Влада

Овој серијал е дел од темата „Политика“

Извршна власт Шеф на држава Диктатор Монарх Претседател Влада Шеф на влада Канцелар Премиер Кабинет Министерство Министер Системи Претседателски Полупретседателски Парламентарен Сожителство Вестминстерски Лидери Влади Гувернер Градоначалник

Портал „Политика“

Влада е тело кое има авторитет да чини и има моќ да спроведува закон над граѓанските, корпорациските, религиските, академските или другите организации и групи. Во поширока смисла, „владеење“ значи да се управува или надгледува ситуацијата во државата, над група луѓе или збир на интереси. Вообичаено, кога ќе се каже „влада“ се мисли на извршните функции во една држава.

Видови влади

Владите најчесто се класифицираат според тоа колкав е бројот на луѓето кои ја имаат политичката моќ:

• Автократската влада е влада во која еден човек ја има целокупната моќ. Во овој вид на влада спаѓаат апсолутистичките монархии и диктаторските режими, целата моќ е концентрирана во рацете на монархот односно диктаторот.
• Олигархиска влада е влада во која моќта ја поседува мала група на поединци со заеднички интереси.
• Демократска влада е влада која е избрана на непосредни демократски избори и се верува дека моќта е во рацете на пошироките избирачки маси. Оваа влада треба да ги брани интересите на своите гласачи.

На пример, во текот на 19. век, повеќето самопрогласени „демократски“ влади го ограничувале гласачкото право на малцинските групи. Оттука, овие влади повеќе се олигархиски отколку демократски.

Теории за постанокот на владата

Постојат повеќе теории зошто се јавила потребата за воспоставување на одреден тип на влада. Некои од нив се набројани подолу. Овие теории не си противречат една на друга, така што е можно да има микс помеѓу две или повеќе теории.

Теорија на сила

Многу политички филозофии кои се противат на потребата од постоење на владите (анархизам, нихилизам, марксизам ...) ги нагласуваат историските корени на владите - владите, заедно со приватната сопственост, се измислени од воинствените авторитети и деспоти кои приграбиле, со сила, одредени делови од територијата и почнале да практикуваат авторитет над луѓето кои живееле на таа територија. Значи, се претпоставува дека владите настанале за насилно наметнување на вољата на појаките над послабите, штитејќи ги привилегиите на владејачките класи. Се претпоставува дека владата се појавува кога сите луѓе на одредено подрачје биле под контрола на авторитетот на една личност или мала група на луѓе.

Ред и традиција

Различни конзервативни гледишта, ја гледаат владата како позитивна сила која воведува ред во хаосот, воспоставува закони за да ја запре борбата на сите против сите, го охрабрува моралот а го казнува развратот и ја респектира традицијата. Понекогаш, во согласност со овие гледишта, владата се смета како нешто дадено од некоја виша сила, пример правата кои ги има кралот, на кој обичниот човекот има должност да се повинува.

Природни права

Природните права се основа на теоријата за влада пропагирана од либералите. Во овој случај, човекот е роден со одредени природни права, а владата е воспоставена строго да ги штити овие права. Но што всушност се природните права е предмет на разијдување помеѓу либералите. Во суштина секој правец на либерализам има дефинирано своја список на права за кои смета дека се природни. Честопати овие списоци битно се разликуваат во зависност кој правец на либерализам ги има дефинирано. Како резултат на ова, имаме различни либерални пристапи: Џон Лок, Томас Џеферсон, Имануел Кант, ...

Општествен договор

Една од највлијателните теории за влади во последните два века е теоријата за општествен договор, на која се засноваат модерните демократии и повеќето форми на социјализам. Оваа теорија стои на ставот дека владите се создадени од луѓето со цел да обезбедат колективни услови (како искоренување на неписменоста, борба против криминалот, технолошки напредок) кои не можат да бидат задоволени со користење на индивидулани права. Значи владите постојат со цел да им служат на потребите и желбите на луѓето. Владите работат според "општествени договори" (устав и придружни закони) кои мора да бидат прифатени од страна на владата и луѓето (народот). Ако мнозинството е незадоволно, тоа може да го измени социјалниот договор. Ако малцинството е незадоволно, тоа може да го убеди мнозинството да го промени општествениот договор или да ја напушти територијата на која дејствува владата (емигрира) или да се обиде да изврши сецесија. Оваа теорија е заснована на претпоставката дека сите луѓе живеат во свет кој не е идеален. Значи имаме договор помеѓу членовите на организираното опшество. Имаме договор помеѓу владеачите и владеаните кој ги лимитира правата на едните и дефинира должностите на другите. Томас Хобс, Џон Лок и Жан-Жак Русо се најпознати филозофи кои ја пропагираат оваа теорија.

Владата како мотив во уметноста и во популарната култура

• „Доле влада!!!“ — кус расказ на македонскиот писател Ѓоко Здравески од 2019 година.
• „Гласот на бога е владата“ (англиски: Voice Of God Is Government) — песна на американската панк-рок група Bad Religion од 1982 година
• „Ти си (владата)“ (англиски: You Are (The Government)) — песна на Bad Religion од 1988 година.
• „Граѓанин на анархијата (Задржи ја владата)“ (англиски: Anarchy Burger (Hold The Government)) — песна на американската панк-рок група Вандалс (The Vandals) од 1982 година.
• „Владина работа“ (англиски: Government Issue) — американска панк-рок група, основана во 1980 година.
• „Владин грип“ (англиски: Government Flu) — песна на американската панк-рок група Дед Кенедис (Dead Kennedys) од 1982 година.
• „Без влада“ (англиски: No Government) — песна на британската музичарка Николет (Nicolette) од 2007 година.
• „Не грижи се за владата“ (англиски: Don't Worry About The Government) — песна на американската рок-група Токинг хедс (Talking Heads) од 1977 година.

Поврзано

• Извршна власт