантес Боканегра или оние на Кристофер Колумбо (во 1902 година).^[103]

Традиции и традиционални чествувања поврзани со катедралата[уреди | уреди извор]

Денот на Свети Фернандо[уреди | уреди извор]

На 30 мај се прославувал денот посветен на Фердинанд III Кастилски, и поради тој настан се одржува верска церемонија на која учествуваат раководството (управата) на катедралата и претставниците на Градскиот совет (советот на град Севиља). За време на поворката, во внатрешноста на катедралата движењето се изведува сè до Кралската капела, каде што се наоѓа ковчегот со посмртните останки на кралот. На тој ден до раните утрински часови, мртовечницата останувала отворена за посетители така што секој што сака може да ја види мумијата на монархот Фердинанд. Бидејќи Фердинанд бил еден вид на заштитник на Армијата на инженерите, изутрината на истиот тој ден се изведува миса со помош на воените хиерархии. Четата за почести пристапува до Кралската капела со помош на парадирање минувајќи низ корабите на катедралата.^[104]

Таканаречената Севилска Шест[уреди | уреди извор]

Шестките всушност претставуваат група од по 10 деца облечени во костими типични за времето од XVI век. Тие изведувале низа на свети ора во просторот на презвитериумот сместен веднаш пред Високиот олтар на катедралата. Оваа изведба се изведувала во присуство на изложеноста на Евхаристија. Тоа претставува свечен чин кој се одржувал три пати во текот на годината и тоа: за време на октавата (времетраење од осум дена) на Корпус Кристи, октавата на безгрешното зачнување (помеѓу 8 и 15 декември) и на карневалскиот тридуум (времетраење од три дена) кој се одржува во текот на трите дена и тоа пред денот среда. Вообичаено тоа е денот кога започува почетокот на постот според литургискиот календар.^[105]

Богородица на кралевите[уреди | уреди извор]

Годишна процесија на ликот на Богородица на кралевите

Секоја година, рано наутро на 15 август, се одржува процесија околу катедралата со ликот на Богородица на кралевите, која претставува и заштитничка на градот Севиља. Имено станува збор за уметничко дело изработена со резбарска техника од француско потекло која според историските записи ја подарил кралот Луј IX од Франција на неговиот братучед Фердинанд III од Кастилја. Уметничкото дело може да се види во текот на целата година бидејќи е поставено во просторот на Кралската капела, а на денот на поворката таа се пренесува по должина на патеката за движење. Делото било украсено со гранки од тубероза. За денот на поворката таа од храмот поминува низ вратата на Палос за да ги обиколи околните улици во времетраење од два часа.^[106]

Солзите на Свети Петар[уреди | уреди извор]

Оваа традиција потекнува од 1403 година, иако била во прекин во периодите од 1839 до 1865 и од 1961 до 1986 година. Процесијата се состои од толкување на неколку повици изречени од камбанаријата Жиралда околу 12 часот на полноќ помеѓу 28 и 29 јуни, потоа во 9:30 и во 12 часот наутро на 29 јуни. Тоа всушност е датумот на празникот Свети Петар и Свети Павле по грегоријанскиот календар. Извиканите гласови во вид на мелодија се наречени Солзи на Свети Петар, во спомен на солзите што апостолот ги пролеал откако во 3 наврати негирал дека го познава Исус Христос, според записите во евангелијата. Мелодијата се изведувала три пати последователни од секои од четирите страни од камбанаријата од страна на членовите на Светлината на Богородица - бендот на тапани.^[107]

Поворката наречена Корпус Кристи[уреди | уреди извор]

Безгрешното зачнување на главната сакристија, дело на Алонсо Мартинес. Ова уметнички дело се појавува секоја година додека трае поворката наречена Корпус Кристи

Поворката наречеба Корпус Кристи постигнала голем успех во градот Севиља. Секогаш се одржуваат и слави во денот четврток за да се задржи долгогодишната традиција. Поворката движејќи се ја напушта катедралата во 8:30 часот наутро и во неа се движат претставници од сите братства и здруженија како и сите институции. Движењето кулминира во моментот кога ќе се помине крај таканаречениот Свет трн и кај Големото старателство на Арфе, едно од највредните уметнички дела зачувани во храмот. При изведувањето на процесијата се пренесуваат сликите на севиљските светци и тоа: на Свети Анџела де ла Круз (дело изработено од страна на Хосе Антонио Наваро Артеага), Свети Јуста и Руфина (дело изработено од страна на Педро Дуке Корнехо во 1728 година), Свети Исидор и Свети Леандро (дело на Педро Дуке Корнехо од 1741 година), и Свети Фернандо (дело на Педро Ролдан од 1671 година). За време на оваа поворка секако тука се уметничките дела Безгрешното зачнување од Алонсо Мартинес и скулптурата на детето Исус изработено од Мартинес Монтањес. Последното споменато уметничко дело кое во текот на остатокот од годината е сместено во црквата Саграрио.^[108]^[109]

Настан организиран на Свети Климентовиот ден[уреди | уреди извор]

На 23 ноември секоја година се прославува Денот на Папата Климент I. Токму на овој ден се случил влезот на кралот Фердинанд III од Кастилја во градот Севиља. Градот од тој ден и на тој начин се вратил во рацете на христијаните и бил воведен под власт на круната од Кастилја. По повод овој настан кој се случил во 1248 година, наредниот крал, кралот Алфонсо во 1255 година, таканаречената дотогаш поворка на скалите, и дал и ново име, односно таа станала и поворка на мечот или поворка на Свети Климент.

Оваа традиција е задржана сè до денес и секоја година во храмот се одржува верски настан, но и поворка во која учествуваат претставниците на катедралниот совет, но и претставници на градскиот совет на Севиља. За време на церемонијата се носат реликвијата на Свети Климент, потоа знамето на Свети Фернандо и неговиот меч наречен Лобера. Мечот секогаш треба да го носи градскиот асистент, во вертикална положба држен за сечилото, а не за рачката.^[110]

Витражни елементи на катедралата[уреди | уреди извор]

Катедралата има голема колекција составена од повеќе од осумдесет витражи и витражни елементи кои водат потекло од XIV па сè до XX век. Меѓу најзначајните уметници од таканаречениот готски период биле: Арнао де Фланд, Арнао де Вергара и Енрике Алеман и од периодот на ренесансата Карлос Брујес и Висенте Менардо.^[10]

За време на XV век[уреди | уреди извор]

Енрике Алеман има вкупно 17 витражи распоредени низ просторот на целата катедрала. Сите овие витражи се изработени според правилата од готската практика. Се состојат од по четири патеки, каде што е претставено уметничко дело на секоја од тие патеки. Во капелата наречена Свети Лауреано постојат неколку витражи и тоа на Света Катерина, Света Марија Магдалена, Света Марта и Света Маргарет (изработени во 1485 година). Во капелата посветена на Свети Херменегилдо веднаш над влезната врата постои витраж кој ги претставува четворицата епископи (изработен во 1479 година). Во делот на параклисот на Свети Јосиф преставени се витражите на Свети Григориј, Свети Августин, Свети Амвросиј и Свети Јероним (од 1479 година). Во капелата посветена на Света Ана веднаш до оградата се наоѓа витражот на Света Агуеда, Света Лусија, Света Сесилија и Света Инес (од 1478 година). Во просторот на капелата посветена на Свети Антонио на делот од оградата се наоѓа витражот на Четирите евангелисти (од 1478 година). Во просторот на капелата наречена Скалас има витраж од апостолите Свети Јуда Тадео, Сантјаго Помладиот, Свети Фелипе и Сантјаго ел Мајор (од 1475 година). Во капелата посветена на Сантјаго ги има витражите на Света Јуста, Света Руфина, Свети Јаков Велики и Света Варвара (од 1475 година). Во капелата посветена на Свети Фрањо се наоѓаат витражите на Свети Антониј од Падова, Свети Бернардино од Сиена, Свети Фрањо Асишки и Свети Луј од Толоса (од 1475 година).

За време на XVI век[уреди | уреди извор]

Капелниот простор е осветлен со витраж изработен од страна на Арнао де Вергара во 1543 година. На горниот дел од витражот има претстава на Успението на Богородица, а во долниот дел претставата на Богородица на милосрдието која имала улога да ги заштитува девојките. Иконографијата на овој простор била многу слична на онаа на претставата на Завртената Богородица со која не треба да се поистоветуваат.^[96]

Од крајот на XVI ивек билеизработени овитражитеМод страна на атео Мартинес. Тие се пнставени кај делот на оглавјето зиослужат за светлување на куполата,. Овие витражиииммааттркалезна форма со дијаметар од еден метар и половина. Во позадината на транспарентен начин претставен е грбот на поглавјето на катедралата.^[94]

За време на XVII и XVIII век[уреди | уреди извор]

Овој витраж е изработен во 1685 година, од страна на Хуан Баутиста де Леон, за потребите на внатрешноста на капелата наречена Свети Антонио. Од периодот на XVIII век се оние витражи кои одговараат на параклисите на Свети Педро, потоа на капелата на Големата концепција и внатрешноста од капелата на Света Ана која го претставува Светото семејство.

Во текот на XIX и XX век[уреди | уреди извор]

Во 19 век најпознати уметнички дела се оние во капелата Свети Херменегилдо (1819) и капелата Скала (1880) претставени со делото Доаѓањето на Светиот Дух кои се направени во Минхен. Помеѓу 1929 и 1932 година, завршени се делата во капелите Долорес и Сан Хосе, а оние од останатиот дел од катедралата биле обновени под раководство на Мурило Херера, основач на Уметничката лабораторија на Универзитетот во Севиља.^[25]^[26]

Богатството на катедралата[уреди | уреди извор]

Меѓу богатствата кои ги има храмот, се издвојуваат бројни насликани уметнички дела. Многу од овие дела припаѓаат на уметници од таканаречената севиљската сликарска школа и тоа од различни периоди. Тука треба да се спомене познатиот Муриљо, со портретите посветени на Свети Исидоро и Свети Леандро. Големо богатство претставуваат и уметничките дела на Сурбаран, особено она дело посветено на Света Тереза.^[63] Тука се и достигнувањата на Луис де Моралес и Франсиско Херера ел Мозо. Во делот на богаството претставен преку скулптурата помеѓу другите може се издвојат Педро Ролдан, Хуан де Меса и Алонсо Мартинес. Уметничката форма на Гробницата на Кристофер Колумбо, дело на Артуро Мелида, е сметано за големо историско богаство. Во таа гробница почива телото на познатиот откривател на Америка. Златарските дела преставуваат исто така големо богатство на катедралата. Тука може да се издвојат бистите-реликвијариите изработени од страна на Хуан Лауреано де Пина и поворката создадена од страна на Хуан де Арфе. Во просторот на катедралата исто така забележителни биле и таканаречените Алфонсови табели од XIII век, кои претставувале подарок од владетелот Алфонсо X Мудриот.^[10]

Старателство - дело на Хуан де Арфе[уреди | уреди извор]

Ова уметничко дело се смета за грандиозно чудовиште. Составено е од пет тела одозгора крунисано со статуата на верата. Креацијата е изработена од сребро и му припаѓа на Хуан де Арфе со потекло од градот Ваљадолид. Делото е изработено помеѓу 1580 и 1587 година во чист ренесансен стил. Тоа претставува Опис на распоредот и украсувањето на сребрената монструација на Светата црква во Севиља. Мерките на ова дело изнесуваат 3.25 метри во висина, содржи околу 350 килограми сребро, безброј фигури на светци и бројни релјефи со евхаристиски сцени од Стариот и Новиот завет.^[111]

Во првото тело од грандиозното дело е претставен црковниот борец, во центарот е ликот на Безгрешното зачнување опкружено со Свети Петар, Свети Павле, Мудроста и Разумот. Однадвор се наоѓаат ликовите на лекарите на црквата: Свети Амвросиј, Свети Григориј, Свети Јероним, Свети Августин, Свети Тома и Свети Дамас. Подолу има збир од 36 релјефи со претстави од Стариот и Новиот завет. На врвот од овој дел е претставен храмот со детали од тајната вечера поставени во помали простори.^[111]
Второто тело сместено е веднаш над претходното и е посветено на Евхаристијата. Во центарот го содржи просторот за мажественост каде што е поставен посветениот Домаќин, опкружен со четворицата евангелисти. Однадвор се поставени фигурите на светците-заштитници на градот Севиља во групи од по двајца и тоа: Свети Флоренсо и Свети Климент, Светите Јуста и Руфина, Свети Исидоро и Свети Леандро, Свети Херменегилдо и Свети Себастијан, Свети Сервандо и Сан Герман, Свети Карпофоро и Свети Лауреано.^[111]
Третото тело е посветено на Црквата, а во неговиот центар триумфално е претставена сцената на мистичното јагне кое лежи на книгата со седумте печати, како што е поврзано во Апокалипсата на Свети Јован.
Четвртото тело ја претставува Светото тројство и ги содржи фигурите на Отецот, Синот и Светиот Дух.
Над него односно над четвртиот дел постои мало петто тело кое е претставено со статуата на верата. Овој дел го крунисува целиот комплекс на статуата.^[112]

Решетките - оградите во катедралата[уреди | уреди извор]

Решетките во катедралата имаат првенствено утилитарна функција на заштита на различните простории на храмот. Во исто време тие дозволуваат светлината да продре низ нив и со својата форма и поставеност придонесуваат за давање атмосфера на мистерија на просториите наменети за богослужба. Тие претставуваат уметничка манифестација која овозможува да се набљудува еволуцијата на уметноста на таканаречената железарска техника, бидејќи решетките поседуваат парчиња на метал од различни периоди и различни стилови.

Во периодот помеѓу 1519 и 1523 година, Санчо Муњос, од градот Куенка, и Фреј Франсиско од градот Саламанка ги изработиле решетките на делот предвиден за хор, но и решетките за страните на главниот олтар кои покажувале прекрасен платерескен гребен. Преградата или решетката на главниот олтар била изработена помеѓу 1524 и 1533 од страна на Фреј Франсиско од Саламанка и Хуан од Авила.

Педро Делгадо изработил решетка во текот на XVI век за параклисите на Марискал, на Луис де Медина, на Скалас и Естрела. Решетката од втората изведба била искористена како модел некаде во XVI век за да се изработат решетките на преостанатите капели оформени од алабастер.^[25]^[26]

Музика и музички создавачи поврзани со катедралата[уреди | уреди извор]

Некои од најпознатите композитори кои ја извршувале функцијата капеладист на катедралата во Севиља се:

Педро де Ескобар помеѓу 1507 и 1514 година^[113]
Педро Фернандес де Кастиљеха од 1514 година
Франсиско Гереро помеѓу 1574 и 1599 година
Амброуз Котес помеѓу 1600 и 1603 година
Алонсо Лобо помеѓу 1604 и 1617 година^[114]
Фреј Франсиско де Сантјаго помеѓу 1617 и 1643 година^[115]
Алонсо Ксуарез помеѓу 1675 и 1684 година
Диего Хосе де Салазар помеѓу 1685 и 1709 година
Педро Рабаса кој ја држел позицијата помеѓу 1724 и 1757 година^[116]
Антонио Рипа кој го добил назначувањето во 1768 година
Доминго Аркимбау помеѓу 1790 и 1829 година^[117]
Хиларион Еслава кој ја презеде функцијата во април 1832 година
Еваристо Гарсија Торес од 1864 година
Едуардо Торес помеѓу 1910 и 1934 година
Норберто Алмандоз Мендизабал помеѓу 1934 и 1960 година.

Други композитори кои биле тесно поврзани со Севиљската катедрала низ нејзината историја биле: Кристобал де Моралес, Алонсо де Мудара, Франсиско де Пераза (оргулар), Естасио де Лацерна, Франсиско де Пењалоса, Франсиско Кореа де Арауксо (оргулар), Себастијан Дру позицијата на втор оргулар помеѓу 1680 и 1685 година, Еугенио Гомес, Буенавентура Инигез, Луис Леандро Маријани (оргулар), Хоакин Турина, Хуан Баутиста Елустиза и Мануел Кастиљо. Некои од делата се снимени од страна на оргуларот Хосе Енрике Ајара (500 години оргули во катедралата во Севиља).^[118]^[119] Севиљскиот барокен оркестар снимил албум насловен како „Музика во катедралата во Севиља“ искористувајќи ги делата на Антонио Рипа.

Меѓу зачуваните музички дела најистакнати биле Колумбиската песнарка, шпански ракопис од крајот на XV век кој содржи дела од Хуан де Тријана, Хуан Корнаго и Франсиско де ла Торе.^[120]

Во катедралата се наоѓа важна збирка на рачно напишани хорски книги на пергамент. Пергаментот за време на литургиските церемонии бил поставен во вид на скулптура на извонредно парче мебел (фацистол) изработено во 1565 година. На врвот од мебелот постои мал храм со ликот на Богородица и Исус, а над него се наоѓа распнатиот Христос опкружен со скулптури на 4-те евангелисти изработени од страна на Хуан Баутиста Васкез Постариот.^[121]

Библиографија[уреди | уреди извор]

Almagro Gorbéa, Antonio (2007). La piedra postrera, V centenario de la Catedral de Sevilla. Sevilla Tvrris Fortissima. OCLC 434517432.
Álvarez Márquez, María del Carmen (1990). „Notas para la historia de la catedral de Sevilla“ (PDF). Laboratorio de Arte. Universidad de Sevilla (3): 11–32. Посетено на 21 de julio de 2021. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help)
Cardoso Bueno, Diego A. (2006). Sevilla, el casco antiguo. Historia, arte y urbanismo. Guadalquivir ediciones. OCLC 173183314.
Falcón Márquez, Teodoro (1999). La Giralda: rosa de los vientos. Diputación de Sevilla, Área de Cultura. OCLC 21872887.
Ferrand, Manuel (1981). El Retablo Mayor de la Catedral de Sevilla. Fundación El Monte. OCLC 492009674.
García Hernández, José Antonio (1990). „La decoración escultórica de la portada principal de la Catedral de Sevilla (1882-1899)“ (PDF). Laboratorio de Arte. Universidad de Sevilla (3): 221–242. Посетено на 21 de julio de 2021. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help)
Jiménez Martín, Alfonso (2013). Anatomía de la catedral de Sevilla. Diputación de Sevilla. OCLC 870196564.
Jiménez Martín, Alfonso (2006). La catedral gótica de Sevilla: fundación y fábrica de la obra nueva. Universidad de Sevilla. OCLC 70766866.
Morales, Alfredo; Sanz, María Jesús; Serrera, Juan Miguel y Valdivieso, Enrique (2004). Guía artística de Sevilla y su provincia. Diputación de Sevilla. OCLC 432881155.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
Navascués Palacio, Pedro; Sarthou Carreres, Carlos (1997). Catedrales de España. Madrid: Espasa Calpe. ISBN 84-239-7645-9. OCLC 249825366.
Nieto Alcaide, Víctor (1994). Arnao de Vergara. Sevilla, Excma. Diputación de Sevilla. OCLC 2052563.
Nieto, Víctor; Morales, Alfredo J.; Checa, Fernando (1989). Arquitectura del Renacimiento en España 1488-1599. Guida Editori. OCLC 21460480.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
Recio Mir, Álvaro (1999). Las estancias capitulares de la Catedral de Sevilla. Universidad de Sevilla, Fundación Focus Abengoa. OCLC 42932933.
Ros Carballar, Carlos (1989). Los fantasmas de la Catedral de Sevilla. Editorial Castillejo. OCLC 433581732.
Valdivieso González, Enrique (1991). Guía de la Catedral de Sevilla. Guadalquivir ediciones. OCLC 27303671.
Ross McWhirter y Norris McWhirter (1976). Guinness Book of World Records. Sterling Publishing.
Donald McFarlan y Norris McWhirter (1992). Guinness Book of Records. Bantam Books.
Hernández González, Salvador (2014). La escultura en madera del Gótico final en Sevilla: la sillería del coro de la Catedral de Sevilla. Diputación de Sevilla. ISBN 978-84-7798-352-1.

Наводи[уреди | уреди извор]

↑ „Cathedral, Alcázar and Archivo de Indias in Seville“. UNESCO Culture Sector. Посетено на 10 de febrero de 2013. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
↑ Guzmán, J. M. (4 de agosto de 2010). „El valor excepcional de la Sevilla americana“. Посетено на 1 de octubre de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)
↑ Gómez, Javier (1 de enero de 2008). sobreturismo.es (уред.). „Los 12 tesoros de España, resultados definitivos y ganadores“. Посетено на 1 de septiembre de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)
↑ „La catedral, incluida entre los récords del «Guinness» por su superficie“. ABC de Sevilla. 30 de diciembre de 1988. стр. 37. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
↑ McWhirter y McWhirter 1979.
↑ McFarlan y McWhirter 1992.
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 Aula Hernán Ruiz (2010). fidas.es (уред.). „La montaña hueca“. Архивирано од изворникот на 26 de febrero de 2011. Посетено на 1 de octubre de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |archive-date= (help)
↑ Asociación Unitaria de Informadores Turísticos de Sevilla (уред.). „La Giralda y el patio de los Naranjos“. Архивирано од изворникот на 13 de marzo de 2016. Посетено на 16 de julio de 2013. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |archive-date= (help)
↑ Lineros Ríos, Manuel; Pereja López, Enrique F. (2008). Iglesias y Conventos de Sevilla. Ediciones Tartessos, S. L. OCLC 304341880.
↑ ^10,00 ^10,01 ^10,02 ^10,03 ^10,04 ^10,05 ^10,06 ^10,07 ^10,08 ^10,09 ^10,10 ^10,11 ^10,12 ^10,13 ^10,14 ^10,15 Navascués Palacio, Pedro; Sarthou Carreres, Carlos (1997). Catedrales de España. Madrid: Espasa Calpe. ISBN 84-239-7645-9. OCLC 249825366.
↑ „El 15 de agosto se celebran los actos en honor a la Virgen de los Reyes“. Sitio web oficial de la Catedral de Sevilla. Посетено на 9 de mayo de 2022. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
↑ eluniversal.com, уред. (31 de julio de 2006). „Restos de Colón están en Sevilla, según estudio de ADN“. Архивирано од изворникот на 10 de mayo de 2015. Посетено на 1 de septiembre de 2010. Занемарен непознатиот параметар |dead-url= (help); Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |year=, |archive-date= (help)
↑ „El Trascoro de la Catedral ya luce el último anillo de uno de sus pilares dañados“. Sevilla. 29 de septiembre de 2009. Посетено на 21 de agosto de 2013. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)
↑ „La Catedral roza los dos millones de turistas“. Diario de Sevilla. Посетено на 15 de enero de 2018. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help)
↑ Almagro Gorbéa, Antonio (2007). La piedra postrera, V centenario de la Catedral de Sevilla. Sevilla Tvrris Fortissima. OCLC 434517432.
↑ Primera crónica general: Estoria de España que mandó componer Alfonso X el sabio y se continuaba... 1906. OCLC 3142612. El obispo de Córdoba Gutierre Ruiz de Olea ofició la ceremonia de consagración, según la Primera crónica general, cap. 1125
↑ Magdalena Valor Piechotta e Isabel Montes Romero-Camacho (2018). „La transformación de mezquitas en iglesias“. Anuario de Historia de la Iglesia andaluza. 11: 99–115. ISSN 1888-7368.
↑ „Página principal“. Sitio web oficial de la Catedral de Sevilla. Посетено на 9 de mayo de 2022. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
↑ ^19,0 ^19,1 ^19,2 ^19,3 ^19,4 Ceán Bermúdez, Juan Agustín (1804). Descripción artística de la Catedral de Sevilla. Digitalizado por la Universidad de Oxford el 27 de marzo de 2008. стр. 29. OCLC 457367837.
↑ Grove Dictionary of Art:34 vol (inglés). Jane Turner. 1996. OCLC 489939321.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
↑ Jiménez Martín, Alfonso (2013). Anatomía de la catedral de Sevilla. Diputación de Sevilla. OCLC 870196564.
↑ ^22,0 ^22,1 Recio Mir, Álvaro (1999). Las estancias capitulares de la Catedral de Sevilla. Universidad de Sevilla, Fundación Focus Abengoa. OCLC 42932933.
↑ ^23,0 ^23,1 ^23,2 Nieto, Víctor; Morales, Alfredo J.; Checa, Fernando (1989). Arquitectura del Renacimiento en España 1488-1599. Guida Editori. OCLC 21460480.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
↑ ^24,0 ^24,1 Morales, Alfredo; Sanz, María Jesús; Serrera, Juan Miguel y Valdivieso, Enrique (2004). Guía artística de Sevilla y su provincia. Diputación de Sevilla. OCLC 432881155.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
↑ ^25,0 ^25,1 ^25,2 Rejeros españoles. Autor: Emilio Orduña Viguera.
↑ ^26,0 ^26,1 ^26,2 Las rejas de la Capilla de Scalas de la Catedral de Sevilla. Laboratorio de Arte,25 vol.1-2013
↑ González, Marian (21 de julio de 2008). elcorreodigital (уред.). „Un tesoro entre las piedras“. Посетено на 15 de abril de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)
↑ abcdesevilla.es, уред. (24 de abril de 2009). „Los diseñadores originales de la Catedral pensaron e derruir la Giralda“. Посетено на 24 de abril de 2009. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)
↑ «La Catedral roza los dos millones de turistas.» Diario de Sevilla, publicado el 12 de enero de 2018.
↑ Turismo de Sevilla (24 de mayo de 2010). Ayuntamiento de Sevilla (уред.). „Indicadores turísticos de la Ciudad de Sevilla“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2 de marzo de 2011. Посетено на 24 de enero de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date=, |archive-date= (help)
↑ Gavirra Guerra, Carmen (17 de enero de 2011). „Las visitas al Alcázar suben un 9,34 % en 2010“. Посетено на 24 de enero de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)
↑ CENIM (Centro Nacional de Investigaciones Metalúrgicas), уред. (27 de junio de 2002). „Efectos de la contaminación atmosférica en la conservación del Patrimonio Histórico“ (PDF). Посетено на 24 de enero de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)
↑ Domínguez Caballero, Rosa Mª; Lucas Ruiz, Valeriano (2008). Universidad de Sevilla (уред.). „La coordinación en las obras de restauración de la fachada y sustitución de los pilares de la Catedral de Sevilla“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 30 de abril de 2019. Посетено на 24 de enero de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |archive-date= (help)CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
↑ Cotán, Luis (9 de julio de 2010). „La Catedral quiere comenzar el arreglo del retablo mayor en 2011“. Посетено на 24 de enero de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)
↑ La puerta del Perdón de la Catedral recupera su esplendor y muestra tres almenas originales almohades. Publicado el 13 de enero de 2015, consultado el 13 de marzo de 2017.
↑ ^36,0 ^36,1 Falcón Márquez, Teodoro (1999). La Giralda: rosa de los vientos. Diputación de Sevilla, Área de Cultura. OCLC 21872887.
↑ ^37,0 ^37,1 ^37,2 ^37,3 ^37,4 ^37,5 Campos, José M.; Carlos Garrido Torres; J. L. Roig; José Villamarín (2000). Andalucía: Las Guías visuales de España. IGSA. Depósito legal: B 18468-2000.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
↑ ^38,0 ^38,1 de los Ríos, Amador, José (2005). Sevilla Pintoresca. Editorial Maxtor. стр. 184. OCLC 433626773.
↑ ^39,0 ^39,1 ^39,2 Borrás Gualis, Gonzalo M. (1990). El Islam de Córdoba al Mudéjar (4ta. изд.). Sílex Ediciones. стр. 126. OCLC 31243332.
↑ Montoto, Santiago (1983). Universidad de Sevilla (уред.). Esquinas y conventos de Sevilla. Secretariado de Publicaciones de la Universidad de Sevilla. OCLC 17248914.
↑ Almagro Gorbea, Antonio (2007). csic.es (уред.). „De Mezquita a catedral. Una adaptación imposible. Simposium internacional sobre la Catedral de Sevilla en el contexto del gótico final“ (PDF). Посетено на 1 de septiembre de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
↑ Cruz Isidoro, Fernando (2001). Alonso de Vandelvira (1544-ca. 1626/7): tratadista y arquitecto andaluz. Universidad de Sevilla. стр. 145. OCLC 490673818.
↑ ^43,0 ^43,1 ^43,2 ^43,3 Cardoso Bueno, Diego A. Sevilla, el casco antiguo. Historia, arte y urbanismo. Guadalquivir ediciones. OCLC 173183314.
↑ ^44,0 ^44,1 hispalis.net, уред. (2004). „Catedral de Sevilla“. Посетено на 1 de octubre de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
↑ Luengo Mena, Jesús (2007). Compendio de las cofradías de Sevilla que procesionan a la catedral. Ediciones Espuela de plata. OCLC 254000458. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help); |access-date= бара |url= (help)
↑ ^46,0 ^46,1 ^46,2 Cirujano Gutiérrez, Concha (2010). Universidad de Sevilla. Laboratorio de arte 22 (2010) 33-50 (уред.). „Aproximación técnica a las esculturas renacentistas de barro cocido de Miguel Perrin“ (PDF). Посетено на 8 de diciembre de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
↑ „La Giralda, la Catedral y el Alcázar | Turismo de Sevilla“. www.visitasevilla.es (шпански). Архивирано од изворникот на 9 de octubre de 2018. Посетено на 9 de octubre de 2018. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |archive-date= (help)
↑ El Mundo, уред. (24 de abril de 2009). „Un plano hallado en Guipúzcoa permitiría levantar la Catedral de Sevilla | Cultura | elmundo.es“. www.elmundo.es. Посетено на 9 de octubre de 2018. También revela que la altura de las naves se redujo en seis metros sobre lo inicialmente previsto Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)
↑ Gestoso y Pérez, José (1890). Sevilla monumental y artística, vol. 2, pág. 85.
↑ Villar Movellán, Alberto, La Catedral de Sevilla. Guía Oficial.. Sevilla, Exmo. Cabildo e la Santa Iglesia Metropolitana y Patriarcal de Sevilla, pp. 54-55.
↑ Madrazo, Pedro, Sevilla y Cádiz, Barcelona, Daniel Cortezo 1884, p. 530.
↑ García Cubas, Antonio (1885). Cuadro geográfico, estadístico, descriptivo é histórico de los Estados Unidos Mexicanos: obra que sirve de texto al atlas pintoresco. Oficina tip. de la Secretaría de Fomento. стр. 268–269. OCLC 2432106.
↑ Álvarez Márquez, María del Carmen (1992). El mundo del libro en la Iglesia Catedral de Sevilla en el siglo XVI. Excma. Diputación Provincial de Sevilla. OCLC 29865840.
↑ ^54,0 ^54,1 ^54,2 Hernández González 2014.
↑ ^55,0 ^55,1 Orduña Viguera, Emilio (2003). La talla ornamental en madera. Maxtor. OCLC 314297227.
↑ La organería española (1882-1940). Aquilino Amezua y Jaúregui. Consultado el 6 de enero de 2012
↑ „María Jesús Pereira: José Enrique Ayarra, organista de la Catedral desde 1961. Diario ABC de Sevilla, 14 de mayo de 2011“.
↑ Grenzing, Gerhard (2008). „Órgano de la Catedral de Sevilla“. Архивирано од изворникот на 2012-01-24. Посетено на 3 de agosto de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
↑ García, José L. (1988). „El derrumbamiento de la Catedral en 1888 destruyó el mejor órgano construido nunca en España“. Посетено на 13 de enero de 2012. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
↑ Gámez Martín, José (2005). „El sol es tu vestido: "La Cieguecita" de Martínez Montañés y la devoción concepcionista de Sevilla“. La Inmaculada Concepción en España: religiosidad, historia y arte : actas del simposium, 1/4-IX-2005. стр. 987–1006. ISBN 84-89942-41-2. Посетено на 27 de mayo de 2017. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help)
↑ Asencio y Toledo, José María (1867). Francisco Pacheco: Sus obras artísticas y literarias, especialmente el libro de descripción de verdaderos retratos de ilustres y memorables varones que dejó inédito. Litografía y librería española y extranjera, Sierpes 35, Sevilla. OCLC 434467853.
↑ ^62,00 ^62,01 ^62,02 ^62,03 ^62,04 ^62,05 ^62,06 ^62,07 ^62,08 ^62,09 ^62,10 ^62,11 ^62,12 Valdivieso González, Enrique (1991). Guía de la Catedral de Sevilla. Guadalquivir ediciones. OCLC 27303671.
↑ ^63,0 ^63,1 ^63,2 Martínez Montiel, Luis; Morales, Alfredo José (1999). The Cathedral of Seville (inglés). Scala Publishers in association with Aldeasa S.A. стр. 90, 127. ISBN 1857592034. OCLC 42015678.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
↑ ^64,0 ^64,1 ^64,2 ^64,3 Guerrero Lovillo, José (1981). La Catedral de Sevilla. Everest, España. Digitalizado por la Universidad Estatal de Pensilvania, 2009. стр. 33, 111. ISBN 8424147707 9788424147709 Проверете ја вредноста |isbn=: length (help). OCLC 10950114.
↑ Nieto Alcaide, Víctor. La profesión y oficio de vidriero en los siglos [[:Предлошка:Siglo]] y [[:Предлошка:Siglo]]. OCLC 448519868. Архивирано од изворникот на 2011-08-15. Посетено на 22 de mayo de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help); URL–wikilink conflict (help)
↑ Ferrand, Manuel (1981). El Retablo Mayor de la Catedral de Sevilla. Fundación El Monte. OCLC 492009674.
↑ Falcón Márquez, Teodoro (2013). „El arquitecto de retablos y escultor Martín Moreno y los primeros retablos con columnas salomónicas en Sevilla“ (PDF). Boletín de Arte (34). ISSN 0211-8483. Посетено на 14 de marzo de 2016. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help)
↑ ^68,0 ^68,1 „Obispos canarios. Página web oficial de la Diócesis de Canarias“.
↑ ^69,0 ^69,1 ^69,2 „Biografía de Cristóbal Bencomo y Rodríguez“.
↑ ^70,0 ^70,1 ^70,2 ^70,3 ^70,4 González de León, Félix (1844). Noticia artística: histórica y curiosa de todos los edificios públicos, sagrados y profanos de esta muy noble, muy leal, muy heroica e invicta ciudad de Sevilla. Impr. de J. Hidalgo. стр. 114. OCLC 17643223.
↑ Liebmann Mayer, August (1911). Die Sevillaner Malerschule: Beiträge zu ihrer Geschichte (alemán). Klinkhardt & Biermann. стр. 56. OCLC 1451968.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
↑ Montoto, Santiago (1948). La Catedral y el Alcázar de Sevilla. Editorial Plus-Ultra. стр. 68. OCLC 17278137.
↑ Marchena Hidalgo, Rosario (1998). Las miniaturas de los libros de coro de la Catedral de Sevilla: el siglo XVI. Universidad de Sevilla. стр. 232. OCLC 41301973.
↑ Infordeus (2 de diciembre de 2008). periodistadigital.com (уред.). „Restauraciones de Pedro de Campaña y Luca Giordano“. Посетено на 1 de octubre de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)
↑ „El hermano olvidado de Gonzalo“. Посетено на 9 de enero de 2009. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
↑ Valdivieso, Enrique (1988). Juan de Valdés Leal. Guadalquivir. стр. 88–89. ISBN 8486080088 9788486080082 Проверете ја вредноста |isbn=: length (help). OCLC 22040369.
↑ Valdivieso, Enrique (1979). Boletín del Seminario de Estudios de Arte y Arqueología, Volumen 45. Universidad de Valladolid, Facultad de Filosofía y Letras. OCLC 7243478.
↑ Flynn, Tom (2002). El cuerpo en la escultura. Ediciones AKAL. стр. 80. OCLC 49943478.
↑ Jiménez Martín, Alfonso (2006). La catedral gótica de Sevilla: fundación y fábrica de la obra nueva. Universidad de Sevilla. стр. 184. OCLC 70766866.
↑ Belda Navarro, Cristóbal (1997). Los siglos del barroco. Ediciones AKAL. стр. 261. OCLC 38140375.
↑ Medianero Hernández, José María (2008). Nuestra Señora de la Antigua, la virgen decana de Sevilla. Diputación Provincial de Sevilla, Servicio de Publicaciones. ISBN 8477982589 9788477982586 Проверете ја вредноста |isbn=: length (help). OCLC 244150351.
↑ Miranda, Salvador (1998). The Cardinals of the Holy Roman Church. Recurso digital de la Florida International University Library. Miami, FL: Florida International University Library. OCLC 46863169.
↑ La restauración del claviórgano catedralicio sevillano. José Enrique Ayarra Jarne. Boletín de Bellas Artes, ISSN 0210-6531, N.º 11, 1983, págs. 107-118.
↑ Recio Mir, Álvaro (2009). Universidad de Sevilla, Laboratorio de arte, 21 (2008-2009) 219-239 (уред.). „El sepulcro neogótico del Cardenal Cienfuegos en la Catedral de Sevilla y la crítica de Gestoso a su "concepto artístico"“ (PDF). Посетено на 1 de octubre de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)CS1-одржување: повеќе имиња: список на уредници (link)
↑ González Gómez, Juan Miguel (1989). dspace.unia.es (уред.). „Advocaciones marianas de los marineros onubenses. Actas IX jornadas de Andalucía y América“ (PDF). Посетено на 1 de octubre de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
↑ Gabardón de la Banda, José Fernando (1997). „Los grupos escultóricos bajomedievales de la piedad en la archidiócesis hispalense“. Laboratorio de Arte 10, páginas 391-401.
↑ Dábrio González, María Teresa (1980). „La Capilla de los Jácomes en la Catedral de Sevilla“ (PDF). Tercer Congreso Español de Historia del Arte. Congreso Español de Historia del Arte: 26. Посетено на 12 de octubre de 2018. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help)
↑ Lafuente Ferrari, Enrique (1987). Breve historia de la pintura española. I. Ediciones Akal S.A. ISBN 84-7600-180-0. OCLC 638808143.
↑ Valdivieso González, Enrique (1990). Murillo: sombras de la tierra, luces del cielo. Sílex ediciones. OCLC 24954735.
↑ The Birth of the Virgin. Louvre, Department of Paintings: Spanish painting
↑ José Gámez Martín (2018). „El robo del San Antonio de Bartolomé Esteban Murillo. Romanticismo, arte y mentalidad“. La cultura extremeña entre el Romanticismo y el Modernismo: 185–196. ISBN 978-84-09-01283-1.
↑ Ros Carballar, Carlos (1989). Los fantasmas de la Catedral de Sevilla. Editorial Castillejo. OCLC 433581732.
↑ Pascual Barea, Joaquín (2010). „Los certámenes de poesía latina en la España del Renacimiento“. Acta Conventus Neo-Latini Budapestinensis. Arizona Center for Medieval and Renaissance Studies: 1-30 (esp. 1-6). Архивирано од изворникот на 9 de octubre de 2018. Посетено на 8 de octubre de 2018. Занемарен непознатиот параметар |dead-url= (help); Проверете ги датумските вредности во: |access-date=, |archive-date= (help)
↑ ^94,0 ^94,1 Nieto Alcaide, Víctor (1969). Las vidrieras de la catedral de Sevilla. Madrid, Instituto Diego Velázquez del CSIC. OCLC 621309.
↑ Gestoso y Pérez, José (1890). Sevilla monumental y artística, Vol 2. El Conservado. стр. 572. OCLC 7512467.
↑ ^96,0 ^96,1 Nieto Alcaide, Víctor (1994). Arnao de Vergara. Sevilla, Excma. Diputación de Sevilla. OCLC 2052563.
↑ Arana de Varflora, Fermín (1790). Compendio histórico descriptivo de la muy noble y muy leal ciudad de Sevilla. Maxtor (facsímil). OCLC 429408295.
↑ Joaquín González Moreno (12 de octubre de 1974). „La capilla del Pilar de Sevilla, agregada a la basílica de Santa María la Mayor de Roma en el siglo XVII“. ABC. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
↑ Navarro, Marta: «La Biblioteca Colombina custodia el legado de Hernando Colón, un patrimonio de libros que compila el saber universal del Предлошка:Siglo.» Diario de Sevilla, 20 de abril de 2011. Consultado el 1 de julio de 2011.
↑ León Azcárate, Juan Luis de: «El Libro de las Profecías (1504) de Cristóbal Colón: La Biblia y el descubrimiento de América.» Religión y Cultura LIII (2007), 361-406. Consultado el 1 de julio de 2011.
↑ Página oficial de la Institución Colombina: Biblioteca Colombina. Архивирано на 23 јануари 2016 г. Consultado el 1 de julio de 2011.
↑ La Catedral después de Carlín. Aula Hernán Ruiz, Catedral de Sevilla, 2010. Consultado el 26 de abril de 2019.
↑ Antequera Luengo, Juan José (2010). Manuscritos del [[:Предлошка:Siglo]] y [[:Предлошка:Siglo]] sobre inscripciones de losas sepulcrales de la Catedral de Sevilla. Los trabajos de Loaysa y González de León. Facediciones. ISBN 978-84-15158-23-3. URL–wikilink conflict (help)
↑ Carrasco, Fernando (30 de mayo de 2009). „La procesión de San Fernando refuerza el carácter religioso del Día de Sevilla“. Посетено на 14 de abril de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)
↑ González Barrionuevo, Herminio (2006). Conferencia en las Jornadas Nacionales de Liturgia, Toledo (уред.). „Los Seises de Sevilla“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 4 de marzo de 2016. Посетено на 14 de abril de 2011. Занемарен непознатиот параметар |dead-url= (help); Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |archive-date= (help)
↑ Barahona, Pepe (14 de agosto de 2010). „La procesión de la Virgen de los Reyes, con Asenjo y la Madre María Purísima“. Посетено на 14 de abril de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)
↑ Burgos, Antonio (junio de 2009). „Lágrimas de San Pedro por Sevilla“. Посетено на 14 de abril de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)
↑ „Sevilla celebra el Corpus Christi con menos calor y numerosos asistentes“. 3 de junio de 2010. Посетено на 3 de mayo de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)
↑ Campa Carmona, Ramón de la (18 de septiembre de 2010). Cabildo Catedral Metropolitano Sevilla (уред.). „Beatificación Madre María de la Purísima“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2022-03-13. Посетено на 3 de mayo de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)
↑ Pasión en Sevilla TV (23 de noviembre de 2007). „La ciudad se reencontró con el Patrón en la festividad de San Clemente“. Посетено на 14 de abril de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)
↑ ^111,0 ^111,1 ^111,2 Jesús Sanz, María: Universidad de Sevilla. Consultado el 1 de junio de 2011.
↑ Heredia Moreno, Carmen: El culto a la Eucaristía y las custodias barrocas en las catedrales andaluzas. Universidad de Alcalá de Henares. Consultado el 1 de junio de 2011.
↑ Stevenson, Robert: «Escobar, Pedro de.» En New Grove Dictionary of Music and Musicians, ed. Stanley Sadie. Londres: Macmillan, 1980, vi, 243-244.
↑ Sánchez Herrero, José: La Música Coral del Cabildo Catedral de Sevilla durante el Предлошка:Siglo. Estudio musicológico y analítico, ISBN 978-84-472-1444-0.
↑ Suárez Martos, Juan María, e Israel Sánchez López. La música barroca para coro conservada en los líbros de la Catedral de Sevilla. SMS Sevilla. Consultado el 9 de noviembre de 2017.
↑ Isusi Fagoaga, Rosa. Sevilla y la música de Pedro Rabassa: los sonidos de la catedral y su contexto urbano en el Предлошка:Siglo Архивирано на 13 март 2022 г..
↑ El maestro de capilla Domingo Arquimbau (1757-1829) impulsor del estilo clásico en la catedral de Sevilla.
↑ «Los cinco siglos de música de la Catedral de Sevilla en un doble CD.» Diario de Sevilla, publicado el 5 de abril de 2008.
↑ Ismael Fernández de la Cuesta: Un tiento de Peraza entre papeles de San Zoilo de Carrión. Anuario Musical, 56 (2001). Consultado el 3 de noviembre de 2017.
↑ El cancionero musical de la Colombina (Предлошка:Siglo). Transcripción y estudio por Miguel Querol Gavaldá. 2a ed. Madrid. 1989. Ministerio de Educación y Ciencia. Colección Monumentos históricos de la música española.
↑ «Disección del facistol del coro de la Catedral.» Diario de Sevilla, publicado el 7 de mayo de 2017. Consultado el 15 de noviembre de 2017.

[1] „Cathedral, Alcázar and Archivo de Indias in Seville“. UNESCO Culture Sector. Посетено на 10 de febrero de 2013. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)

[2] Guzmán, J. M. (4 de agosto de 2010). „El valor excepcional de la Sevilla americana“. Посетено на 1 de octubre de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)

[3] Gómez, Javier (1 de enero de 2008). sobreturismo.es (уред.). „Los 12 tesoros de España, resultados definitivos y ganadores“. Посетено на 1 de septiembre de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)

[4] „La catedral, incluida entre los récords del «Guinness» por su superficie“. ABC de Sevilla. 30 de diciembre de 1988. стр. 37. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)

[FOOTNOTEMcWhirter_y_McWhirter1979-5] McWhirter y McWhirter 1979.

[FOOTNOTEMcFarlan_y_McWhirter1992-6] McFarlan y McWhirter 1992.

[monhueca-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 Aula Hernán Ruiz (2010). fidas.es (уред.). „La montaña hueca“. Архивирано од изворникот на 26 de febrero de 2011. Посетено на 1 de octubre de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |archive-date= (help)

[8] Asociación Unitaria de Informadores Turísticos de Sevilla (уред.). „La Giralda y el patio de los Naranjos“. Архивирано од изворникот на 13 de marzo de 2016. Посетено на 16 de julio de 2013. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |archive-date= (help)

[ICDS-9] Lineros Ríos, Manuel; Pereja López, Enrique F. (2008). Iglesias y Conventos de Sevilla. Ediciones Tartessos, S. L. OCLC 304341880.

[nav54-10] 10,00 ^10,01 ^10,02 ^10,03 ^10,04 ^10,05 ^10,06 ^10,07 ^10,08 ^10,09 ^10,10 ^10,11 ^10,12 ^10,13 ^10,14 ^10,15 Navascués Palacio, Pedro; Sarthou Carreres, Carlos (1997). Catedrales de España. Madrid: Espasa Calpe. ISBN 84-239-7645-9. OCLC 249825366.

[11] „El 15 de agosto se celebran los actos en honor a la Virgen de los Reyes“. Sitio web oficial de la Catedral de Sevilla. Посетено на 9 de mayo de 2022. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)

[12] universal.com, уред. (31 de julio de 2006). „Restos de Colón están en Sevilla, según estudio de ADN“. Архивирано од изворникот на 10 de mayo de 2015. Посетено на 1 de septiembre de 2010. Занемарен непознатиот параметар |dead-url= (help); Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |year=, |archive-date= (help)

[13] „El Trascoro de la Catedral ya luce el último anillo de uno de sus pilares dañados“. Sevilla. 29 de septiembre de 2009. Посетено на 21 de agosto de 2013. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)

[14] „La Catedral roza los dos millones de turistas“. Diario de Sevilla. Посетено на 15 de enero de 2018. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help)

[15] Almagro Gorbéa, Antonio (2007). La piedra postrera, V centenario de la Catedral de Sevilla. Sevilla Tvrris Fortissima. OCLC 434517432.

[16] Primera crónica general: Estoria de España que mandó componer Alfonso X el sabio y se continuaba... 1906. OCLC 3142612. El obispo de Córdoba Gutierre Ruiz de Olea ofició la ceremonia de consagración, según la Primera crónica general, cap. 1125

[17] Magdalena Valor Piechotta e Isabel Montes Romero-Camacho (2018). „La transformación de mezquitas en iglesias“. Anuario de Historia de la Iglesia andaluza. 11: 99–115. ISSN 1888-7368.

[18] „Página principal“. Sitio web oficial de la Catedral de Sevilla. Посетено на 9 de mayo de 2022. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)

[cean-19] 19,0 ^19,1 ^19,2 ^19,3 ^19,4 Ceán Bermúdez, Juan Agustín (1804). Descripción artística de la Catedral de Sevilla. Digitalizado por la Universidad de Oxford el 27 de marzo de 2008. стр. 29. OCLC 457367837.

[20] Grove Dictionary of Art:34 vol (inglés). Jane Turner. 1996. OCLC 489939321.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)

[21] Jiménez Martín, Alfonso (2013). Anatomía de la catedral de Sevilla. Diputación de Sevilla. OCLC 870196564.

[ECCS-22] 22,0 ^22,1 Recio Mir, Álvaro (1999). Las estancias capitulares de la Catedral de Sevilla. Universidad de Sevilla, Fundación Focus Abengoa. OCLC 42932933.

[arquitectura_del-23] 23,0 ^23,1 ^23,2 Nieto, Víctor; Morales, Alfredo J.; Checa, Fernando (1989). Arquitectura del Renacimiento en España 1488-1599. Guida Editori. OCLC 21460480.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)

[GASYP-24] 24,0 ^24,1 Morales, Alfredo; Sanz, María Jesús; Serrera, Juan Miguel y Valdivieso, Enrique (2004). Guía artística de Sevilla y su provincia. Diputación de Sevilla. OCLC 432881155.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)

[ReferenceA-25] 25,0 ^25,1 ^25,2 Rejeros españoles. Autor: Emilio Orduña Viguera.

[institucional.us.es-26] 26,0 ^26,1 ^26,2 Las rejas de la Capilla de Scalas de la Catedral de Sevilla. Laboratorio de Arte,25 vol.1-2013

[27] González, Marian (21 de julio de 2008). elcorreodigital (уред.). „Un tesoro entre las piedras“. Посетено на 15 de abril de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)

[28] sevilla.es, уред. (24 de abril de 2009). „Los diseñadores originales de la Catedral pensaron e derruir la Giralda“. Посетено на 24 de abril de 2009. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)

[29] «La Catedral roza los dos millones de turistas.» Diario de Sevilla, publicado el 12 de enero de 2018.

[30] Turismo de Sevilla (24 de mayo de 2010). Ayuntamiento de Sevilla (уред.). „Indicadores turísticos de la Ciudad de Sevilla“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2 de marzo de 2011. Посетено на 24 de enero de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date=, |archive-date= (help)

[31] Gavirra Guerra, Carmen (17 de enero de 2011). „Las visitas al Alcázar suben un 9,34 % en 2010“. Посетено на 24 de enero de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)

[32] CENIM (Centro Nacional de Investigaciones Metalúrgicas), уред. (27 de junio de 2002). „Efectos de la contaminación atmosférica en la conservación del Patrimonio Histórico“ (PDF). Посетено на 24 de enero de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)

[33] Domínguez Caballero, Rosa Mª; Lucas Ruiz, Valeriano (2008). Universidad de Sevilla (уред.). „La coordinación en las obras de restauración de la fachada y sustitución de los pilares de la Catedral de Sevilla“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 30 de abril de 2019. Посетено на 24 de enero de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |archive-date= (help)CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)

[34] Cotán, Luis (9 de julio de 2010). „La Catedral quiere comenzar el arreglo del retablo mayor en 2011“. Посетено на 24 de enero de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)

[35] La puerta del Perdón de la Catedral recupera su esplendor y muestra tres almenas originales almohades. Publicado el 13 de enero de 2015, consultado el 13 de marzo de 2017.

[RDLV-36] 36,0 ^36,1 Falcón Márquez, Teodoro (1999). La Giralda: rosa de los vientos. Diputación de Sevilla, Área de Cultura. OCLC 21872887.

[and138-37] 37,0 ^37,1 ^37,2 ^37,3 ^37,4 ^37,5 Campos, José M.; Carlos Garrido Torres; J. L. Roig; José Villamarín (2000). Andalucía: Las Guías visuales de España. IGSA. Depósito legal: B 18468-2000.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)

[joseamador-38] 38,0 ^38,1 de los Ríos, Amador, José (2005). Sevilla Pintoresca. Editorial Maxtor. стр. 184. OCLC 433626773.

[borras-39] 39,0 ^39,1 ^39,2 Borrás Gualis, Gonzalo M. (1990). El Islam de Córdoba al Mudéjar (4ta. изд.). Sílex Ediciones. стр. 126. OCLC 31243332.

[Montoto-40] Montoto, Santiago (1983). Universidad de Sevilla (уред.). Esquinas y conventos de Sevilla. Secretariado de Publicaciones de la Universidad de Sevilla. OCLC 17248914.

[41] Almagro Gorbea, Antonio (2007). csic.es (уред.). „De Mezquita a catedral. Una adaptación imposible. Simposium internacional sobre la Catedral de Sevilla en el contexto del gótico final“ (PDF). Посетено на 1 de septiembre de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)

[42] Cruz Isidoro, Fernando (2001). Alonso de Vandelvira (1544-ca. 1626/7): tratadista y arquitecto andaluz. Universidad de Sevilla. стр. 145. OCLC 490673818.

[Cardoso-43] 43,0 ^43,1 ^43,2 ^43,3 Cardoso Bueno, Diego A. Sevilla, el casco antiguo. Historia, arte y urbanismo. Guadalquivir ediciones. OCLC 173183314.

[HN-44] 44,0 ^44,1 hispalis.net, уред. (2004). „Catedral de Sevilla“. Посетено на 1 de octubre de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)

[45] Luengo Mena, Jesús (2007). Compendio de las cofradías de Sevilla que procesionan a la catedral. Ediciones Espuela de plata. OCLC 254000458. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help); |access-date= бара |url= (help)

[MiguelPerrin-46] 46,0 ^46,1 ^46,2 Cirujano Gutiérrez, Concha (2010). Universidad de Sevilla. Laboratorio de arte 22 (2010) 33-50 (уред.). „Aproximación técnica a las esculturas renacentistas de barro cocido de Miguel Perrin“ (PDF). Посетено на 8 de diciembre de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)

[47] „La Giralda, la Catedral y el Alcázar | Turismo de Sevilla“. www.visitasevilla.es (шпански). Архивирано од изворникот на 9 de octubre de 2018. Посетено на 9 de octubre de 2018. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |archive-date= (help)

[48] El Mundo, уред. (24 de abril de 2009). „Un plano hallado en Guipúzcoa permitiría levantar la Catedral de Sevilla | Cultura | elmundo.es“. www.elmundo.es. Посетено на 9 de octubre de 2018. También revela que la altura de las naves se redujo en seis metros sobre lo inicialmente previsto Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)

[49] Gestoso y Pérez, José (1890). Sevilla monumental y artística, vol. 2, pág. 85.

[50] Villar Movellán, Alberto, La Catedral de Sevilla. Guía Oficial.. Sevilla, Exmo. Cabildo e la Santa Iglesia Metropolitana y Patriarcal de Sevilla, pp. 54-55.

[51] Madrazo, Pedro, Sevilla y Cádiz, Barcelona, Daniel Cortezo 1884, p. 530.

[52] García Cubas, Antonio (1885). Cuadro geográfico, estadístico, descriptivo é histórico de los Estados Unidos Mexicanos: obra que sirve de texto al atlas pintoresco. Oficina tip. de la Secretaría de Fomento. стр. 268–269. OCLC 2432106.

[53] Álvarez Márquez, María del Carmen (1992). El mundo del libro en la Iglesia Catedral de Sevilla en el siglo XVI. Excma. Diputación Provincial de Sevilla. OCLC 29865840.

[FOOTNOTEHernández_González2014-54] 54,0 ^54,1 ^54,2 Hernández González 2014.

[Ord-55] 55,0 ^55,1 Orduña Viguera, Emilio (2003). La talla ornamental en madera. Maxtor. OCLC 314297227.

[56] La organería española (1882-1940). Aquilino Amezua y Jaúregui. Consultado el 6 de enero de 2012

[57] „María Jesús Pereira: José Enrique Ayarra, organista de la Catedral desde 1961. Diario ABC de Sevilla, 14 de mayo de 2011“.

[58] Grenzing, Gerhard (2008). „Órgano de la Catedral de Sevilla“. Архивирано од изворникот на 2012-01-24. Посетено на 3 de agosto de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)

[59] García, José L. (1988). „El derrumbamiento de la Catedral en 1888 destruyó el mejor órgano construido nunca en España“. Посетено на 13 de enero de 2012. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)

[60] Gámez Martín, José (2005). „El sol es tu vestido: "La Cieguecita" de Martínez Montañés y la devoción concepcionista de Sevilla“. La Inmaculada Concepción en España: religiosidad, historia y arte : actas del simposium, 1/4-IX-2005. стр. 987–1006. ISBN 84-89942-41-2. Посетено на 27 de mayo de 2017. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help)

[Pacheco-61] Asencio y Toledo, José María (1867). Francisco Pacheco: Sus obras artísticas y literarias, especialmente el libro de descripción de verdaderos retratos de ilustres y memorables varones que dejó inédito. Litografía y librería española y extranjera, Sierpes 35, Sevilla. OCLC 434467853.

[GCS-62] 62,00 ^62,01 ^62,02 ^62,03 ^62,04 ^62,05 ^62,06 ^62,07 ^62,08 ^62,09 ^62,10 ^62,11 ^62,12 Valdivieso González, Enrique (1991). Guía de la Catedral de Sevilla. Guadalquivir ediciones. OCLC 27303671.

[cathedral-63] 63,0 ^63,1 ^63,2 Martínez Montiel, Luis; Morales, Alfredo José (1999). The Cathedral of Seville (inglés). Scala Publishers in association with Aldeasa S.A. стр. 90, 127. ISBN 1857592034. OCLC 42015678.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)

[magdalena-64] 64,0 ^64,1 ^64,2 ^64,3 Guerrero Lovillo, José (1981). La Catedral de Sevilla. Everest, España. Digitalizado por la Universidad Estatal de Pensilvania, 2009. стр. 33, 111. ISBN 8424147707 9788424147709 Проверете ја вредноста |isbn=: length (help). OCLC 10950114.

[NietoXV-65] Nieto Alcaide, Víctor. La profesión y oficio de vidriero en los siglos [[:Предлошка:Siglo]] y [[:Предлошка:Siglo]]. OCLC 448519868. Архивирано од изворникот на 2011-08-15. Посетено на 22 de mayo de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help); URL–wikilink conflict (help)

[RMCS-66] Ferrand, Manuel (1981). El Retablo Mayor de la Catedral de Sevilla. Fundación El Monte. OCLC 492009674.

[aa-67] Falcón Márquez, Teodoro (2013). „El arquitecto de retablos y escultor Martín Moreno y los primeros retablos con columnas salomónicas en Sevilla“ (PDF). Boletín de Arte (34). ISSN 0211-8483. Посетено на 14 de marzo de 2016. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help)

[diocesisdecanarias_1-68] 68,0 ^68,1 „Obispos canarios. Página web oficial de la Diócesis de Canarias“.

[elcanario_1-69] 69,0 ^69,1 ^69,2 „Biografía de Cristóbal Bencomo y Rodríguez“.

[gdeleon-70] 70,0 ^70,1 ^70,2 ^70,3 ^70,4 González de León, Félix (1844). Noticia artística: histórica y curiosa de todos los edificios públicos, sagrados y profanos de esta muy noble, muy leal, muy heroica e invicta ciudad de Sevilla. Impr. de J. Hidalgo. стр. 114. OCLC 17643223.

[71] Liebmann Mayer, August (1911). Die Sevillaner Malerschule: Beiträge zu ihrer Geschichte (alemán). Klinkhardt & Biermann. стр. 56. OCLC 1451968.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)

[72] Montoto, Santiago (1948). La Catedral y el Alcázar de Sevilla. Editorial Plus-Ultra. стр. 68. OCLC 17278137.

[73] Marchena Hidalgo, Rosario (1998). Las miniaturas de los libros de coro de la Catedral de Sevilla: el siglo XVI. Universidad de Sevilla. стр. 232. OCLC 41301973.

[74] Infordeus (2 de diciembre de 2008). periodistadigital.com (уред.). „Restauraciones de Pedro de Campaña y Luca Giordano“. Посетено на 1 de octubre de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)

[75] „El hermano olvidado de Gonzalo“. Посетено на 9 de enero de 2009. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)

[jdevleal-76] Valdivieso, Enrique (1988). Juan de Valdés Leal. Guadalquivir. стр. 88–89. ISBN 8486080088 9788486080082 Проверете ја вредноста |isbn=: length (help). OCLC 22040369.

[77] Valdivieso, Enrique (1979). Boletín del Seminario de Estudios de Arte y Arqueología, Volumen 45. Universidad de Valladolid, Facultad de Filosofía y Letras. OCLC 7243478.

[78] Flynn, Tom (2002). El cuerpo en la escultura. Ediciones AKAL. стр. 80. OCLC 49943478.

[jimenezm-79] Jiménez Martín, Alfonso (2006). La catedral gótica de Sevilla: fundación y fábrica de la obra nueva. Universidad de Sevilla. стр. 184. OCLC 70766866.

[80] Belda Navarro, Cristóbal (1997). Los siglos del barroco. Ediciones AKAL. стр. 261. OCLC 38140375.

[81] Medianero Hernández, José María (2008). Nuestra Señora de la Antigua, la virgen decana de Sevilla. Diputación Provincial de Sevilla, Servicio de Publicaciones. ISBN 8477982589 9788477982586 Проверете ја вредноста |isbn=: length (help). OCLC 244150351.

[82] Miranda, Salvador (1998). The Cardinals of the Holy Roman Church. Recurso digital de la Florida International University Library. Miami, FL: Florida International University Library. OCLC 46863169.

[83] La restauración del claviórgano catedralicio sevillano. José Enrique Ayarra Jarne. Boletín de Bellas Artes, ISSN 0210-6531, N.º 11, 1983, págs. 107-118.

[84] Recio Mir, Álvaro (2009). Universidad de Sevilla, Laboratorio de arte, 21 (2008-2009) 219-239 (уред.). „El sepulcro neogótico del Cardenal Cienfuegos en la Catedral de Sevilla y la crítica de Gestoso a su "concepto artístico"“ (PDF). Посетено на 1 de octubre de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)CS1-одржување: повеќе имиња: список на уредници (link)

[85] González Gómez, Juan Miguel (1989). dspace.unia.es (уред.). „Advocaciones marianas de los marineros onubenses. Actas IX jornadas de Andalucía y América“ (PDF). Посетено на 1 de octubre de 2010. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)

[86] Gabardón de la Banda, José Fernando (1997). „Los grupos escultóricos bajomedievales de la piedad en la archidiócesis hispalense“. Laboratorio de Arte 10, páginas 391-401.

[87] Dábrio González, María Teresa (1980). „La Capilla de los Jácomes en la Catedral de Sevilla“ (PDF). Tercer Congreso Español de Historia del Arte. Congreso Español de Historia del Arte: 26. Посетено на 12 de octubre de 2018. Проверете ги датумските вредности во: |access-date= (help)

[BHPE-88] Lafuente Ferrari, Enrique (1987). Breve historia de la pintura española. I. Ediciones Akal S.A. ISBN 84-7600-180-0. OCLC 638808143.

[MSTLC-89] Valdivieso González, Enrique (1990). Murillo: sombras de la tierra, luces del cielo. Sílex ediciones. OCLC 24954735.

[90] The Birth of the Virgin. Louvre, Department of Paintings: Spanish painting

[91] José Gámez Martín (2018). „El robo del San Antonio de Bartolomé Esteban Murillo. Romanticismo, arte y mentalidad“. La cultura extremeña entre el Romanticismo y el Modernismo: 185–196. ISBN 978-84-09-01283-1.

[LFCS-92] Ros Carballar, Carlos (1989). Los fantasmas de la Catedral de Sevilla. Editorial Castillejo. OCLC 433581732.

[93] Pascual Barea, Joaquín (2010). „Los certámenes de poesía latina en la España del Renacimiento“. Acta Conventus Neo-Latini Budapestinensis. Arizona Center for Medieval and Renaissance Studies: 1-30 (esp. 1-6). Архивирано од изворникот на 9 de octubre de 2018. Посетено на 8 de octubre de 2018. Занемарен непознатиот параметар |dead-url= (help); Проверете ги датумските вредности во: |access-date=, |archive-date= (help)

[Nieto69-94] 94,0 ^94,1 Nieto Alcaide, Víctor (1969). Las vidrieras de la catedral de Sevilla. Madrid, Instituto Diego Velázquez del CSIC. OCLC 621309.

[95] Gestoso y Pérez, José (1890). Sevilla monumental y artística, Vol 2. El Conservado. стр. 572. OCLC 7512467.

[Nieto-96] 96,0 ^96,1 Nieto Alcaide, Víctor (1994). Arnao de Vergara. Sevilla, Excma. Diputación de Sevilla. OCLC 2052563.

[97] Arana de Varflora, Fermín (1790). Compendio histórico descriptivo de la muy noble y muy leal ciudad de Sevilla. Maxtor (facsímil). OCLC 429408295.

[98] Joaquín González Moreno (12 de octubre de 1974). „La capilla del Pilar de Sevilla, agregada a la basílica de Santa María la Mayor de Roma en el siglo XVII“. ABC. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)

[99] Navarro, Marta: «La Biblioteca Colombina custodia el legado de Hernando Colón, un patrimonio de libros que compila el saber universal del Предлошка:Siglo.» Diario de Sevilla, 20 de abril de 2011. Consultado el 1 de julio de 2011.

[100] León Azcárate, Juan Luis de: «El Libro de las Profecías (1504) de Cristóbal Colón: La Biblia y el descubrimiento de América.» Religión y Cultura LIII (2007), 361-406. Consultado el 1 de julio de 2011.

[101] Página oficial de la Institución Colombina: Biblioteca Colombina. Архивирано на 23 јануари 2016 г. Consultado el 1 de julio de 2011.

[102] La Catedral después de Carlín. Aula Hernán Ruiz, Catedral de Sevilla, 2010. Consultado el 26 de abril de 2019.

[AntequeraL-103] Antequera Luengo, Juan José (2010). Manuscritos del [[:Предлошка:Siglo]] y [[:Предлошка:Siglo]] sobre inscripciones de losas sepulcrales de la Catedral de Sevilla. Los trabajos de Loaysa y González de León. Facediciones. ISBN 978-84-15158-23-3. URL–wikilink conflict (help)

[104] Carrasco, Fernando (30 de mayo de 2009). „La procesión de San Fernando refuerza el carácter religioso del Día de Sevilla“. Посетено на 14 de abril de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)

[105] González Barrionuevo, Herminio (2006). Conferencia en las Jornadas Nacionales de Liturgia, Toledo (уред.). „Los Seises de Sevilla“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 4 de marzo de 2016. Посетено на 14 de abril de 2011. Занемарен непознатиот параметар |dead-url= (help); Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |archive-date= (help)

[106] Barahona, Pepe (14 de agosto de 2010). „La procesión de la Virgen de los Reyes, con Asenjo y la Madre María Purísima“. Посетено на 14 de abril de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)

[107] Burgos, Antonio (junio de 2009). „Lágrimas de San Pedro por Sevilla“. Посетено на 14 de abril de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)

[108] „Sevilla celebra el Corpus Christi con menos calor y numerosos asistentes“. 3 de junio de 2010. Посетено на 3 de mayo de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)

[109] Campa Carmona, Ramón de la (18 de septiembre de 2010). Cabildo Catedral Metropolitano Sevilla (уред.). „Beatificación Madre María de la Purísima“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2022-03-13. Посетено на 3 de mayo de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)

[110] Pasión en Sevilla TV (23 de noviembre de 2007). „La ciudad se reencontró con el Patrón en la festividad de San Clemente“. Посетено на 14 de abril de 2011. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)

[custodia-111] 111,0 ^111,1 ^111,2 Jesús Sanz, María: Universidad de Sevilla. Consultado el 1 de junio de 2011.

[112] Heredia Moreno, Carmen: El culto a la Eucaristía y las custodias barrocas en las catedrales andaluzas. Universidad de Alcalá de Henares. Consultado el 1 de junio de 2011.

[113] Stevenson, Robert: «Escobar, Pedro de.» En New Grove Dictionary of Music and Musicians, ed. Stanley Sadie. Londres: Macmillan, 1980, vi, 243-244.

[114] Sánchez Herrero, José: La Música Coral del Cabildo Catedral de Sevilla durante el Предлошка:Siglo. Estudio musicológico y analítico, ISBN 978-84-472-1444-0.

[115] Suárez Martos, Juan María, e Israel Sánchez López. La música barroca para coro conservada en los líbros de la Catedral de Sevilla. SMS Sevilla. Consultado el 9 de noviembre de 2017.

[116] Isusi Fagoaga, Rosa. Sevilla y la música de Pedro Rabassa: los sonidos de la catedral y su contexto urbano en el Предлошка:Siglo Архивирано на 13 март 2022 г..

[117] El maestro de capilla Domingo Arquimbau (1757-1829) impulsor del estilo clásico en la catedral de Sevilla.

[118] «Los cinco siglos de música de la Catedral de Sevilla en un doble CD.» Diario de Sevilla, publicado el 5 de abril de 2008.

[119] Ismael Fernández de la Cuesta: Un tiento de Peraza entre papeles de San Zoilo de Carrión. Anuario Musical, 56 (2001). Consultado el 3 de noviembre de 2017.

[120] El cancionero musical de la Colombina (Предлошка:Siglo). Transcripción y estudio por Miguel Querol Gavaldá. 2a ed. Madrid. 1989. Ministerio de Educación y Ciencia. Colección Monumentos históricos de la música española.

[121] «Disección del facistol del coro de la Catedral.» Diario de Sevilla, publicado el 7 de mayo de 2017. Consultado el 15 de noviembre de 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

[61]

[62]

[63]

[64]

[65]

[66]

[67]

[68]

[69]

[70]

[71]

[72]

[73]

[74]

[75]

[76]

[77]

[78]

[79]

[80]

[81]

[82]

[83]

[84]

[85]

[86]

[87]

[88]

[89]

[90]

[91]

[92]

[93]

[94]

[95]

[96]

[97]

[98]

[99]

[100]