Александар Морфов (театарски и кино режисер)

Александар Морфов
Александар Морфов
	Александар Морфов, театарски режисер
Роден	Александър Морфов; 9 ноември 1960 година (возраст 62); Јамбол, Бугарија
Националност	бугарски
Професија(и)	Режисер на театар и кино
Aктивни години	1990 – денес
Сопружници	Рени Врангова, актерка

Александар Морфов (бугарски: Александър Морфов; роден на 9 ноември 1960 година) е бугарски театарски и кино режисер.

Биографија[уреди | уреди извор]

Александар Морфов е роден во 1960 година во Јамбол. Неговиот татко бил офицер, а неговата мајка била учителка по руски јазик и литература, музика, а исто така диригент на фолклорен хор во Сливен. Откако Морфов завршил математичко средно училиште, две години посетувал предавања на Техничкиот универзитет во Варна.

Театарската кариера на Морфов започнала уште додека бил студент, кога учествувал како помошник-режисер во театарската дружина на Стојан Алексиев. По напуштањето на универзитетот, тој почнал да работи во театарот во Сливен како сценски работник, а подоцна и менаџер на светла. Во 1984 година се запишал на Националната академија за театарска и филмска уметност (НАТФА) во Софија. Дипломирал на Академијата со двојна насока сценска режија за драмски и куклен театар (1990) во класата на Јулија Огњанова и кино режија (1994) во класата на Георги Ѓулгеров.

Рани дела[уреди | уреди извор]

Неговите најрани дела на професионалната сцена биле во драмскиот театар Родопи, каде што бил автор и режисер на сатирата Политичко кабаре (1990). Веднаш по неговата втора продукција, тој бил поканет да работи во Малиот градски театар „Надвор од каналот“ каде го поставил Пере Убу од Алфред Жари (1991), по што следеле Бурата (1992) и Хамлет од Шекспир во театарот Ла Страда.

Професионална кариера во Бугарија[уреди | уреди извор]

Од 1994 до 2000 година, Морфов бил главен режисер во Народниот театар „Иван Вазов“ во Бугарија. Првите претстави на Морфов во Националниот театар биле неговата оригинална верзија на Дон Кихот од Мигел де Сервантес и ревидирана верзија на Бура. Овие две продукции започнале нов процес на привлекување на млада и современа публика во театарот. Со неговата следна продукција на Шекспировиот сон на летната ноќ, Морфов станал еден од најистакнатите театарски режисери во Бугарија. Неговата оригинална верзија на Декамерон, или Страст и крв на Бокачо, исто така ги донеле одликите на неговата стилистика. Долните длабочини од Максим Горки го одразувало граѓанското мислење на Морфов и неговата типична театралност. Прогонети (2004) по романот на Иван Вазов, националниот поет и писател, било логичното продолжение на неговите претстави. Неговите други продукции на водечката сцена во земјата вклучуваат: Ноќ на чудата по Бекет, Мрожек и Јонеско; Дом Хуан од Молиер; Лет над кукавичкото гнездо; и Животот е убав по текстот „Самоубиството“ на Николај Ердман .

Во 2000 година бил назначен за управен и уметнички директор на Народниот театар Иван Вазов. Тој бил разрешен од оваа функција по големиот конфликт со бугарскотото Министерство за култура. Сите негови продукции биле симнати од репертоарот на театарот.

Меѓународен успех[уреди | уреди извор]

Од 2001 година тој работел во Русија. Неговата прва претстава „Бура“, во театарот во Санкт Петербург, била почестена со најпрестижната театарска награда во Русија, Златната маска . Веднаш потоа бил поканет во Москва, во театарот на рускиот актер Александар Каљагин, Et cetera, каде што ги поставил Дон Кихот и Пере Убу со Каљагин во главната улога. Двете продукции биле номинирани за наградата „Златна маска“, а Каљагин ја добил наградата за најдобра изведба за улогата на Пере Убу. Помеѓу 2003 и 2006 година Морфов бил назначен за главен сценски режисер во театарот Комисаржевскаја, каде што поставил пет продукции и ја добил наградата Златен Софит за Дом Жуан од Молиер и повторно бил номиниран за наградата Златна маска. Тој исто така ги поставил продукциите „Лет над кукавичкото гнездо“ со Александар Абдулов и „Посетата на старата дама“ со Марија Миронова во театарот „Ленком“. Морфов има добиено повеќе од дваесет национални и меѓународни театарски награди, меѓу кои и наградата Златна маска, Чајка [галеб], Кристал Турандот и други.

Во 2005 година тој работел во САД со Михаил Баришников на театарскиот проект Доктор и пациент на Резо Габриадзе.

Во 2006 година се вратил во Народниот театар на Бугарија како главен сценски режисер – функција на која е сè уште. Претставите на Морфов биле претставени на меѓународни театарски фестивали во Виена, Казабланка, Киев, Торун, Охрид, Белград, Вроцлав и Хамбург. Работел и на проекти во Франција, Шведска, Северна Македонија, Романија, Латвија и Израел. Тој работел и во National Theatre„Ion Luca Caragiale, Букурешт, Романија, поставувајќи ја „Бура“ од Вилијам Шекспир.

Морфов е и кино режисер и сценарист. Имал актерски улоги во Иван и Александра, Пријателите на Емили, Последната недела, Козјиот рог, Љубовното лето на еден Шлеп, Патување во Ерусалим и други.

Личен живот[уреди | уреди извор]

Морфов е оженет со актерката Рени Врангова, со која има две ќерки.

ТВ и кино[уреди | уреди извор]

ТВ филмови

1994–2000 Кинески кралеви, сценарист и режисер ( Бугарска национална телевизија (БНТ))
1997 Ноќите на чудата, сценарист и режисер (БНТ)
2009 Exiles (Прогонети), ТВ серија, сценарист и режисер (BNT)^[1]

Кино

2001 Blueberry Hill, Cia Advertising и BNT

Почесни награди и награди[уреди | уреди извор]

Од Друштвото на театарска критика во Бугарија:

1994 Најдобар сценски режисер и најдобра продукција за Дон Кихот
1995 Најдобар сценски режисер и најдобра продукција за Сонот на летната ноќ
2004 Најдобра продукција за Exiles
2007 Најдобра продукција за Дом Жуан

Од Охридскиот театарски фестивал:

1992 Прва награда за продукцијата The Tempest

Театарска награда Аскеер во Бугарија:

1994 Најдобар сценски режисер и најдобра продукција за Дон Кихот
1997 Најдобар сценски режисер и најдобра продукција за The Lower Depths
2004 Најдобар сценски режисер и најдобра продукција за Exiles
2007 Најдобар сценски режисер и најдобра продукција за Дом Жуан

Театарската награда Икар доделена од Бугарскиот сојуз на актери:

1997 Најдобар сценски режисер и најдобра продукција за The Lower Depths
2004 Најдобар сценски режисер и најдобра продукција за Exiles
2007 Најдобар сценски режисер и најдобра продукција за Дом Жуан

Руска награда „Златна муза“:

2000 Специјална награда за продукцијата The Lower Depths

Наградата „ Златен софит “ во Санкт Петербург:

2004 Најдобар сценски режисер и најдобра продукција за Дом Жуан

Руска награда Чајка („галеб“):

2006 Најдобра продукција за One Flew Over the Cuckoo's Nest, Театар Ленком, Москва

Руска награда Кристал Турандот:

2006 Најдобра продукција за One Flew Over the Cuckoo's Nest, Lenkom Theatre Москва

Национален фестивал за ТВ и кино, Пловдив, Бугарија:

2001 година Најдобар режисер за кино продукцијата Blueberry Hill
2009 Специјална награда од жирито за кино продукција Exiles

Награда за бугарско кино:

2002 Деби за најдобра режија за продукцијата Blueberry Hill

Бугарска кино-академија

2009 Најдобра кино продукција Exiles и многу други

Номинации: Руска награда Златна маска:

2000 година Најдобар сценски режисер за продукцијата Бура, Театар Комисаржевскаја, Санкт Петербург
2002 година Најдобра продукција за Pere Ubu, Et Cetera Theatre, Москва
2004 година Најдобар сценски режисер на најдобрата продукција Дом Жуан, Театар Комисаржевскаја, Санкт Петербург
2006 година Најдобар сценски режисер на најдобрата продукција One Flew Over the Cuckoo's Nest, Театар Ленком, Москва
Награда од публиката 2007 година за One Flew Over the Cuckoo's Nest, театар „Ленком“, Москва

Театарски награди во Романија :

2012 Најдобра продукција, Посета на Старата Дама, Народен театар на Романија, Букурешт

Добитник е и на бугарската награда Орден на Свети Кирил и Методиј, прв ранг, „за особени заслуги во областа на културата и уметноста во Бугарија“. Морфов е почесен доктор на Универзитетот за аудиовизуелни уметности ЕСРА, во Париз, Скопје и Њујорк.