Богослужение на безбожникот

Богослужение на безбожникот
La Messe de l'athée

Црква „Сен-Силпис“, илустрација од Франсоа-Етјен Вијере
Автор	Оноре де Балзак
Земја	Франција
Јазик	Француски
Серијал	Човечка комедија
Издадена	1836

„Богослужение на безбожниоот“ (француски: La Messe de l'athée) — расказ на Оноре де Балзак објавен во 1836 година во Ла Кроник де Пари.

Историја на текстот

Во писмото до г-ѓа Ханска од 18 јануари 1836 година, Балзак наведува дека овој расказ е „замислен, напишан и отпечатен во една ноќ“.

Потоа бил објавен во XII том од Филозофски студии во 1837 година од Делој и Леку, со посвета на неговиот пријател Огист Борже, сликар, потоа во X том од Сцени од парискиот живот од изданието Фирн на Човечката комедија во 1844 година, помеѓу Фачино Кане и Саразин. Во поправеното издание на Фирн од 1845 година, текстот е сместен во Сцените на приватниот живот помеѓу Пјер Грасу и Забрана.

Резиме

Хирургот Деплен, ментор на Орас Бјаншон (најповторливиот доктор во Човечката комедија), е претставен за прв пат. Тој ќе биде многу пати повторно наведен, особено во Изгубени илузии и Ла Рабуј . Овој темелно искрен лик, насилен во својот изјаснетатеизам, фанатичен верник во науката и само во неа, крие тајна што неговиот ученик случајно ја открива. Бјаншон го изненадува Деплен како слуша богослужба во црквата Сен-Силпис. Заинтригиран од однесувањето на својот учител, спротивно на идеите што ги застапува, Бјаншон се впушта во вистинско следење на хирургот до денот кога, откако потврдил дека Деплен присуствува на богослужба четири пати годишно, Бјаншон отворено му бара објаснувања.

Деплен му објаснува на Бјаншон, како што е прикажано во издание на делата на Балзак од 1852 година.

Деплен во никој случај не го крие своето минато и му се доверува на својот ученик. Така започнува главната приказна.

Деплен исто така беше во сиромаштија, со тешкотии преживеа во местото каде Бјаншон посетуваше: куќата на rue des Quatre-Vents, односно „тегла големи луѓе“ каде престојувал самиот Даниел д'Артез и кој ќе стане, во Човечката комедија, Cénacle . Додека умирал од глад, хирургот нашол помош во личноста на сиромашен човек како него: носач на вода од Оверњ, по име Буржа, кој му обезбедил помош и храна. Старецот го примил ученикот (тогаш ветувал блескава иднина), ставајќи се на место на татко и ја доживеал радоста да биде сведок на првите успеси на неговиот штитеник.

Подоцна Буржа се разболел, но Деплен успеал да го излечи. Меѓутоа, следната година Буржа повторно се разболел од истата болест и овој пат ѝ подлегнал. На смртната постела, Деплен покрај него, тој кажал неколку зборови, главно изразувајќи верски надежи, вклучувајќи ја, се разбира, скромната желба да оди во рајот. Деплен, откако го изгубил веројатно својот најблизок пријател, нему му ја посветил својата теза и плаќал за сезонските богослужби секоја година, рецитирајќи ги саканите молитви во името на Буржа. Деплен тврдел дека молитвите биле „сето она што може да си го дозволи човек кој има Депленови мислења“. Без разлика колку пати Деплен ги повторувал молитвите, тој се заколнал дека „ќе го даде своето богатство за да му влезе во мозокот верувањето на Буржа“.

Следат последните редови:„Бјаншон, кој го лекувал Деплен за време на неговата последна болест, денес не се осмелува да тврди дека славниот хирург починал како безбожник. Зарем верниците нема да сакаат да мислат дека скромниот Оверњанец дошол да му ја отвори вратата на рајот, како што некогаш му ги отворил вратите на земниот храм на чиј фронтон се чита: на големите луѓе благодарната земја“.