Старословенска азбука: Разлика помеѓу преработките
[непроверена преработка] | [непроверена преработка] |
Нема опис на уредувањето |
с Бот Додава: szl:Klimentowica Менува: cu:Климє́нтовица |
||
Ред 422: | Ред 422: | ||
[[br:Lizherenneg hengirillek]] |
[[br:Lizherenneg hengirillek]] |
||
[[cu: |
[[cu:Климє́нтовица]] |
||
[[en:Early Cyrillic alphabet]] |
[[en:Early Cyrillic alphabet]] |
||
[[es:Alfabeto cirílico arcaico]] |
[[es:Alfabeto cirílico arcaico]] |
||
Ред 428: | Ред 428: | ||
[[ko:초기 키릴 문자]] |
[[ko:초기 키릴 문자]] |
||
[[nl:Oudcyrillisch alfabet]] |
[[nl:Oudcyrillisch alfabet]] |
||
[[szl:Klimentowica]] |
|||
[[zh:早期西里尔字母]] |
[[zh:早期西里尔字母]] |
Преработка од 23:12, 7 јуни 2008
Старословенската кирилица (старословенско писмо или црковнословенско писмо) било писмо измислено за време на 10 век за пишување на старословенскиот јазик.
Климент Охридски ја составил азбуката и ја именувал по својот учител, Кирил, мисионер кој заедно со својот брат, Методиј ја измислиле глаголицата која била претходна азбука наменета за словенските јазици и служела како делумна основа за кирилицата. Во кирлицата исто така може да се видат влијанија од грчкото, латинското, па дури и од хебрејското писмо.
За време на следните векови, кирилицата се адаптирала на промените во говорниот јазик, развила регионални варијации за задоволување на локалните потреби и била предмет на академски реформи и политички декрети. Варијации на кирилицата се употребуваат како писма кај јазиците ширум источна Европа и Азија. Како официјално писмо, прво го прифатило Бугарското Царство.
Оваа статија содржи фонетски симболи по МФА. Без правилна поддршка, може да гледате прашалници, квадрати или други симболи наместо уникодни знаци. |
Азбуката
Слика | Уникод | Име (Кирилица) |
Име (транслитерирано) |
Име (МФА) |
Транслитерација во македонски |
МФА |
---|---|---|---|---|---|---|
А а | АЗЪ | azǔ | [aʒʌ] | а | [a] | |
Б б | БѸКИ | buky | [buki] | б | [b] | |
В в | ВѢДИ | vědě | [vɛdi] | в | [v] | |
Г г | ГЛАГОЛИ | glagoli | [glagoli] | г | [g] | |
Д д | ДОБРО | dobro | [dobro] | д | [d] | |
Є є | ѤСТЬ | estǐ | [iɛstɪ] | е | [ɛ] | |
Ж ж | ЖИВѢТЄ | živěte | [ʒivɛtɛ], [ʒivjɛtɛ] | ж | [ʒ] | |
Ѕ ѕ | ЅѢЛО | dzělo | [ʣɛlo], [ʣjɛlo] | ѕ | [dz], [z] | |
З з | ЗЄМЛIА | zeml’ja | [zemlja] | з | [z] | |
И и | ИЖЄ | iže | [iʒɛ] | и | [i] | |
І і / Ї ї | И | i | [i] | и | [i] | |
К к | КАКО | kako | [kako] | к | [k] | |
Л л | ЛЮДИѤ | ljudije | [ljudijɛ] | л | [l] | |
М м | МЫСЛИТЄ | mūslite | [muslitɛ] | м | [m] | |
Н н | НАШЬ | našǐ | [naʃɪ] | н | [n] | |
О о | ОНЪ | onǔ | [onʌ] | о | [o] | |
П п | ПОКОИ | pokoi | [pokoj] | п | [p] | |
Р р | РЬЦИ | rǐci | [rɪʦi] | р | [r] | |
С с | СЛОВО | slovo | [slovo] | с | [s] | |
Т т | ТВРЬДО | tvrǐdo | [tvrɪdo], [tfrɪdo] | т | [t] | |
Ѹ ѹ | ѸКЪ | ukǔ | [ukʌ] | у | [u] | |
Ф ф | ФРЬТЪ | frǐtǔ | [frɪtʌ] | ф | [f] | |
Х х | ХѢРЪ | xěrǔ | [xɛrʌ]? [xjɛrʌ]? | х | [x] | |
Ѡ ѡ | ОТЪ | otǔ | [otʌ] | о | [oː] | |
Ц ц | ЦИ | ci | [ʦi] | ц | [ʦ] | |
Ч ч | ЧРЬВЬ | červ | [ʧrɪvɪ] | ч | [ʧ] | |
Ш ш | ША | ša | [ʃa] | ш | [ʃ] | |
Щ щ | ШТА | šta | [ʃta] | шт, шч | [ʃt], [ʃʧ] | |
Ъ ъ | ѤРЪ | jerǔ | [jɛrʌ] | ' | [ʌ] | |
Ы ы | ѤРЫ | jerū | [jɛry] | ' + и | [y] | |
Ь ь | ѤРЬ | jerǐ | [jɛrɪ] | ии | [ɪ] | |
Ѣ ѣ | ЯТЬ | jatǐ | [jatɪ] | је | [jɛ] | |
Ю ю | Ю | ju | [ju] | ју | [iu] | |
Я я | (И)Я | ja | [ja] | jа | [ja] | |
Ѧ ѧ | ѦСЪ | ęsǔ | [ɛ̃s] | е назално | [ɛ̃] | |
Ѩ ѩ | ѨСЪ | jęsǔ | [jɛ̃s] | ј + е назално | [jɛ̃] | |
Ѫ ѫ | ѪСЪ | ǫsǔ | [ɔ̃s] | о назално | [ɔ̃] | |
Ѭ ѭ | ѬСЪ | jǫsǔ | [jɔ̃s] | ј + о назално | [jɔ̃] | |
Ѯ ѯ | КСИ | ksi | [k͡si] | кс | [k͡s] | |
Ѱ ѱ | ПСИ | psi | [p͡si] | пс | [p͡s] | |
Ѳ ѳ | ФИТА | fita | [fita] | меѓу т и ф (англ. „th“) | [t], [θ], [f] | |
Ѵ ѵ | ИЖИЦА | ižica | [iʒiʦa] | и или в | [ɪ], [y] | |
Ѥ ѥ | (И)Ѥ | jeː | [jɛ] | ие | [iɛ] | |
Ћ ћ | ДѤРВ | đerv, djerv | [ʤɛrv], [djɛrv] | ѓ, џ | [ʤ], [dj] | |
Ѿ ѿ | ОТЪ | otǔ | [otʌ] | от | [ot] | |
Броеви, дијакритика и интерпункција
Секоја буква имала и нумеричка вредност. Врз низа зборови се ставало т.н. титло кое укажувало на фактот дека тие букви треба да се сметаат за броеви.Видете кирилични броеви, Титло.
Неколку дијакритики, преземени од политонската грчка ортографија, исто така се употребувале (овие може да не се прикажуваат правилно кај секој интернет пребарувач; тие треба да бидат директно над буквцата, а не горе надесно)
Интерпункциски знаци:
- · ано телеја (U+0387), средна точка за одвојување на зборови
- , запирка (U+002C)
- . точка (U+002E)
- ։ ерменска точка (U+0589), слична на две точки
- ჻ грузиски делник на параграфи (U+10FB)
- ⁖ тријаголни две точки (U+2056, added in Unicode 4.1)
- ⁘ баклавични две точки (U+2058, added in Unicode 4.1)
- ⁙ пет точки (U+2059, added in Unicode 4.1)
- ; грчки прашалник (U+037E), сличен на точка-запирка
- ! извичник (U+0021)
Видете исто така
- Глаголица
- Кирилица
- Кирилични броеви
- Титло
- Старословенска гласовна система
- Старословенска морфолошка система
Извори
- A Berdnikov and O Lapko, "Old Slavonic and Church Slavonic in TEX and Unicode", EuroTEX ’99 Proceedings, септември 1999 (ПДФ)
- DJ Birnbaum, "Unicode for Slavic Medievalists", 28 септември, 2002 (ПДФ)
- M Everson and R Cleminson, "Final proposal for encoding the Glagolitic script in the UCS", Expert Contribution to the ISO N2610R, 4 септември, 2003 (ПДФ)
- V Lev, "The history of the Ukrainian script (paleography)", in Ukraine: a concise encyclopædia, volume 1. University of Toronto Press, 1963, 1970, 1982. ISBN 0802031056
- V Simovyc and JB Rudnyckyj, "The history of Ukrainian orthography", in Ukraine: a concise encyclopædia, volume 1 (op cit).
- J Zamora, "Help me learn Church Slavonic", online
- Украинска Википедија, „Кирилиця“