Морејско Деспотство
| Морејско Деспотство Δεσποτᾶτον τοῦ Μορέως
|
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
 |
||||||
| Главен град | Мистра (главна престолнина, 1349–1460) | |||||
| Уредување | феудална монархија | |||||
Морејско Деспотство (грчки: Δεσποτᾶτον τοῦ Μορέως ) или Деспотство Мистра (грчки: Δεσποτᾶτον τοῦ Μυστρᾶ) — провинција на Византија која постоела помеѓу средината на 14 и средината на 15 век. Неговата територија варирала по големина за време на нејзиното постоење, но на крајот пораснала, вклучувајќи го речиси целиот јужен грчки полуостров, денес познат како Пелопонез, кој бил познат како Мореја во средновековниот и раниот современ период. Територијата обично била управувана од еден или повеќе синови на византискиот цар, на кои им била дадена титулата деспоти (во овој контекст не треба да се меша со деспотизам). Нејзин главен град бил Мистра, во близина на античка Спарта, кој станал важен центар на палеолошката ренесанса.
Историја[уреди | уреди извор]
Морејското Деспотство било создадено надвор од територијата одземена од франкското Ахајско Кнежество. Ова било организирано од поранешната византиска територија по Четвртата крстоносна војна (1204). Во 1259 година, владетелот на Кнежевството Вилијам II Вилерден ја загубил Пелагониската битка против византискиот цар Михаил VIII Палеолог. Вилијам бил принуден да се откупи себеси со предавање на поголемиот дел од источниот дел на Мореја и неговите новоизградени упоришта. Предадената територија станала јадро на Морејското Деспотство.
Подоцнежниот византиски цар, Јован VI Кантакузин, ја реорганизирал територијата во 1349 година, воспоставувајќи ја како апанажа за неговиот син, деспотот Мануел Кантакузен . Во поголемиот дел од неговото владеење, Мануел одржувал мирни односи со своите латински соседи и обезбедил долг период на просперитет за областа. Грчко-латинската соработка вклучувала сојуз за спречување на нападите на Мурат I во Мореја во 1360-тите. Ривалската династија Палеолози ја освоиле Мореја по смртта на Мануел во 1380 година, при што Теодор I Палеолог станал деспот во 1383 година. Теодор владеел до 1407 година, консолидирајќи го византиското владеење и помирувајќи се со своите помоќни соседи - особено со експанзионистичкото Отоманско Царство, чие владение тој го признал. Тој, исто така, се обидел да ја заживее локалната економија со тоа што ги поканил Албанците да се населат на територијата, кои се развиле во арванитска заедница со неколку заминати во Кралството Неапол во 15 век и формирајќи ја Арбершката заедница.
Следни деспоти биле синовите на царотМануил II Палеолог, брат на деспотот Теодор: Теодор II, Константин, Димитриј и Тома. Како што латинската моќ на Пелопонез опаѓала во текот на 15 век, Морејското Деспотство се проширило, вклучувајќи го целиот полуостров во 1430 година, со територијата која била стекната преку мираз и со освојувањето на Патра од Константин. Меѓутоа, во 1446 година, османлискиот султан Мурат II ја уништил византиската одбрана - ѕидините Хексамилион на Коринтската Провлака. [1] Неговиот напад го отворил полуостровот за инвазија, иако Мурат починал пред да може да го искористи ова. Неговиот наследник Мехмед II „Освојувачот“ го зосвоил византискиот главен град Цариград во 1453 година. Деспотите Димитар и Тома Палеолог, браќа на последниот цар, не успеале да му испратат никаква помош, бидејќи Мореја закрепнувала од неодамнешниот отомански напад. Меѓутоа, нивното владеење било непопуларно, што резултирало со албанско-грчки бунт против нив, при што тие ги поканиле отоманските трупи да им помогнат да го задушат бунтот. Во тоа време, голем број влијателни грчки архони склучиле мир со Мехмед.[2] По повеќе години неспособно владеење од страна на деспотите, нивното неплаќање на годишниот данок на султанот и конечно нивното сопствено востание против отоманската власт, довело до тоа Мехмед да пристигне со своите сили во Мореја во мај 1460 година. Димитар завршил како затвореник на Османлиите, а неговиот помлад брат Тома побегнал. До крајот на летото, Османлиите постигнале потчинување на практично сите градови што ги поседувале Грците.
Извесно време останало неколку чувари. Карпестиот полуостров Монемвасија одбил да се предаде, и најпрвин со него за кратко време управувал каталонски корсар. Кога населението го истерало, добиле согласност од Тома да се потчини на заштитата на папата пред крајот на 1460 година. Полуостровот Мани на јужниот крај на Мореја се спротивставил под лабава коалиција на локалните кланови, а таа област потоа заминала под власт на Венеција. Последното задржување бил Салменико, во северозападниот дел на Мореја. Грајцас Палеолог бил воен командант таму, стациониран во замокот Салменико (исто така познат како замок Оргија). Додека градот на крајот се предал, Грајцас и неговиот гарнизон и некои жители на градот се задржале во замокот до јули 1461 година, кога побегнале и стигнале до венецијанската територија. На тој начин завршила последната територија од Византија.[3][4][5][6][7]
По 1461 година, единствените неосманлиски територии ги поседувала Венеција: пристанишните градови Модон и Корони на јужниот крај на Мореја, Арголид со Аргос и пристаништето Нафплио. Последователно, Монемвазија и се предала на Венеција на почетокот на Османлиско-венецијанската војна 1463–1479 година.
Деспоти на Мореја[уреди | уреди извор]
Кантакузин (1349–1383)[уреди | уреди извор]
| Име | Владеење | Релација |
|---|---|---|
| Мануел Кантакузин | 1349–1380 | Син на царотЈован VI Кантакузин |
| Матеј Кантакузин | 1380–1383 | Син на царот Јован VI Кантакузин |
| Димитар I Кантакузин | 1383 | Син на Матеј |
Палеолог (1383–1460)[уреди | уреди извор]
| Име | Царувај | Релација |
|---|---|---|
| Теодор I Палеолог | 1383–1407 | Син на Јован V Палеолог |
| Теодор II Палеолог | 1407–1443 | Син на Мануил II Палеолог |
| Константин Палеолог | 1428–1449 | Син на Мануел II Палеолог; цар од 1449 до 1453 |
| Тома Палеолог | 1428–1460 | Син на Мануил II Палеолог |
| Димитар II Палеолог | 1449–1460 | Син на Мануил II Палеолог |
По османлиското освојување на Мореја, титулата продолжила да ја користат Тома Палеолог и неговиот син Андреј во егзил;
| Име | Побарување | Релација |
|---|---|---|
| Тома Палеолог | 1460–1465 | Деспот 1428–1460 |
| Андреј Палеолог | 1465–1502 | Син на Тома |
По смртта на Андреј во 1502 година, титулата ја побарале албанскиот прогонет Константин Аријанити,[8] и грчкиот благородник Фернандо Палеолог.[8]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Rosser 2011.
- ↑ Contemporary Copy of the Letter of Mehmet II to the Greek Archons 26 December 1454 (ASV Documenti Turchi B.1/11) Архивирано на 27 јули 2013 г.
- ↑ Monemvasia.com website, http://www.monemvasia.com .
- ↑ The Greek Travel website, http://www.thegreektravel.com/lakonia/monemvasia.html .
- ↑ Katsoulakos.
- ↑ Geni website, http://www.geni.com/people/Thomas-Palaiologos/ .
- ↑ Miller, William (1907). „Monemvasia“. The Journal of Hellenic Studies. 27: 229–241. doi:10.1017/S0075426900061607.
- ↑ 8,0 8,1 Harris, Jonathan (2013). „Despots, Emperors, and Balkan Identity in Exile“. The Sixteenth Century Journal. 44 (3): 643–661. ISSN 0361-0160. JSTOR 24244808.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
Морејско Деспотство на Ризницата ?
