Рабин
Рабин (хебрејски: rabi — „мој учител“) — ракоположен толкувач на Библијата и усната наука. Поимот веројатно потекнува од Палестина од почетокот на I век и се однесувал на секое лице чие познавање на рабинската книжевност било доволно за да му овозможи да одлучува за прашања од еврејскиот закон.[1] Институцијата на професионален, платен рабин се појавила дури во доцниот среден век, кога рабините биле назначувани за верски водачи на заедниците и кога од нив се очекувало целото свое време да го посветат на дејностите на заедницата, што главно се одразувало во одлучување за сите прашања во областа на еврејското право, дејствувајќи како судија во граѓански и кривични предмети, водејќи јешива и надгледувајќи различни верски институции, како што се ритуалното колење, системот на основно училиште, ритуалните бањи (миквех) итн. До XIX век, проповедањето не било главната дејност на рабинот.
Статусот рабин се стекнува дури по долгогодишно проучување на Талмудот и рабинските кодекси и полагање испити кај високоценети учени и побожни рабини. Во XIX век, биле основани рабински семинарии и установи, чија намена била да обучуваат рабини во Западна Европа и САД. Улогата на современиот рабин, кој обично е високообразован, е сосема поинаква од улогата на рабинот од пред XIX век, особено меѓу американските Евреи. Освен во случајот со некои правоверни рабини, неговата главна дејност повеќе не е да биде правен стручњак и судија. Исто така, не е во негова надлежност да ја надгледува мрежата на верски институции што ја опфаќа целата заедница. Наместо тоа, тој служи како духовен водач на верска заедница или синагога, а голем дел од своето време е посветен на водење услуги и проповедање, образование на младите и возрасните, чинодејствување на свадби и погреби, советување, меѓуверски дејности, учество во добротворни цели во заедницата итн.
Ракополагањето за рабин во ортодоксниот јудаизам го врши јешива или, во некои случаи, оној рабин што врз основа на својата ученост, го заслужил правото да ракополага други. Во конзервативниот јудаизам, ова го прави семинаријата. некои конзервативни рабини се обидуваат да добијат и ортодоксно именување. Во реформскиот јудаизам, назначувањето го врши признато теолошко училиште. Во сите овие гранки има рабини кои основале теолошки школи од други земји. Денес, голем број жени служат како рабини во реформистичките и реконструкционистичките конгрегации.
Меѓу различните еврејски деноминации постојат различни барања за рабинско ракополагање и разлики во мислењата за тоа кој е признат како рабин. На пример, само мал број ортодоксни еврејски заедници прифаќаат ракополагање на женски рабини.[2][3] Неортодоксните движења избрале да го сторат тоа, како што веруваат, од халахички причини (конзервативен јудаизам), како и етички причини (реформски и реконструкционистички јудаизам).[4]
Историски преглед
[уреди | уреди извор]Рабин не е занимање што се наоѓа во хебрејската Библија и древните поколенија не користеле сродни титули како рабан, раби или рав за да ги опишат мудреците од Вавилон или мудреците на Израел. На пример, Хилел и Шамаи (верски водачи од почетокот на првиот век) немале рабински титули со нивните имиња. Називите „рабан“ и „рабин“ за прв пат се спомнати во еврејската книжевност во Мишна. Рабан првпат се користел за рабинот Гамалиел Постариот, рабинот Симеон неговиот син и рабинот Јоханан бен Закаи, сите биле патријарси или претседатели на Синедрионот во првиот век. Раните носители на титулата рабин биле рабинот Задок и рабинот Елиезер бен Јаков, од времето на рабинот Јоханан бен Закаи. Називот „рабин“ се појавува (во грчката транслитерација ραββι) во книгите на Матеј, Марко и Јован во Новиот завет, каде што се користи во контекст на „писарите и фарисеите“, како и на Исус.[5][6] Според некои, титулата „рабин“ или „рабан“ првпат се користела по 70-тите години, и се однесувала на Јоханан бен Закаи и неговите ученици, а референци во рабинските текстови во Новиот завет за рабините претходно во I век се анахронизми или ретроактивни почести.[7] Други научници веруваат дека поимот „рабин“ бил добро познат неформална титула до почетокот на првиот век, и затоа еврејските и христијанските поменувања на рабините ги одразуваат титулите што всушност се користеле во ова раздобје.[8]
Владите на израелското и јудејското кралство биле засновани на систем кој ги вклучувал еврејските кралеви, еврејските пророци, законската власт на високиот суд во Ерусалим, Великиот Санхедрин и ритуалната власт на свештенството. Членовите на Санхедрин морале да бидат ракоположени (семиха) во непрекината линија на пренесување од Мојсеј, но наместо да нарекуваат рабини, биле нарекувани свештеници или писари, као Езра, кој во Библијата се нарекува „Езра, свештеник, писар, писар на зборовите од Божијите заповеди и Неговите одредби на Израел.“ „Раби“ како титула не се појавува во хебрејската Библија, иако подоцните рабински извори повремено го користат као назив за мудрите библиски личности.
Со уништувањето на двата Ерусалимски храма, кон крајот на еврејскат монархија и падот на двојните институции на пророци и свештенство, фокусот на научното и духовното водство кај еврејскиот народ се поместил кон мудреците од Големото собрание. Ова собрание било составено од најраните групи „рабини“ во современа смисла на зборот, во голема мера затоа што започнале формулирање и објаснување на она што станало познато како „устен закон“ на јудаизмот. Ова било кодирано и кодифицирано во Мишна и Талмудот и подоцна рабинското учење, што довело до она што е познато као рабински јудаизам.
Талмудско раздобје
[уреди | уреди извор]Од I до V век, титулата „раби“ им била давана на оние мудреци од земјата на Израел кои формално биле ракоположени (семиха), додека помалата титула „рав“ ја добивале мудреците кои предавале во вавилонските академии, бидејќи ракополагањето не можело да се врши надвор од земјата на Израел. (Меѓутоа, според друго мислење „раби“ и „рав“ се исти називи, различно се изговараат поради[9] на различни дијалекти).
Жени рабини
[уреди | уреди извор]Со неколку ретки исклучоци, еврејските жени биле историски исклучени од служење како рабини. Ова се променило во 1970-тите, што се совпаднало со промената во американското општество што го вклучило феминизмот од вториот бран, Колеџ-еврејскиот институт на Хебрејската унија за религија почнал да ги ракополага жените за рабини.[10] Денес, Еврејките служат како рабини во сите напредни гранки на јудаизмот, додека во ортодоксниот јудаизам жените рабини се спорно прашање, иако многу заедници дозволуваат алтернативни свештенички улоги за жените.[2][3] За жените рабини воведени се различни титули како „раба“ (רבה), „рабанит“ [11] רבניט) и „махарат“ (מהר"ת).
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ „Rabin“. Hrvatski leksikon Početna Sadržaj Pretraživanje Kontakt. Посетено на 19 јануари 2019.
- ↑ 2,0 2,1 Israel-Cohen, Y. (2012). Chapter Five: Orthodox Women Rabbis?“It’s Only a Matter of Time”. In Between Feminism and Orthodox Judaism (pp. 69-78). Brill.
- ↑ 3,0 3,1 Nadell, P. S. (2019). Paving the Road to Women Rabbis. Gender and Religious Leadership: Women Rabbis, Pastors, and Ministers, 89.
- ↑ „Orthodox Women To Be Trained As Clergy, If Not Yet as Rabbis –“. Forward.com. Архивирано од изворникот на 6 декември 2011. Посетено на 3 мај 2012.. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=, |archive-date=(help) - ↑ Englishman's Greek Concordance of the New Testament by Wigram, George V.; citing Matthew 26:25, Mark 9:5 and John 3:2 (among others)
- ↑ Catherine Hezser, The social structure of the rabbinic movement in Roman Palestine, 1997, page 59 "b – Rabbi as an Honorary Address ... Since Jesus was called "Rabbi" but did not conform to the traditional image of post-70 Jewish rabbis, and since pre-70 sages do not bear the title "Rabbi" in the Mishnah, 29 most scholars assume that the meaning and usage of the term "Rabbi" at the time of Jesus differed from the meaning which it acquired after the destruction of the Temple: in pre-70 times, "Rabbi" was used as an unofficial honorary address for any person held in high esteem; after 70 it was almost exclusively applied to ordained teachers of the Law."
- ↑ Hezser, Catherine (1997). The Social Structure of the Rabbinic Movement in Roman Palestine. Mohr Siebeck. стр. 64–. ISBN 978-3-16-146797-4. Архивирано од изворникот на 8 февруари 2018.
We suggest that the avoidance of the title "Rabbi" for pre-70 sages may have originated with the editors of the Mishnah. The editors attributed the title to some sages and not to others. The avoidance of the title for pre-70 sages may perhaps be seen as a deliberate program on the part of these editors who wanted to create the impression that the “rabbinic movement" began with R. Yochanan b. Zakkai and that the Yavnean "academy" was something new, a notion that is sometimes already implicitly or explicitly suggested by some of the traditions available to them. This notion is not diminished by the occasional claim to continuity with the past which was limited to individual teachers and institutions and served to legitimize rabbinic authority.
Проверете ги датумските вредности во:|archive-date=(help) - ↑ Shanks, Hershel (1963). „Is the Title "Rabbi" Anachronistic in the Gospels?“ (PDF). The Jewish Quarterly Review. 53 (4): 337–345. doi:10.2307/1453387. JSTOR 1453387.
- ↑ ברויאר, יוחנן; Breuer, Yochanan (1996). „'Rabbi is Greater than Rav, Rabban is Greater than Rabbi, the Simple Name is Greater than Rabban' / 'גדול מרב רבי, גדול מרבי רבן, גדול מרבן שמו'“. Tarbiz / תרביץ. סו (א): 41–59. JSTOR 23599889.
- ↑ Blau, Eleanor. "1st Woman Rabbi in U.S. Ordained; She May Be Only the Second in History of Judaism", The New York Times, June 4, 1972. Retrieved September 17, 2009. "Sally HJ. Priesand was ordained at the Isaac M. Wise Temple here today, becoming the first woman rabbi in this country and it is believed, the second in the history of Judaism."
- ↑ אנקין, מיכאל (2010-03-25). „רַב בנקבה“. האקדמיה ללשון העברית (хебрејски). Посетено на 2022-12-05.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]
Рабин на Ризницата ?
. Encyclopædia Britannica (11. изд.). 1911.
|