Арапот на Петар Велики

Арапот на Петар Велики (руски: Арап Петра Великого, Арап Петра Великого) ― недовршен историски роман на Александар Пушкин. Напишан во 1827-1828 година и првпат објавен во 1837 година, романот е првото прозно дело на големиот руски поет.

Позадина

Пушкин започнал да работи на романот кон крајот на јули 1827 година во Михајловскоје и во пролетта 1828 година им прочитал неколку пишанки на своите пријатели, вклучувајќи го и поетот Петар Вјаземски. За време на животот на Пушкин, биле објавени два дела: во книжевниот алманах „Северни цветови“ (1829) и во весникот „Литературнаја газета“ (март 1830 година). Сите постојни делови за првпат биле објавени по смртта на Пушкин од уредниците на списанието „Современик“ во 1837 година, кои исто така му го дале на романот сегашниот наслов.

Главниот лик на романот, Ибрахим, е тесно заснован врз мајчиниот прадедо на Пушкин, Абрам Петрович Ганибал, црнец, кој бил донесен во Русија за време на владеењето на Петар Велики. Интересите на Пушкин за историјата и генеалогијата се комбинирани за да ја прикажат трансформацијата на Русија на почетокот на 18 век; периодот на руската историја на кој Пушкин се враќа во наративната песна „Полтава“ во 1829 година. Влијателниот руски книжевен критичар Висарион Белински тврдел дека „ако овој роман бил завршен ... треба да имаме врвен руски историски роман, прикажувајќи ги начините и обичаите на најголемата епоха на руската историја“.

Причините зошто Пушкин го оставил романот недовршен не се познати и ниту еден отцрт во раката на Пушкин не преживеал за да покаже како тој имал намера да го развие заплетот. Според пријател на Пушкин, А. Вулф: „Главната интрига на романот, како што вели Пушкин, ќе биде сексуалното неверство на сопругата на Арапот, која раѓа бело дете и е казнета со прогон во манастир.“ (А. С. Пушкин в воспоминаниях современнников, Москва, 1950, стр. 324-325).

Резиме на заплетот

Романот започнува со слика за моралот и манирите на француското општество од првата четвртина на 18 век; со животот на „Арапот“ во Париз, неговиот успех во француското општество и неговата љубовна врска со една француска грофица. Но, „повикан и од Петар и од своето нејасно чувство за должност“, Ибрахим се враќа во Русија. Следните поглавја, полн со историски боја и старинство, скица на различните слоеви на руското општество: балот на Зимскиот дворец и вечерата на болјарите кај местото на болјарот Гаврила Ржевски. Вториот е прекинат со доаѓањето на Царот, кој сака да се ожени со Ибрахим со ќерката на Гаврила, Наталија.

Адаптации

• 1961 година - Црномаврот на Петар Велики, опера, од Артур Лури
• 1976 година - Како царот Петар Велики го оженил својот Арап, филм, СССР, во режија на Александар Мита, со Владимир Висоцки во главната улога.

Извори

• Дебрецени, Пaл. „Црномаврот на Петар Велики: Опит на Пушкин со одвоен начин на раскажување“. Slavic and East European Journal. 18.2 (1974): 119-31.
• Николај В. Рјазановски. The Image of Peter the Great in Russian History and Thought. Оксфорд, Oxford UP, 1992 година.

Надворешни врски

• (руски) «Арап Петра Великого» достапно на Russian Virtual Library