Стаорец
| Стаорец Период: ран плеистоцен - денес | |
|---|---|
| |
| сив стаорец (Rattus norvegicus) | |
| Научна класификација | |
| Царство: | Животни |
| Колено: | Хордови |
| Класа: | Цицачи |
| Ред: | Глодачи |
| Натсемејство: | Muroidea |
| Семејство: | Глувци |
| Потсемејство: | Murinae |
| Род: | Rattus -Fischer de Waldheim-, 1803. |
| видови | |
|
50 видови | |
Домашен стаорец, кој боледува од Diabetes mellitus, односно болест на метаболизмот. Болест од која може да заболат и луѓето.
Стаорец (Rattus) ― род на глувчовиден глодач од средна големина (над 12 cm) и маса (до 500g). Овој род содржи педестина видови со потекло од територијата на Азија, а чив ареал на распространување е Стариот Свет. Две најпознати, што се однесува на значењето на човековата популација се:
- сив, патнички или норвешки стаорец (Rattus norvegicus)
- црн стаорец (Rattus rattus).
Стаорците често живеат на места блиску до човековите населби, или во домовите на луѓето кои всушност изобилуваат со храна. Штетата која понекодаш ја прават на човековите залихи на храна се примарна причина за именување на стаорците како штетници и дава повод за бројни дератизации. Податокот дека е предизвикувач на (црната) чума бактерија -{Yersinia pestis}-, која живее во болвите, кои се паразити на црниот стаорец, и ги прави стаорците пренесувачи на уште неколку човечки паразити, кои прават големи проблеми во хигиената на големите градови. И покрај големиот негативен став за стаорците, сепак тие се големи љубимци на луѓето, кои ги чуваат дома.
Видови на стаорци[уреди | уреди извор]
- Род Rattus
- Rattus adustus
- Rattus annandalei
- Rattus argentiventer
- Rattus baluensis
- Rattus bontanus
- Rattus boulos
- Rattus burrus
- Rattus colletti
- Rattus elaphinus
- Rattus enganus
- Rattus everetti
- Rattus exulans
- Rattus feliceus
- Rattus foramineus
- Rattus fuscipes
- Rattus giluwensis
- Rattus hainaldi
- Rattus hoffmani
- Rattus hoogerwerfi
- Rattus jobiensis
- Rattus koopmani
- Rattus korinchi
- Rattus leucopus
- Rattus losea
- Rattus lugens
- Rattus lutreolus
- Rattus macleari
- Rattus marmosurus
- Rattus mindorensis
- Rattus mollicomulus
- Rattus montanus
- Rattus mordax
- Rattus morotaiensis
- Rattus nativitatis
- Rattus nitidus
- Rattus norvegicus
- Rattus novaeguineae
- Rattus osgoodi
- Rattus palmarum
- Rattus pelurus
- Rattus praetor
- Rattus ranjiniae
- Rattus rattus
- Rattus sanila
- Rattus sikkimensis
- Rattus simalurensis
- Rattus sordidus
- Rattus steini
- Rattus stoicus
- Rattus tanezumi
- Rattus tawitawiensis
- Rattus timorensis
- Rattus tiomanicus
- Rattus tunneyi
- Rattus turkestanicus
- Rattus villosissimus
- Rattus xanthurus
Стаорецот како тема во уметноста и во популарната култура[уреди | уреди извор]
Стаорецот како тема во книжевноста[уреди | уреди извор]
- „Ловец на стаорци“ — расказ на рускиот писател Александар Грин.[1]
- „Во земјата Капу-Чима царот стаор замок имал“ — песна на македонскиот писател Славко Јаневски.[2]
- „Стаорец“ — расказ на рускиот писател Јуриј Мамлеев.[3]
- „Стрелба“ — расказ на Јуриј Мамлеев.[4]
- „Стаорци кои се селат“ — песна на германскиот поет Хајнрих Хајне.[5]
- „Стаорци“ — роман на полскиот писател Адолф Рудницки од 1932 година.[6]
Стаорецот како тема во музиката[уреди | уреди извор]
- „Салата од стаорци“ (англиски: Rat Salad) - песна на британската хард-рок група Блек сабат (Black Sabbath) од 1970 година.[7]
- „Враќање на стаорецот“ (англиски: Return Of The Rat) - песна на американската панк-група Вајперс (Wipers) од 1980 година.[8]
- „Градско бебе нападнато од стаорци“ (англиски: City Baby Attacked By Rats) — песна од истоименито музички албум на британската панк-рок група G.B.H. од 1982 година.[9]
- „Смачкан стаорец и африканска дива свиња“ (англиски: Pressed Rat And Warthog) - песна на британската рок-група Крим (Cream) од 1968 година.[10]
- „Лет на стаорецот“ (англиски: Flight of the Rat) - песна на англиската хард-рок група Дип Парпл (Deep Purple) од 1970 година.[11]
- „Rattus Norvegicus“ (Rattus Norvegicus) - албум на англиската рок-група Стренглерс (Stranglers) од 1977 година.[12]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Aleksandar Grin, Pacolovac. Beograd: Rad, 1979, стр. 110-150.
- ↑ Славко Јаневски, Коренот на стеблото ја надминува мерата на нивните разуми. Скопје: Темплум, 2014, стр. 65-67.
- ↑ Јуриј Мамлеев, Вампир-психопат, Темплум, Скопје, 2022, стр. 118-127.
- ↑ Јуриј Мамлеев, Вампир-психопат, Темплум, Скопје, 2022, стр. 62-66.
- ↑ Hajnrih Hajne, Pesme. Beograd: Rad, 1964, стр. 4-5.
- ↑ Djorđe Živanović, „Adolf Rudnjicki“, во: Adolf Rudnjicki, Zlatni prozori. Beograd: Rad, 1961, стр. 121.
- ↑ DISCOGS, Black Sabbath – Paranoid (пристапено на 31.8.2019)
- ↑ YouTube, Wipers - Is This Real? LP (пристапено на 14.6.2017)
- ↑ DISCOGS, Charged G.B.H* – City Baby Attacked By Rats (пристапено на 28.10.2022)
- ↑ Discogs, Cream (2) – Wheels Of Fire (пристапено на 29.1.2019)[мртва врска]
- ↑ Deep Purple in Rock, EMI Records, 7243 8 34019 2 5, 1995.
- ↑ The Stranglers - Rattus Norvegicus (Full Album) - YouTube (пристапено на 27.9.2016)
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
 |
„Стаорец“ на Ризницата ? |