Манастир Сисојевац
 | |
| Информации | |
|---|---|
| Манастир на: | Српска православна црква |
| Основан | 14 век |
| Место | |
| Место | Србија |
Манастирот Сисојевац е манастир во состав на Браничевската епархија на СПЦ, кој се наоѓа во близина на реката Црница, во селото Шишевац во општина Параќин.
Историја
[уреди | уреди извор]Истиот е изграден веројатно во осмата деценија на 14 век, а во изворите првпат се споменува во една повелба на принцезата Милица, во 1398 година, издадена од најверојатниот ктитор на манастирот, монахот Сисоје Синаиту. Игуменот Сисоје тогаш добил имот од принцезата во т.н Параќински брод, на брегот на реката Црница. Манастирот кој бил завештание од времето на српскиот кнез Лазар Хребељановиќ.[1] Манастирската црква е изградена во моравски стил и е посветена на Преображение, а фреските во нејзината внатрешност, се зачувани само во фрагменти и истите датираат од времето после 1402 година. Кон крајот на 17. век, манастирот бил напуштен и со времето бил разрушен, како што го опишал Феликс Каниц.
Манастирските монаси во 1509 година, отишле да собираат милостина во Русија.[2] Според нивно кажување, во тоа време во манастирската црква се наоѓале моштите на св. Сисоја. Постоел голем култ на неговото обожавање меѓу луѓето, кои се собирале таму, иако пристапот до светилиштето бил тежок, низ густа шума. Во писмото напишано во Пожаревац на 25 мај 1689 година. Патријархот Арсеније Чарнојевиќ го наведува недвижниот имот манастирот Раваница и „поседот Сисоје на Чрвник на крстот на Чрница“ (црница).[3] Манастирот навистина отсекогаш се наоѓал на имотот Раванички. Два века подоцна, во 1891 година, во анализата на австриската географска карта на Србија од 1721 година, се вели дека „на изворот на Црница околу сегашните урнатини на манастирот“ се наоѓаат две села. Во таа ретко населена област можеа да се видат само селата Сисојевац и Манастир.[4] Во 1931 година, археологот д-р Владислав Петковиќ, кој имал намера таму да ископува за манастирската црква забележал: „оваа црква е без покрив и затрупана, голема е колку Раваница и целата е фрескоживописна“.[5] Во црквата имало урнатини со дебелина до 1-2 метри меѓу ѕидовите, од горните делови што паднале таму. Околу храмот имало бедеми со ќелии, како и пиргови.[6]
Моравската бановина во 1931 година ги финансираше археолошките истражувања на комплексот. Тимот од 14 истражувачи кои две недели ги вршеле ископувањата во текот на месец септември го предводел археологот Петковиќ од Белград. Од голема помош бил управителот на блискиот Сењски рудник Шваба, Шпет. Обновата на манастирот ја извршил Републичкиот завод за заштита на спомениците на културата во периодот од 1972 година . до 1978 година. Сисојевац во 1985 година станал посед на блискиот манастир Раваница, додека нартексот, на манастирската црква била обновена во 1993 година .
Денес е под заштита на Република Србија, како споменик на културата од големо значење.
Архитектура
[уреди | уреди извор]Манастирската црква има триконхонална основа, со апсиди кои се седумстрани однадвор и полукружни одвнатре и одговараат на концизниот тип на цркви од моравски тип. Должината на црквата била 22 метри. Нејзината внатрешност е поделена на три дела, со купола над средината, додека на западната страна има квадратен нартекс, изграден кога и црквата. Таа била обвиткана со една купола, а нартексот имал некаков вид на кула.
Иако по основата и времето на подигање му припаѓа на моравскиот стил, нејзината надворешност не е толку украсена. Нејзините фасади се украсени со низа тенки скали поврзани со плитки слепи аркади, а над нив, покрај покривниот венец, развиен е фриз од слепи аркади, кои се потпираат на едноставно профилирани конзоли.
Управителот на белградскиот народен музеј. д-р Петковиќ во есента 1931 година, открил во црквата гробно место на св.Сисоја. До јужниот ѕид на црквата се наоѓал ктиторскиот гроб, покриен со необработена плоча без никакви натписи.[7]
Сликарство
[уреди | уреди извор]Самата надворешност беше малтерисана и украсена со сликани украси. Во нејзината внатрешност има малку траги од инаку посветлиот фрескопис, кој според денес исчезнатиот портрет на Стефан Лазаревиќ, се сместува во периодот по 1402 година. Покрај неговиот, денес веќе не може да се види ктиторскиот портрет, кој се наоѓал на јужниот ѕид, додека во олтарниот дел, денес има сцени од Стариот завет (Тројца млади луѓе во огнената печка и Жртвата на Авраам). Интересна и ретко видена е и Христовата парабола за царската венчавка.
Во самиот наод и денес можат да се видат фрески на свети воини во стоечка положба и сцени од Христови чуда и хиперболи, додека над нив се прикажани бистите на светецот во т.н. медалјони.
Поврзано
[уреди | уреди извор]Наводи
[уреди | уреди извор]Надворешни врски
[уреди | уреди извор]манастирот Свети Сисоје
