Куртизана

Куртизана (француски: courtisane, италијански: cortigiana) – жена со лесен морал што се движи во високото општество.^[1] На куртизаните љубовните врски и давањето сексуални услуги на припадниците на високото општество им претставува главен извор на приходи и/или темел на нивната општествена положба.

Потекло на поимот[уреди | уреди извор]

Зборот доаѓа од италијанскиот збор за дворјанка, односно дворска дама, а почнал да се користи во 16 век.

Историја[уреди | уреди извор]

Дворските дами во тоа време, кога браковите на владетелите и другите великодостојници биле мотивирани од политиката наместо од љубовта, претставувале најприкладен и најдостапен облик за „сериозни“ или романтични љубовни врски. Со текот на времето куртизаните станале своевидна институција која освен сексуални давале и други услуги. Така од куртизаните се очекувало да бидат вешти во танцувањето и музиката, односно да бидат доволно образувани и интелигентни за да можат да учествуваат во интелектуалните расправи. Понекогаш куртизаните биле и мажени, најчесто за мажи со понизок општествен статус кои во нивните вонбрачни врски со општествената елита гледале средство за сопствено напредување. Меѓу куртизаните се јавила и хиерархија, така што куртизаните на врвот на општествената скала се сметале за љубовници, додека оние на дното за проститутки.

Денешна употреба[уреди | уреди извор]

Во денешниот свет, во кој се промовира еднаквост на половите, феноменот на куртизани е прилично редок или не е така видлив како во претходните периоди. Денес, изразот првенствено се користи во пејоративна смисла или како еуфемизам за жени за придружба или елитни проститутки.

Прочуени куртизани во историјата[уреди | уреди извор]

Аспасија - влијателен имигрант во Атина која била придружник на државникот Перикле.
Теодора - царица на Византиското Царство и сопруга на императорот Јустинијан I.
Агнес Сорел - метреса на францускиот крал Шарл VII Победникот.
Дијан де Поатје - официјална метреса на францускиот крал Анри II.
Мери Болејн - метреса на Хенри VIII и (наводно) љубовница на Франсоа I.
Мадам де Помпадур - прочуена по својата убавина и смислата за хумор, во Версајската палата се вселила како љубовница на Луј XV.
Мата Хари - германска шпионка за време на Првата светска војна, по потекло Холанѓанка.

Прочуени куртизани во уметноста[уреди | уреди извор]

Дамата со камелии - роман за куртизана на францускиот писател Александар Дима (Синот) од 1848 година.
Нана - во истоимениот роман од Емил Зола.
Бјанка - во Отело од Шекспир.
Камала - во Сидарта од Херман Хесе.