Александар Тишма

Александар Тишма (16 јануари 1924, Хоргош - 15 февруари 2003, Нови Сад) - српски писател (прозаист, поет и драматург) и преведувач, член на Српската академија на науките и уметностите.

Нови Сад во времето на детството на Тишма

Зградата Матица Српска во Нови Сад

Животопис

Основното училиште и гимназијата ги завршил во Нови Сад, а во 1954 година дипломирал англиски јазик и книжевност на Филозофскиот факултет во Белград. За време на Втората светска војна се засолнил во Будимпешта. Од 1945 до 1949 година работел како новинар во весниците „Слободна Војводина“ и „Борба“, а од 1949 до 1981 година бил уредник во Издавачкото претпријатие на Матица српска во Нови Сад. Исто така, од 1969 до 1973 година бил уредник на „Летописот на Матица српска“. Во 1997 година работел како доцент на Универзитетот во Тибинген. Тишма бил редовен член на Српската академија на науките и уметностите, како и на Академијата на уметностите во Берлин.

Творештво

Александар Тишма пишувал романи, раскази, песни и драми, а се занимавал и со публицистика. Неговите дела се преведени на околу 20 јазици. Покрај со пишувањето, Тишма се занимавал и со преведување од унгарски и од германски јазик.

Библиографија

Во 2010 година, издавачката куќа „Академска книга“ од Нови Сад ги објавила собраните дела на Тишма:

• „Песни и записи“ (Песме и записи)
• „Дозволени игри“ (Дозвољене игре)
• „На друго место“ (Другде)
• „Вина“ (Кривице)
• „Насилство“ (Насиље)
• „Враќање во мирот“ (Повратак миру)
• „Училиште на безбожништвото“ (Школа безбожништва)
• „Без крик“ (Без крика)
• „Денот на одложувањето“ (Дан одлагања)
• „По црната девојка“ (За црном девојком)
• „Книга за бламот“ (Књига о бламу)
• „Употреба на човекот“ (Употреба човека)
• „Бегалци“ (Бегунци)
• „Вери и завери“ (Вере и завере)
• „Капо“
• „Широката врата“ (Широка врата)
• „Кои ги сакаме“ (Које волимо)
• „Писма“
• „Женарник“
• „Дневник 1942-2001“ (во два тома)
• „Sečaj se večkrat na vali“
• „Околу својата оска“ (Око своје осе)
• „Записи за книжевноста“ (во три тома)
• „Што зборував“ (Шта сам говорио)

Награди и признанија

Тишма бил добитник на повеќе награди и признанија, како:

• Бранковата награда (1957)
• Октомвриската награда на Нови Сад (1966)
• Наградата на „Нолит“ (1977)
• НИН-овата награда за роман на годината (1977)
• Наградата на Народната библиотека на Србија за најчитана книга (1978)
• Наградата „Szirmai Károly“ (1977 и 1979)
• Андриќевата награда (1979)
• Наградата на Ослободувањето на Војводина (1982)
• Наградата на Железарата Сисак (1984)
• Седмојулската награда на СР Србија (1988)
• Наградата за европски фељтон во Брно (1993)
• Наградата на Лајпцишкиот саем на книгата (1996)
• Државната награда на Австија за европска книжевност (1996)
• Наградата на градот Палермо „Mondello“ (2000)
• Наградата „Светозар Милетиќ“ за публицистика (2002)
• Вуковата награда (посмртно, 2003)
• Легија на честа на Република Франција

Значење и влијание

Во својот роман „Истражител“, српскиот писател Драган Великиќ го споменува Александар Тишма, опишувајќи го како „соголен, директен, дрзок“ со „шеретска насмевка“, чии зборови се остри и соголени до крај.