Олимписки игри: Разлика помеѓу преработките

Уреди врски
Од Википедија — слободната енциклопедија
Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
Ред 21: Ред 21:


==Модерни олимписки игри==
==Модерни олимписки игри==
===Претходници===
[[File:Baron Pierre de Coubertin.jpg|thumb|upright|Барон [[Пјер де Кубертен]]]]

Разни употреби на терминот „Олимписки“ за да се опишат спортски настани во модерната ера биле документирани уште во 17-от век. Прв ваков настан бил "Cotswold Olimpick Games", годишна средба во близина на [[Чипинг Кампден]], Англија, вклучувајќи различни спортови. За прв пат била организирана од страна на адвокатот Роберт Довер помеѓу 1612 и 1642 година, со неколку прослави подоцна до денешен ден. Британската олимписка асоцијација, во својата кандидатура за [[Олимписки игри 2012|Олимписките игри во 2012]] во Лондон, ги споменала овие игри како „првите знаци на олимписките почетоци на Велика Британија“.<ref name=BOA>{{citation |title=400 Years of Olimpick Passion |url=http://www.olimpickgames.co.uk/contentok.php?id=853 |publisher=Robert Dover's Games Society |accessdate=4 June 2010}}</ref>

''L'Olympiade de la République'', национален олимписки фестивал кој се одржувал еднаш годишно 1796-1798 во [[Француска револуција|Револуционерна Франција]], исто така, се обидела да ги емулира Античките олимписки игри.<ref name="frencholympics" /> Натпреварувањето вклучувало неколку дисциплини од античката грчка олимпијада. Игрите во 1796 го одбележале воведувањето на [[Метрички систем|метричкиот систем]] во спортот.<ref name="frencholympics" />

Во 1850 година „Олимписка класа“ била започната од страна на д-р [[Вилијам Пени Брукс]] во [[Мач Венлок]] во [[Шропшир]], Англија. Во 1859 година, д-р Брукс го сменил името во „Венлошки олимписки игри. Овој годишен спортски фестивал продолжува и до денес.{{sfn|Young|2004|p=144}} Венлошкото олимписко друштво било основано од страна на д-р Брукс на 15 ноември 1860 година. {{sfn|Young|1996|p=28}}

Помеѓу 1862 и 1867 година, [[Ливерпул]] одржал годишен Гранд олимписки фестивал. Осмислен од страна на [[Џон Хули]] и [[Чарлс Мели]], овие игри биле првите да бидат целосно аматерски во природа и меѓународен изглед, иако само „господа аматери“ можеле да се натпреваруваат.{{sfn|Matthews|2005|pp=53–54}}{{sfn|Weiler|2004}} Програмата на првата модерна Олимпијада во Атина во 1896 година била речиси идентична со онаа на Олимпијадата во Ливерпул.{{r|Girginov Parry 2005 p38}} Во 1865 Хули, д-р Брукс и Равенштајн ја основале Националната олимписка асоцијација во Ливерпул, претходник на Британската олимписка асоцијација. Неговите статии на основање донеле можност за меѓународна олимписка повелба.{{sfn|Young|1996|p=24}} Во 1866 година, национални олимписки игри во Велика Британија биле организирани во лондонската [[Кристална палата]].<ref>{{cite web |url= http://www.wenlock-olympian-society.org.uk/william-penny-brookes/index.shtml |title= Much Wenlock & the Olympian Connection |publisher= Wenlock Olympian Society |accessdate=31 January 2009 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20090123183803/http://www.wenlock-olympian-society.org.uk/william-penny-brookes/index.shtml <!--Added by H3llBot--> |archivedate= 23 January 2009}}</ref>

===Преродба===

Преработка од 23:54, 15 ноември 2015

Олимписки игри
Olympic Rings
Главни теми
Игри

Современите Олимписки игри (француски: Jeux olympiques[1]) се водечки меѓународен спортски настан на летни и зимски спортски натпревари во кои илјадници спортисти од целиот свет учествуваат на различни натпревари. Олимписките игри се сметаат за најистакнат светски спортски натпревар со повеќе од 200 земји учеснички.[2] Олимписките игри се одржуваат на секои четири години, со летни и зимски игри кои наизменично се одржуваат секои четири години, но со две години разлика помеѓу нив.

Нивното создавање било инспирирано од Античките олимписки игри, кои се одржувале во Олимпија, од 8 век п.н.е. до 4 век од нашата ера. Баронот Пјер де Кубертен го основал меѓународниот олимписки комитет (МОК) во 1894 година. МОК е управниот орган на олимпиското движење, со Олимписката повелба за дефинирање на неговата структура и власт.

Еволуцијата на Олимпиското движење во текот на 20 и 21 век резултирало со неколку измени на Олимписките игри. Некои од овие прилагодувања вклучуваат создавање на Зимските олимписки игри за мраз и зимски спортови,Параолимписките игри за спортисти со инвалидитет и Младинските олимписки игри за тинејџерските спортисти. МОК морал да се прилагоди на различни економски, политички и технолошки достигнувања. Како резултат на тоа, Олимписките игри се префрлиле подалеку од чист аматеризам, како што е предвидено од страна на Кубертен, овозможувајќи им учество на професионални спортисти. Растечката важност на масовните медиуми создала емисија на корпоративни спонзорства и комерцијализација на игрите. Светски војни довеле до откажување на игрите во 1916, 1940, и 1944 година. Големи бојкоти за време на Студената војна го ограничиле учеството на игрите во 1980 и 1984 година.

Олимпиското движење се состои од меѓународни спортски федерации, национални олимписки комитети (НОК) и организациони комиси за секоја конкретна Олимписка игра. Како тело за донесување одлуки, МОК е одговорен за изборот на град-домаќин за секоја игра и ги организира и спонзорира игрите во согласност со олимписката повелба. МОК исто така го одредува олимпискиот програм, кој се состои од спортови во кои се натпреварува на игрите. Постојат неколку олимписки ритуали и симболи, како што се олимпиското знаме и олимпискиот факел, како и свеченото отворање и затворање на игрите. Над 13.000 спортисти се натпреваруваат на летните и зимските олимписки игри во 33 различни спортови и околу 400 настани. Оној кој ќе заврши прв, втор и трет на секој настан добива олимписки медали: злато, сребро и бронза.

Игрите прераснаа толку многу што речиси секоја нација сега е претставена. Овој раст создаде бројни предизвици и контроверзии, вклучувајќи бојкот, допинг, поткуп и терористички напад во 1972 година. На секои две години на Олимписките игри и медиумската изложеност снабдува непознати спортисти со шанса за стекнување на национална, а понекогаш и меѓународна слава. Игрите, исто така, претставуваат можност за градот-домаќин и земјата да се покажат на светот.

Антички олимписки игри

Главна статија: Антички олимписки игри
Стадион во Олимпија, Грција.

Античките Олимписки игри биле религиозни и спортски фестивали кои се одржувале на секои четири години во светилиштето на Зевс во Олимпија. Натпреварувањето било меѓу претставници на неколку градови-држави и царства во Античка Грција. Овие игри вклучувале главно атлетски, но, исто така, борбени спортови како што се борење и панкратион, тркачки настани со коњ и кочија. Нашироко е запишано дека за време на игрите, сите конфликти меѓу учесниците градови-држави биле одложени до завршувањето на истите. Овој прекин на непријателствата бил познат како олимписки мир или примирје.[3] Оваа идеја е модерен мит бидејќи Грците никогаш не ги суспендирале нивните војни. Примирјето дозволувало аџиите кои патувале до Олимпија спокојно да минуваат низ завојуваните територии, бидејќи тие биле заштитени од страна на Зевс.[4] Потеклото на Олимпијадата е обвиткано во мистерија и легенда,[5] како што еден од најпопуларните митови ги поставува Херакле и неговиот татко Зевс како предци на игрите.[6][7][8] Според легендата, Херакле бил тој кој прв ги нарекол игрите „Олимписки“ и воспоставил обичај да се одржуваат на секои четири години.[9] Митот продолжува дека откако Херакле ги завршил дванаесетте задачи, тој го изградил Олимпискиот стадион во чест на Зевс. По неговото завршување, тој чекорел по права линија 200 чекори и растојанието го нарекол „стадиј“ (грчки: στάδιον, латински: stadium), која подоцна станала единица на далечина. Најприфатениот датум за почетокот на Античките олимписките игри е 776 п.н.е. Ова се базира на натписи, кои се пронајдени во Олимпија, набројувајќи ги победниците на трка одржувана на секои четири години, со почеток во 776 п.н.е.[10] Античките игри подразбирале настани за трчање, пентатлон (составен од скокачки настан, Фрлање на дискуси и копја, ножна трка и борење), бокс, борење, панкратион и јавачки настани.[11][12] Традицијата вели дека Кореб, готвач од градот Елида, бил првиот олимписки шампион.[13]

Олимписките игри биле од темелно верско значење, каде се одржувале спортски настани заедно со ритуално принесување на жртви во чест на Зевс (чија позната статуа од Фидиј поставена во неговиот храм во Олимпија) и Пелоп, божествен херој и митски цар на Олимпија. Пелоп бил познат по неговата кочијашка трка со кралот Еномај од Пиза, Грција.[14] На победниците од настаните им се восхитувале и ги овековечувале во песни и статуи. [15] Игрите се одржувале на секои четири години, и овој период, познат како олимпијада, бил користен од Грците како една од нивните единици за мерење на времето. Игрите биле дел од циклус познат како Панхеленски игри, во кој спаѓале Питијски игри, Немејски игри и Истмиски игри.[16]

Олимписките игри го постигнале својот зенит во 6-тиот и 5-тиот век п.н.е., но потоа постепено се намалило значењето како што Римјаните стекнувале моќ и влијание во Грција. Иако не постои научен консензус за тоа кога игрите официјално завршиле, најблиската дата е 393 година во нашата ера, кога царот Теодосиј I наредил да се елиминираат сите пагански култови и практики.[17] Друг датум кој често се цитира е 426 година во нашата ера, кога неговиот наследник, Теодосиј II, наредил уништување на сите грчки храмови.[18]

Модерни олимписки игри

Претходници

Барон Пјер де Кубертен

Разни употреби на терминот „Олимписки“ за да се опишат спортски настани во модерната ера биле документирани уште во 17-от век. Прв ваков настан бил "Cotswold Olimpick Games", годишна средба во близина на Чипинг Кампден, Англија, вклучувајќи различни спортови. За прв пат била организирана од страна на адвокатот Роберт Довер помеѓу 1612 и 1642 година, со неколку прослави подоцна до денешен ден. Британската олимписка асоцијација, во својата кандидатура за Олимписките игри во 2012 во Лондон, ги споменала овие игри како „првите знаци на олимписките почетоци на Велика Британија“.[19]

L'Olympiade de la République, национален олимписки фестивал кој се одржувал еднаш годишно 1796-1798 во Револуционерна Франција, исто така, се обидела да ги емулира Античките олимписки игри.[20] Натпреварувањето вклучувало неколку дисциплини од античката грчка олимпијада. Игрите во 1796 го одбележале воведувањето на метричкиот систем во спортот.[20]

Во 1850 година „Олимписка класа“ била започната од страна на д-р Вилијам Пени Брукс во Мач Венлок во Шропшир, Англија. Во 1859 година, д-р Брукс го сменил името во „Венлошки олимписки игри. Овој годишен спортски фестивал продолжува и до денес.[21] Венлошкото олимписко друштво било основано од страна на д-р Брукс на 15 ноември 1860 година. [22]

Помеѓу 1862 и 1867 година, Ливерпул одржал годишен Гранд олимписки фестивал. Осмислен од страна на Џон Хули и Чарлс Мели, овие игри биле првите да бидат целосно аматерски во природа и меѓународен изглед, иако само „господа аматери“ можеле да се натпреваруваат.[23][24] Програмата на првата модерна Олимпијада во Атина во 1896 година била речиси идентична со онаа на Олимпијадата во Ливерпул.[25] Во 1865 Хули, д-р Брукс и Равенштајн ја основале Националната олимписка асоцијација во Ливерпул, претходник на Британската олимписка асоцијација. Неговите статии на основање донеле можност за меѓународна олимписка повелба.[26] Во 1866 година, национални олимписки игри во Велика Британија биле организирани во лондонската Кристална палата.[27]

Преродба

  1. ↑ „Jeux Olympiques - Sports, Athlètes, Médailles, Rio 2016“. olympic.org.
  2. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име EB.
  3. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име Swaddling 2000 p54.
  4. ↑ „The Olympic Truce – Myth and Reality by Harvey Abrams“. Classics Technology Center, AbleMedia.com. Посетено на 12 February 2013.
  5. ↑ Young 2004, стр. 12.
  6. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име elis1-7-9.
  7. ↑ Richardson 1992, стр. 227.
  8. ↑ Young 2004, стр. 12–13.
  9. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име elis1-7-7.
  10. ↑ „Olympic Games“. Encyclopædia Britannica. Посетено на 29 April 2009. Занемарен непознатиот параметар |registration= (help)
  11. ↑ Crowther 2007, стр. 59–61.
  12. ↑ „Ancient Olympic Events“. Perseus Project of Tufts University. Посетено на 29 April 2009.
  13. ↑ Golden 2009, стр. 24.
  14. ↑ Burkert 1983, стр. 95.
  15. ↑ Swaddling 1999, стр. 90–93.
  16. ↑ Olympic Museum, "The Olympic Games in Antiquity", p. 2
  17. ↑ However, Theodosius' decree contains no specific reference to Olympia Crowther 2007, стр. 54.
  18. ↑ Crowther 2007, стр. 54.
  19. ↑ 400 Years of Olimpick Passion, Robert Dover's Games Society, Посетено на 4 June 2010
  20. ↑ 20,0 20,1 Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име frencholympics.
  21. ↑ Young 2004, стр. 144.
  22. ↑ Young 1996, стр. 28.
  23. ↑ Matthews 2005, стр. 53–54.
  24. ↑ Weiler 2004.
  25. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име Girginov Parry 2005 p38.
  26. ↑ Young 1996, стр. 24.
  27. ↑ „Much Wenlock & the Olympian Connection“. Wenlock Olympian Society. Архивирано од изворникот на 23 January 2009. Посетено на 31 January 2009.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Олимписки_игри&oldid=3436071“