Прејди на содржината

Христов трн

Од Википедија — слободната енциклопедија
Христов трн
Обраснат христов трн
Научна класификација
Царство: Растенија
Ред: Малпигиовидни
Семејство: Млечки
Род: Млечки
Вид: Христов трн
Научен назив
Euphorbia milii
де Мул.

Христов трн (научно: Euphorbia milii), наречено и круна од трње, христово растение, ― вид на скриеносеменик од семејството млечки (Euphorbiaceae), доморороден во Мадагаскар. Научното име на видот го комеморира баронот Милиус, некогашен гувернер на Реунион, кој го вовел видот во Франција во 1821 година.[2] Се замислува дека овој вид бил воведен на Блискиот Исток во античко време, а легендата го поврзува со трновиот венец што бил носен од Христос.[3] Најчесто е користено како украсно домашно растение кое може да се одгледува во потопли клими. Народното име[4] се должи на трњето и длабоките црвени бракти кои се однесуваат на трнот на круната што Исус морал да го носи за време на неговото распнување и неговата крв.

Опис

[уреди | уреди извор]

Тоа е дрвенеста сочна подгрмушка или грмушка која расте до 1.8 м во висина, со густо шилести стебла. Прави, тенки боцки, до 3 см во должина, кои му помогаат да се преплетка над други растенија. Месести, зелени листови се наоѓаат главно на нов раст,[2] и сè до 3,5 см во должина и 1,5 см во ширина. Цветовите се мали, обложени со еден пар видливи гранчиња слични на ливчиња, променливо црвени, розови или бели, до 12 мм во ширина.[5] Ват Прик во Тајланд тврди дека е дом на највисокото растение христов трн во светот.[6] Растението напредува помеѓу пролет и лето, но дава цветови во текот на целата година.

Мутација во христов трн.

Отровност

[уреди | уреди извор]

Сокот е умерено отровен и предизвикува надразнување при допир со кожата или очите. Ако се проголта, предизвикува силна болка во стомакот, надразнување на грлото и устата и повраќање. Отровните состојки се идентификувани како форболски естри.[7] Тој е многу отровен за припитомени животни како коњи, овци, домашни мачки и кучиња.[8] За луѓето е благо отровен и делува само како надразнување.

Употреби

[уреди | уреди извор]

Пестицид

[уреди | уреди извор]

Самото растение се покажало како ефикасен мекоцицид и природна алтернатива за контрола на штетници. Светската здравствена организација (СЗО) препорача употребала на Euphorbia milii за помагање во контролата на полжавите.[9] Особено во ендемските земји. Шистозомијазата е заразна болест од слатководни паразити, кои ги носат полжавите. Екстрактите од растението се користат за контрола на населението на полжави за да се избегне инфицирање од паразити.[10]

Сорти

[уреди | уреди извор]

E. milii е променлив вид и опишани се неколку сорти; некои од нив се третирани како посебни видови од некои автори.[5] E. milii var. splendens (syn. E. splendens) се смета за живо олицетворение на врховното божество во батуизмот, малцинска религија практикувана од народот Бодо од Источна Индија и Непал.

  • Euphorbia milii var. bevilaniensis (Croizat) Ursch и Leandri 1955
  • Euphorbia milii var. hislopii (NEBr.) Ursch & Leandri 1955 (syn. E. hislopii)
  • Euphorbia milii var. imperatae (Leandri) Ursch & Leandri 1955
  • Euphorbia milii var. longifolia Rauh 1967 година
  • Euphorbia milii var. milli
  • Euphorbia milii var. roseana Марн.-Лап. 1962
  • Euphorbia milii var. splendens (Бојер ex Хук.) Урш и Леандри 1955
  • Euphorbia milii var. tananarivae (Леандри) Урш и Леандри 1955
  • Euphorbia milii var. tenuispina Раух и Разаф. 1991
  • Euphorbia milii var. tulearensis Ursch и Leandri 1955
  • Euphorbia milii var. vulcanii (Леандри) Урш и Леандри 1955

Одгледување

[уреди | уреди извор]

Euphorbia milii може да се размножува преку пресекување.[11] E. milii не е издржлив и не поднесува температури под 10 °C. Во умерените области треба да се одгледува под стакло на полно сонце. Во текот на летото може да се стави надвор на заштитено место, кога не постои секаков ризик од мраз. Видот[12] и сортата E. milii var. splendens[13] и двете ја добиле Наградата за градинарски заслуги на Кралското хортикултурно друштво.[14]

Галерија

[уреди | уреди извор]
  • Euphorbia milii, круна од трње
    Euphorbia milii, круна од трње
  • Отворање на соцветие на христов трн
    Отворање на соцветие на христов трн
  • Стебло во растење
    Стебло во растење
  • Соцветие на христов трн поглед одблиску
    Соцветие на христов трн поглед одблиску
  • Euphorbia milii var splendens
    Euphorbia milii var splendens
  • Euphorbia milii
    Euphorbia milii
  • Euphorbia milii var . vulcanii
    Euphorbia milii var . vulcanii
  • Надолжен пресек на цијатиум
    Надолжен пресек на цијатиум
  • Растено во Малезија
    Растено во Малезија
  • Цветни пупки од круна од трње (Euphorbia milii).
    Цветни пупки од круна од трње (Euphorbia milii).
  • Инфицирани соцветија на euphorbia milli
    Инфицирани соцветија на euphorbia milli
  • Поглед одблиску на Euphorbia milii
    Поглед одблиску на Euphorbia milii
  • Во ботаничката градина во Прага
    Во ботаничката градина во Прага
  • Euphorbia milii од Керала, Индија
    Euphorbia milii од Керала, Индија
  • Euphorbia milii во Пакистан
    Euphorbia milii во Пакистан
  • Euphorbia milii во Бангладеш.
    Euphorbia milii во Бангладеш.
  • Трње на Euphorbia milii .
    Трње на Euphorbia milii .
  • Лист од Euphorbia milii од задната страна.
    Лист од Euphorbia milii од задната страна.
  • Лист од Euphorbia milii од задната страна.
    Лист од Euphorbia milii од задната страна.
  • Euphorbia milii' во Ботаничката градина на ПМФ во Скопје.
    Euphorbia milii' во Ботаничката градина на ПМФ во Скопје.
  • Euphorbia milii' во Ботаничката градина на ПМФ во Скопје.
    Euphorbia milii' во Ботаничката градина на ПМФ во Скопје.
  • Прости скробни зрнца на Euphorbia milii под микроскоп

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ Razanajatovo, H. (2020). „Euphorbia milii“. Црвен список на загрозени видови. 2020: e.T44389A153299391. doi:10.2305/IUCN.UK.2020-1.RLTS.T44389A153299391.en. Посетено на 7 ноември 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 Ombrello, Dr T., Crown of Thorns, Plant of the Week, UCC Biology Department, Архивирано од изворникот на 17 септември 2009, Посетено на 7 ноември 2022
  3. ↑ Chudasama, C.A.M. (2018). „Molecular marker study in ornamental plant Euphorbia milii“. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry. 7 (3). Посетено на 7 ноември 2022.
  4. ↑ „Crown of Thorns“. Посетено на 7 ноември 2022.
  5. ↑ 5,0 5,1 Huxley, A., уред. (1992). New RHS Dictionary of Gardening. ISBN 978-0-333-47494-5.
  6. ↑ „ThaiTambon.com“. Архивирано од изворникот на 2016-04-17. Посетено на 2022-11-07.
  7. ↑ „Crown-of-Thorns (Euphorbia milii)“. Veterinary Medicine Library. University Library, University of Illinois at Urbana-Champaign. Архивирано од изворникот на 23 март 2017. Посетено на 7 ноември 2022.
  8. ↑ „Plants Toxic to Animals“. Посетено на 7 ноември 2022.
  9. ↑ Souza, C.A.M. (ноември 1997). „Study of the embryofeto-toxicity of Crown-of-Thorns (Euphorbia milii) latex, a natural molluscicide“. Brazilian Journal of Medical and Biological Research. 30 (11): 1325–32. doi:10.1590/S0100-879X1997001100011. PMID 9532242.
  10. ↑ de Carvalho Augusto, Ronaldo; и др. (28 јули 2017). „Double impact: natural molluscicide for schistosomiasis vector control also impedes development of Schistosoma mansoni cercariae into adult parasites“. PLOS Neglected Tropical Diseases.
  11. ↑ Complete Guide to Houseplants. Meredith Publishing Group.
  12. ↑ „RHS Plantfinder - Euphorbia milii“. Посетено на 7 ноември 2022.
  13. ↑ „RHS Plantfinder - Euphorbia milii var. splendens“. Посетено на 7 ноември 2022.
  14. ↑ „AGM Plants - Ornamental“ (PDF). Royal Horticultural Society. јули 2017. стр. 35. Посетено на 7 ноември 2022.

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
Таксонски назнаки
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Христов_трн&oldid=5228383“