Идалго
| Идалго Hidalgo | ||
|---|---|---|
| Сојузна држава | ||
| ||
| Држава |  Мексико | |
| Главен град | Пачука де Сото | |
| Површина | ||
| • Вкупна | 20.813 км2 (8,036 ми2) | |
| Население (2015) | ||
| • Вкупно | 2.858.359[1] | |
| Час. појас | CST (UTC-6) | |
| • Лето (ЛСВ) | CDT (UTC-5) | |
| Поштенски број | 42-43 | |
| ISO 3166 | MX-HID | |
| Мреж. место | hidalgo.gob.mx | |
Идалго, официјално Слободна и суверена држава Идалго (шпански: Estado Libre y Soberano de Hidalgo) е една од 32-те сојузни држави кои ги сочинуваат Обединетите Мексикански Држави. Таа е поделена во 84 општини, а главен и најголем град е Пачука де Сото. Со население од 2 милиони и површина од околу 20.813 км², Идалго е една од помалите сојузни држави во Мексико.
Историја
[уреди | уреди извор]
Современата денешна држава Идалго се наоѓа во пред-шпанскиот регион Месоамерика. Бројни миграции на домородните луѓе се одвивале тука, претежно пристигнувале или минувале од северот, при што многумина на крајот се сместиле во Мексиканската Котлина. Толетците првично се населиле во Социкоатлан, сега општина Моланго на почетокот на 7. век. Од тука тие се преместиле на локации како што се Хуејтла и Толацино (сега наречен Тулансино ), каде што на крајот имале својот капитал од Толан, денес познат како Тула.[2]
На крајот Толтеците биле поразени од Чичимеките, кои го основале нивниот главен град во Мецтитлан. Ацтеките пристигнале во 12-от век, на почетокот се населиле во Микскијауала, подоцна во Тизајака. На крајот, Ацтеките го зазеле најголемиот дел од она што сега е јужниот дел на државата, вклучувајќи го во Империјата на Ацтеките.[2]
По шпанската победа на Империјата на Ацтеките, освојувачите присвоиле територии за себе од Ацтеките. Ернан Кортес освоил земјиштето на североисточниот дел на Мексико Сити и се протегало до модерната држава Идалго. Евангелизацијата следи наскоро потоа со првото пристигнување на Францисканците во 1523. Ова ја смени социјалната, економската и културната структура на областите бидејќи Шпанците ја преземале контролата врз природните ресурси, особено минералите и трудот што го обезбедувале Индијанците. Исто така, довело до големо намалување на домородното население, особено за време на управувањето од страна на Нуњо Белтран де Гусман. До 18. век, во економијата на подрачјето на Идалдо доминирале рударството и земјоделските поседи. Голем дел од земјоделското производство за време на колонијалниот период било насочено кон добитокот, како што се овци и свињи, како и правење пулк од домашното растение агава. Сепак, откопувањето сребро, злато и други метали во областа Пачука / Реал дел Монте би било економски столб на областа во колонијалниот период и во поголемиот дел од периодот на независноста.[2]
И покрај напорите на Шпанија за контрола и евангелизација од 16. век, до 18. век, многу од Отомите и другите домородни групи од областа не биле целосно потчинети, особено во областите Сиера Горда и Сиера Баја. Овие групи и други управувале со значителен успех за одржување на културната, политичката и економската автономија во текот на колонијалниот период. Голем дел од државата сè уште одржува голем број на силни домородни идентитети.[2]
Многумина во Идалго, особено домородците, ја поддржале каузата на Мигел Идалго и Костија, обезбедувајќи водачи како Хосе Марија Кореја и Хосе Антонио Магос, и двајцата биле активни во областа на долината Мецкитал . Сепак, во државата не се воделе никакви големи битки на Мексиканската војна за независност. Наместо тоа, биле спроведени голем број помали операции против локалните Шпанци. Кога војната завршила во 1821 година, земјата била поделена на голем број држави. Современата држава Идалго првично била дел од многу голема територија наречена „Мексико“ (која се протегала во сите правци од Мексико Сити), која на крајот се разделила со остатокот што станала модерна држава Мексико . Она што сега е Идалго, првично биле окрузите Тула, Тулансино и Хуејутла на поранешниот ентитет. Државата Идалго не би била формално создадена сѐ до 1860-тите.[2]
Географија
[уреди | уреди извор]Релјефот на државата не многу рамен. Најниската точка е само на неколку метри надморска височина и највисоката точка е над 3,300 метри надморска височина. Државата е поделена на три географски региони: Атлантската крајбрежна рамнина, Сиера Мадре Ориентал (пл
анински масиви) и Транс-мексиканскиот вулкански појас, кој содржи највисоки врвови. Секој од овие региони се разликува еден од друг.[3]
Планини
[уреди | уреди извор]Регионот Сиера Алта е дел од планинскиот систем Сиера Мадре, и во умерената климатска зона на државата. Некои од главните врвови на Идалго се наоѓаат тука, вклучувајќи ги Церо дел Агуила, Церо дел Санто Роа и Церо де Агуа Фриа. Исто така, постои и Церо ла Агуја де Калнали, вулканска купа. Многу од пештерите на Идалго се наоѓаат тука, како што се: Текскатет во Закуалтипан ; Текскапа во Тепехуакан; и Текамахал и Вилакастја во Моланго.
Сиера Баја е исто така сместена во планинскиот венец Сиера Мадре и се одликува со мали рамнини опкружени со каменити врвови. Тука се наоѓаат пет главни кањони, кои ги носат своите имиња од реките што ги формираат, од југ кон север: Амајац, Мезититлан, Амолон, Мезкититалан и Толантонго. Иако е пониска од умерената на Сиера Алта, Сиера Баја сè уште има умерена клима заради силни влажни ветрови кои дуваат од североисток.
Планинскиот венец Сиера Горда е дел од Сиера Мадре Ориентал, кој се протега северозападно од Идалго и завршува во Сан Луис Потоши. Тоа се претежно планини со вулканско потекло. Тука се среќаваат реките Тула и Моцезума, чии води потоа го пресекуваат кањонот Моктезума, кој има водопади високи до 480 метри.[4]
Котлини
[уреди | уреди извор]Котлината Тулансино има умерена клима со просечна годишна температура од 15С. Се граничи со Сиера де Тенанго и висорамнините на Апан. Тоа е голема плодна долина со обемно земјоделство.[4] Самиот северен дел од Мексиканската Долина се наоѓа во рамките на државата, кој е одвоен од областа во која Мексико Сити се наоѓа од серија н
а ниски планини. Овој дел од Долината се протега од Тизајака кон Пачука. Одделена е од долината Мезквитал со Сиера де Теонтланспан и од остатокот од Мексиканската Долина со Сиера де лос Питос. Освен шумите на планинските врвови, флората и фауната се оние кои се наоѓаат во повеќе суви области како што се магјуи, јуки, зајаци, армадили и мескитни дрвја.[4]
Реки
[уреди | уреди извор]
Најголемите реки се Тула, Амајак и Мецтитлан. Други реки во државата се влеваат во овие три, како што се Росас, Куауттлан, Гвадалупе и Саладо, кои се влеваат во реката Тула. Еден исклучок од ова е реката Сан Хуан, која претставува дел од границата на државата со Кверетаро . Оваа река се влева во реката Пенуко во Сан Луис Потош . Амајак извира во Сиера де Пачука и тече југоисточно. Реката Мецтитлан започнува на границата на државата со државата Пуебла и на крајот се влева во езерото Мецтитлан. Главни езера во државата се Мецтитлан, Зупитлан или Тулансинго, Сан Антонио, Пуеб
iја и Каријос. Државата исто така има значителен број на извори на сулфурна и топла вода, како Ла Кантера во Тула, Микскијауал и Вито во Атотонилко, Тефе во Ехидо Тефе, Хумадедес и Диос Падра во Иксмиклпан и Толантонго и Тектакапа во Кардонал.[3]
Клима
[уреди | уреди извор]Постојат три главни климатски услови во државата. Низините се топли со температури кои се зголемуваат дури и 44C во текот на летото на места како што е општината Писафлорес . Умерените региони можат да имаат топли денови, но често температурата е умерено со поладни ветрови и облаци. Студените клими доминираат на најголемите височини каде температурите за замрзнување ноќе се вообичаени. Дождот варира од 250 мм годишно до дури 2.800мм годишно. Главниот показател за видот на климата е височината.[3] Северниот дел има најниска надморска височина и најтопла клима. Исто така, тоа е најмалиот регион на државата. Вториот регион во просек е околу 800 метри надморска височина и климата е поумерена. Најстудените клими на највисоките области се најнаселени и просечно околу 2.000 метри надморска височина.[3] Покрај трите главни географски / климатски региони, државата се дели на голем број подрегиони. Под-регионите ја вклучуваат областа Ла Хуастека. Таа се протега како зелен појас низ дел од државата, а надморска височина не надминува 800 м.н.в. Најголемиот дес се наоѓа во близина на Голфскиот Залив и добива значителна количина на врнежи од дожд.
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Encuesta Intercensal 2015 (шпански). Instituto nacional de estadística y geografia. 2015. стр. 14.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 „Estado de Hidalgo – Historia“ [State of Mexico]. Enciclopedia de los Municipios de México (шпански). Mexico: Instituto Nacional para el Federalismo y el Desarrollo Municipal. Архивирано од изворникот на June 16, 2011. Посетено на June 7, 2010.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 „Estado de Hidalgo – Medio Fisico“ [State of Mexico Physical Geography]. Enciclopedia de los Municipios de México (шпански). Mexico. Архивирано од изворникот на June 16, 2011. Посетено на June 7, 2010.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 „Estado de Hidalgo – Regionalización“ [State of Mexico Regional divisions]. Enciclopedia de los Municipios de México (шпански). Mexico: Instituto Nacional para el Federalismo y el Desarrollo Municipal. Архивирано од изворникот на June 16, 2011. Посетено на June 7, 2010.
 | Оваа статија Мексико е никулец. Можете да помогнете со тоа што ќе ја проширите. |
| ||||||||||||