Бела Гутман
Бела Гутман (27 јануари 1899 година [1] - 28 август 1981) бил унгарски фудбалер и тренер. Роден е во Будимпешта, Австроунгарија, и бил евреин.[2] Бидејќи бил евреин, бил депортиран од нацистите во работнички логор. Го преживеал Холокаустот. Пред војната играл како играч од средниот ред за МТК Унгарија ФК, СЦ Хакоах Виена, Унгарија и неколку клубови во САД. Сепак, можеби е најдобро запомнет како тренер и менаџер по војната на Милан, Саун Пауло, Порто, Бенфика и П.А. Пенарол. Неговиот најголем успех дошол со Бенфика, кога ги водел во две последователни победи на Европскиот куп во 1961 и во 1962 година.
Заедно со Маргон Букови и Гуштат Себес, Гутман формирал триумвират на радикални унгарски тренери, и бил пионер во формацијата 4-2-4, а исто така му се припишува и менторство на Еузебио. Меѓутоа, во текот на неговата кариера тој никогаш не бил далеку од контроверзии. Широко патувал, како играч и тренер, ретко останувал во клуб подолго од две сезони, и бил цитиран како "третата сезона е фатална". Бил отпуштен од Милан додека биле на врвот на Серија А и излегол од Бенфика откако му било одбиено барање за зголемување на платата, наводно, го напуштил клубот проколнувајќи ги.
Играна кариера
[уреди | уреди извор]Клупска кариера
[уреди | уреди извор]Гутман бил истакнат член на тимот на МТК Унгарија од почетокот на 1920-тите.[3] Играјќи заедно со Ѓула Манди, тој му помогнал на МТК да ги освои титулите на Унгарската лига во 1920 и 1921 година. Во 1922 година се преселил во Виена за да избега од антисемитизмот на режимот на адмирал Хорти и се приклучил на еврејскиот клуб ФК Хакоа Виена. Во 1925 година освоил уште една титула во лигата кога Хакоа ја освоил Австриската лига. Во април 1926 година екипата на Хакоа Виена отпловила во Њујорк за да започне со турнеја низ десет натпревари од САД. На 1 мај 46.000 гледачи присуствувале на натпреварот со Американска фудбалска лига XI. Тимот на АФЛ победиле со 3-0.
.jpg)
По турнејата, Гутман и неколку негови соиграчи одлучиле да останат во САД. Откако прво играле за Бруклин Вондерерс, тој потпишал за Њујорк Џајентс од Американската фудбалска лига, играјќи 83 натпревари и постигнувајќи два гола во текот на две сезони. Во 1928 година, Џајентс биле суспендирани од АСЛ како дел од "Фудбалската војна", спорот што го спротивстави АФЛ и Фудбалската федерација на САД. Гутман и Џајентс се приклучиле на Источната фудбалска лига, но наскоро тој се преселил во Њујорк Хакоа, тим составен од поранешни фудбалери на Хака Вин, вклучувајќи го и Рудолф Николсбургер. Во 1929 година тој им помогнал да го освојат Купот на САД (тогаш наречен Национален предизвик). По спојувањето со Бруклин Хакоа, тие станале Хакоа Ол Стар во 1930 година. Во есента 1930 година, Гутман се придружил на Џајентс, сега познат како фудбалски клуб во Њујорк, но се вратил на Ол Стар во пролетта 1931 година, каде што ја завршил кариерата како играч.[4] Освен што играл фудбал, додека бил во Њујорк, Гутман предавал и танц, имал учество во бар за време на прхибицијата, инвестирал на берзата и речиси изгубил сè по падот на Волстрит во 1929 година.[5]
Унгарски интернационал
[уреди | уреди извор]Помеѓу 1921 и 1924 година, Готтман, исто така, одиграл шест пати за Унгарија, постигнувајќи го своето деби на 5 јуни 1921 година со победа од 3-0 против Германија. Подоцна истиот месец играл и против Јужна Германија XI. Неговите преостанати четири настапи биле во мај 1924 година во натпревари против Швајцарија, Сар, Полска и Египет. Последните два беа на Олимписките игри во Париз. За време на подготовките за натпреварот, Гутман се спротивставил на фактот дека имало повеќе службеници отколку играчи во тимот на Унгарија. Тој, исто така, се пожали дека хотелот бил посоодветен за дружење од подготовката за натпревар, и за да го демонстрира негово неодобрување обесил мртви стаорци на вратите на патниците.[6]
Почести
[уреди | уреди извор]Играч
[уреди | уреди извор]МТК Унгарија ФК
- Унгарска лига : 1919-20, 1920-21
ФК Хакоа Виеан
- Австриски шампиони : 1924-25
Њујорк Хакоа
- Национален предизвик : 1929
Менаџер
[уреди | уреди извор]ФК Ујпешт
- Унгарска лига
- 1938-1939, 1946-47
- Митропа Куп : 1939
ФК Саун Пауло
- Државен шампион во Саун Пауло : 1957
Порто
- Португалска лига : 1958-59
Бенфика
- Европскиот куп : 1960-61, 1961-62
- Премиера лига : 1959-60, 1960-61
- Така де Португалија : 1961-62
Поврзано
[уреди | уреди извор]Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ See Gutmann's birth certificate Архивирано на 23 јули 2012 г..
- ↑ The International Jewish Sports Hall of Fame - Joseph M. Siegman
- ↑ Béla Guttmann at nela.hu
- ↑ Jose, Colin (1998). American Soccer League, 1921–1931 (Hardback). The Scarecrow Press. (ISBN 0-8108-3429-4).
- ↑ The Greatest Comeback: From Genocide To Football Glory: The Story of Béla ... - David Bolchover
- ↑ The Greatest Comeback: From Genocide To Football Glory: The Story of Béla ... - David Bolchover
Библиографија
[уреди | уреди извор]- Wilson, Jonathan (2006). Behind The Curtain – Travels in Eastern European Football. Orion Publishing Group. ISBN 978-0-7528-6907-0.
- Radnedge, Keir (2005). 50 Years of the European Cup and Champions League. Carlton Publishing Group. ISBN 978-1-84442-529-7.
- Castro, Ruy (2005). Garrincha: The Triumph and Tragedy of Brazil's Forgotten Footballing Hero. Yellow Jersey Press. ISBN 978-0-224-06433-0.
- Clausson, Detlev (2006). Béla Guttmann, uma história mundial do futebol [Béla Guttmann, a history of world football]. Paquiderme. ISBN 978-989-99403-0-7.
- Csaknady, Jeno (1964). A história de Béla Guttmann [The history of Béla Guttmann]. Bertrand.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]- Гутман во фудбалската сала на славните во САД
- Гутман на www.jewsinsports.orgАрхивирано на 13 август 2011 г.
- Гутман на www.jewishsports.net Архивирано на 14 март 2012 г.
- Денес Гутман е тешко да се најде од Џонатан Вилсон
- Неофицијално меѓународно појавување
- Биографија на УЕФА
- Биографски напис на Гутман, Универзитет (германски)