Зелен клукајдрвец
| Зелен клукајдрвец | |
|---|---|
| |
| European Green Woodpecker (male) | |
| Научна класификација | |
| Царство: | Животни |
| Колено: | Хордати |
| Класа: | Птици |
| Ред: | Клукајдрвци |
| Семејство: | Picidae |
| Род: | Picus |
| Вид: | P. viridis |
| Научен назив | |
| Picus viridis Linnaeus, 1758 | |
| |
| Распространетост | |
Зелениот клукајдрвец (Picus viridis) е член на семејството клукајдрвци (Picidae). Има 4 подвидови кои се населени во повеќе делови од Европа и во западна Азија. Сите тие имаат зелени горни делови, побледо жолти долни делови, црвена круна и лента со црвен центар над мустаќите кај машките, а целосно црна кај женските клукајдрвци.
Поголемиот дел од времето зелениот клукајдрвец го поминува во хранење со мравки на земјата и не клука по дрвјата толку често како другите клукајдрвци. Овој клукајдрвец е срамежлива птица, но често привлекува внимание со неговиот гласен повик. Гнездото им се наоѓа во дрвата; се снесуваат 5-6 јајца кои се изнесуваат по 19-20 дена.
Зелениот клукајдрвец го има во Македонија.
Опис[уреди | уреди извор]
Зелениот клукајдрвец е долг 30-36 см и има распон на крилјата 45-51 см. Двата пола се зелени горе и бледо-жолти долу, со жолт заден дел и црвена круна и тил; лентата над мустаќите има црвен центар кај машките, а темноцрн кај женките клукајдрвци и околу белото око се црни кај двата пола, освен кај P. v. подвид sharpei, каде е темносиво и само машките клукајдрвци имаат црна долна граница кај мустаќите. Младите клукајдрвци се целосно точкасти и набраздени;[2] мустаќите им се темни, иако машките млади можат да имаат црвени пердуви околу почетокот на јуни или вообичаено околу јули или август.[3]
Иако зелениот клукајдрвец е срамежлив и претпазлив, најчесто неговите гласни повици, познати како yaffling, се тие кои први привлекуваат внимание. Овој клукајдрвец „чука“ многу ретко (меко и брзо), а често испушта бучен 'клу-клу-клуик' извик додека лета. Звукот претставува гласни серии од 10-18 'клу' коишто стануваат за нијанса побрзи кон крајот и по малку се губи во висината.[2] . Женскиот клукајдрвец испушта помал 'пу-пу-пу-пу-пу-пу'.[4]. Летот им е брановиден, со 3-4 зафати на крилјата следени од кратко едрење кога крилјата се држат покрај телото.[5]
Овој клукајдрвец е поистакнат од сличниот, но помал сив клукајдрвец заради неговите жолтеникави долни делови, и црни линии и „маската“ на лицето.[3] Во Европа, неговот зелен долен и жолт заден дел можат да доведат до негово мешање со сивиот клукајдрвец или дури со женската жолна, иако жолната е помала и повитка со потесни крилја и подолга опашка. Блиску поврзаниот,[5] многу сличен лавилантов клукајдрвец се наоѓа само во северозападна Африка.[2]
Таксономија[уреди | уреди извор]
Зелениот клукајдрвец е член на редот клукајдрвци Piciformes, од семејството Picidae и родот Picus. Најпрво бил опишан од Carolus Linnaeus во 1758. Научното име му е добиено од грчкиот збоr pikos, што значи 'клукајдрвец', и латинскиот збор viridis, 'зелен'.[6] Има 4 подвидови,[5] со суптилни и најчесто ситни разлики помеѓу нив.[3]
- P. v. viridis, во Европа на југ кон Франција, Алпите,северна Југославија и Романија;
- P. v. karelini, во Италија, југоисточна Европа, Македонија, Бугарија, Мала Азија, северен Иран и југозападен Туркменистан. Има позелен горен дел, образи, и долен дел отколку viridis;
- P. v. sharpei, во Пиринејскиот Полуостров северно од шпанската страна на западните и централните Пиринеи, има горни делови како karelini но црното на главата му е ограничено до лентата кај мустаќите; црвената лента кај машките има само црна граница;
- P. v. innominatus, во југозападен и јужен Иран, е како karelini но со речиси бели образи, грло и гради како и подефинирани шари на опашката.[3]
Во едно ново истражување засновано на Митохондриската ДНК, кое истражува подвидови, било предложено секој од овие подвидови да се подели на 3 различни видови : P. viridis (Linnaeus, 1758), P. sharpei (Saunders, 1872) и P. innominatus (Sarudny & Loudon, 1905).[7]
Распространетост и живеалиште[уреди | уреди извор]
Повеќе од 75% од опсегот на распространетост на зелениот клукајдрвец е во Европа, со исклучок на некои од северните и источните места како Ирска, Гренланд и Макаронезија, а на другите места е широко распространет. Повеќе од половина од европската популација е во Франција, Шпанија и Германија, со доста голем дел и во Португалија, Велика Британија, Шведска, Русија, Хрватска, Романија и Бугарија.[8] Исто така се сретнува и во Азија.[5]
Зелениот клукајдрвец има голем опсег на распространетост и проценет глобален степен на појава на 1-10 милиони квадратни километри, и популација во регионот од 920,000 до 2.9 милиони птици. Популацијата е постојана, така што овој вид клукајдрвец е сметан за помалку загрозен.[9] Овој вид е постојан [4] и единките многу ретко се селат на повеќе од 500 м, и тоа за време на сезоните за парење.[5]
Комбинацијата од стари листопадни дрва за вгнездување и близината на плодни почви со изобилство од мравки, е од големо значење. Ова најчесто го наоѓаат во полуотворените пејзажи со мали шуми, живи огради, расфрлани стари дрва, рабови на шуми и заливни шуми. Прикладна околина за хранење се насадите, овоштарниците и тревниците.
Поведение[уреди | уреди извор]
Гнездење[уреди | уреди извор]
Гнездото на зелениот клукајдрвец е големо, но слично со тоа на другите клукајдрвци. Тоа може да биде неколку метри над земјата или на врвот на високо дрво; дабот, буката, врбата и овошните дрва се најпреферираните дрва за гнезда во западна и Средна Европа, и тополите на северот.[8] Дупката може да биде ископана во здраво или изгниено дрво, со влезна дупка од 60 мм x 75 мм. Внатрешната празнина може да биде 150 мм широка и до 400 мм длабока.[10] и најчесто работата околу правење гнездо им припаѓа на машките клукајдрвци кои ја извршуваат во период од 15 до 30 дена. Некои гнезда се употребуваат дури и повеќе од 10 години, но не секогш од истиот пар родители.[5]
Едно гнездо има од 4-6 бели јајца, кои се со димензии 31 x 23 мм и тежат 8.9 g секое, од кои само 7% се изведуваат. Откако последното јајце ќе се снесе, јајцата се инкубирааат околу 19-20 дена од двата родитела кои се менуваат на секои 1.5 до 2.5 часа.[5] Пилињата се голи и неспособни да се грижат за самите себеси по изведувањето, сè додека по 21–24 дена не добијат перја .[6]
Исхрана[уреди | уреди извор]
Основната храна на зелениот клукајдрвец се мравките од родот Lasius и Formica[9] за кои употребува голем дел од своето време за хранење на земјата,[2] иако лови инсекти исто така и од гранки.[5] Издолжениот, цилиндричен измет на оваа птица многу често се состои целосно од остатоци од мравки.[10] Зелениот клукајдрвец прави сонди во земјата и ги лиже возрасните мравки и нивните ларви, од нивните гнезда во земјата.[5] Клукајдрвецов има јазик кој може да го завиткаат сè до задниот дел од нивната глава, исто така, јадат и мали влекачи.
При истражување на едно гнездо во Романија е откриено дека младите биле хранети со 10 видови мравки. За време на првите 10 дена, младите конзумирале отприлика 15g секое, за време 10-20 дена, 39.5g, и веќе од 20 ден, 49.3g. Седумте млади пилиња конзумирале просечно 1.5 милиони мравки, и какале пред секое напуштање на гнездото.[5]
Клунот на младите им е релативно слаб и го употребуваат за колвање само во меки дрва.[5] За разлика од другите клукајдрвци,[11] јазикот на зелениот клукајдрвец е долг (10 см) и може да го завиткаат околу неговиот череп.[6] Овој клукајдрвец го нема скорбутот како кај останатите клукајдрвци од видот Dendrocopos и како кај црниот клукајдрвец[5] но е најчесто направен од лепливи секрети од зголемените плункови жлезди.[5] Тешко проодливиот снег им го отежнува хранењето на зелените клукајдрвци и може да резултрира со изумрување на голем број од овие клукајдрвци. По ваквиот налет на смрт потребни се добри 10 години за опоравување на популацијата.[9] Гнездата на мравките може да се најдат и под снегот; еден од овие клукајдрвци бил набљудуван копајќи дури 85 см со цел да стигне до гнездо на мравки.[5]
Во културата[уреди | уреди извор]
'Професорот Јапл', дрвениот книжен карактер во детската анимирана серија од 1974 година Багпус,[12] е заснован на зелениот клукајдрвец.[13] 'Yaffle' бил меѓу многуте англиски народни имиња за зелениот клукајдрвец; другите за име ги употребуваат 'Насмеаниот Бетси', 'Јафингејл','Јапингејл' и 'Џек Икл'. Другите имиња, како дождовна птица, временски петел и влажна птица, ја сугерираат неговата способност да го предвиди доаѓањето на дожд.[14]
Овој клукајдрвец го има на поштенската марка за неколку земји.[15] Зелениот клукајдрвец е поврзан со Клукајдрвската јаболковина, и неговата слика била употребена како реклама на производот.[16]
 |
„Зелен клукајдрвец“ на Ризницата ? |
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ BirdLife International (2012). „Picus viridis“. IUCN Red List. Version 2012.1. International Union for Conservation of Nature. Посетено на 5 July 2012.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Mullarney, Killian; Svensson, Lars; Zetterstrom, Dan; Grant, Peter (1999). Collins Bird Guide. London: HarperCollins. стр. 224–225. ISBN 0-00-219728-6.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Baker, Kevin (1993). Identification Guide to European Non-Passerines: BTO Guide 24. Thetford: British Trust for Ornithology. стр. 314–315. ISBN 0-903793-18-0.
- ↑ 4,0 4,1 Jonsson, Lars (1996). Birds of Europe. London: Helm. стр. 342. ISBN 0-7136-4422-2.
- ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 BWPi: The Birds of the Western Palearctic on interactive DVD-ROM. London: BirdGuides Ltd. and Oxford University Press. 2004. ISBN 1-898110-39-5.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 R. A. Robinson. „Green Woodpecker“. BirdFacts. British Trust for Ornithology. Посетено на 4 January 2011.
- ↑ Perktaş, Utku; Barrowclough, George F.; Groth, Jeff G. (2011). „Phylogeography and species limits in the green woodpecker complex (Aves: Picidae): multiple Pleistocene refugia and range expansion across Europe and the Near East“. Biological Journal of the Linnean Society. London: The Linnean Society of London. 104 (3): 710–723. doi:10.1111/j.1095-8312.2011.01750.x. Посетено на 2011-12-30.
- ↑ 8,0 8,1 Tucker, Graham M.; Heath, Melanie F. (1995). Birds in Europe: Their Conservation Status. BirdLife Conservation Series. 3. Cambridge: BirdLife International. стр. 346–347. ISBN 0-946888-29-9.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 „Eurasian Green Woodpecker“. Datazone. BirdLife International. Посетено на 4 January 2011.
- ↑ 10,0 10,1 Brown, Roy; Ferguson, John; Lawrence, Michael; Lees, David (1999). Tracks & Signs of the Birds of Britain & Europe - an Identification Guide. London: Helm. стр. 91. ISBN 0-7136-5208 Проверете ја вредноста
|isbn=: length (help).CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link) - ↑ „Woodpecker“. Wild animals. HowStuffWorks.com. Посетено на 4 January 2011.
- ↑ Alistair McGown. „Bagpuss (1974)“. BFI Screenonline. British Film Institute. Посетено на 4 January 2011.
- ↑ „Woodpeckers (Family Picidae)“. BirdFacts. British Trust for Ornithology. Архивирано од изворникот на 2009-11-25. Посетено на 4 January 2011.
- ↑ Greenoak, Francesca (1979). All the Birds of the Air. London: Book Club Associates.
- ↑ „Stamps showing European Green Woodpecker Picus viridis“. Theme Birds on Stamps. Kjell Scharning. Посетено на 4 January 2011.
- ↑ Woodpecker Cider Архивирано на 28 јули 2013 г. Retrieved 17 November 2011
Дополнителна литература[уреди | уреди извор]
- Lees, Antony Clare (2002) The Cult of the Green Bird: the mythology of the green woodpecker. Lancaster: Scotforth Books ISBN 1-904244-13-0
- Gorman, Gerard (2004) Woodpeckers of Europe: a study of the European Picidae. Bruce Coleman ISBN 1-872842-05-4
Литература[уреди | уреди извор]
- Ageing and sexing (PDF; 3.8 MB) by Javier Blasco-Zumeta & Gerd-Michael Heinze Архивирано на 12 ноември 2013 г.
|