Климатски промени во Уганда

Ледниците на планините Рувензори, како овие на планината Спек, се топат поради климатските промени.

Плантажа за чај во Уганда

Жените се борат против несигурноста на храната за време на жетвата во сушната сезона.

Ефектите од климатските промени во Уганда се сè потешки и влијаат на животот на граѓаните на земјата и нејзината околина. Тоа довело до екстремни временски настани како што се непредвидливи, продолжени суши и врнежи. Климата на Уганда е претежно тропска со редовни врнежи и сончеви периоди. Поради климатските промени, годишните времиња се смениле, со тоа што сезоната на дождови станува попроменлива по времетраење, а сушите се поприсутни, особено во источна и североисточна Уганда. Климатските трендови влијаат врз развојот на Уганда, поради ранливоста на разновидната средина на Уганда.

Емисии на стакленички гасови

Стапката на емисија на стакленичките гасови во Уганда е многу ниска, јаглерод диоксидот кој никогаш не надминал 150 кг по лице годишно, и вкупно околу 5 милиони тони годишно. Почнувајќи од 2022 година, над 90% од електричната енергија во Уганда доаѓа од хидроелектрани, но многу рурални области немаат електрична енергија и горат дрва за готвење. Владата била критикувана дека предизвикува уништување на шумите.

Влијание врз природната средина

Температурни и временски промени

Шумска област Наманве која се отстранила за време на индустријализација

Од 1960-тите, просечната температура во Уганда се зголемила за 1,3°C, минималните температури се зголемиле за 0,5–1,2°C, а максималните температури се зголемиле за 0,6–0,9°C. Забележано е дека просечните температури се зголемуваат со стапка од 0,28°C на деценија, а дневните набљудувања на температурата покажуваат значително зголемување на количината на топли денови и ноќи секоја година. Климатските промени и промените во температурата, исто така, влијаат на планините Рувензори, предизвикувајќи топење на ледниците, зголемување на нивото на водата во реките Нјамвамба, Мубуку и Руими. Ова довело до чести поплави низ регионот Рувензори. Од 1906 до 2003 година, ледените полиња се намалиле од 6,5 квадратни километри на помалку од 1 км квадратен и може целосно да се стопат во следните неколку години. Во 2012 година се случиле шумски пожари во регионот Рувензори, што предизвикале топење на ледените полиња, што довело до поплавување на реката околу планината.

Во јануари 2022 година, интензивниот дожд околу планината Мухабура ги оштетил зградите и патиштата во округот Кисоро, особено погодувајќи ги Нјарусиза, Мурамба и Бунагана. Девет лица ги загубиле животите, а илјадници луѓе биле раселени или на друг начин погодени од оваа катастрофа. На 1 март 2010 година, се случило лизгање на земјиштето на падините на планината Елгон, во областа Буда, при што загинале 50 луѓе, а илјадници биле раселени. Во 2018 година, имало уште еден одрон на планината Елгон, при што загинале 28 луѓе, а илјадници биле раселени уште еднаш. До 30 септември 2021 година, вкупно 20.739 лица биле внатрешно раселени. Сите одрони биле предизвикани од невообичаено продолжени дождови. Во округот Касесе речиси секоја година има поплави, што предизвикува силно влијание врз животот и егзистенцијата на жителите. Како резултат на тоа, многу училишта и домови биле закопани или уништени, оставајќи многу лица да се раселат. Во сабота на 30 јули 2022 година околу 20:00 часот навечер, имало пороен дожд кој траел неколку часа до околу 07:00 часот наутро во неделата 31 јули 2022 година во областа Мбале, регионот Себеи и дел од регионот Тесо. Ова предизвикало реката Набујонга и реката Наматала да се излеат, предизвикувајќи поплави и лизгање на земјиштето во областа Мбале, под-округот Капсинда, округот Капчорва. Ова довело до бројка на загинати од само 24 во Мбале на 2 август 2022 година, повеќе тела биле пронајдени тој ден. Во Мбале, повеќе погодените области биле Мбале Сити, Набујонга, Нкома и Намаквекве во северната дивизија на градот и Наматала во индустриската дивизија на градот.

Влијание врз водните ресурси

Овој столбест дијаграм е визуелен приказ на промената на температурата во изминатите 100+ години. Секоја лента ја претставува просечната температура во текот на една година. Просечната температура во 1971–2000 година е поставена како граница помеѓу сините и црвените бои, а скалата на боја варира од ±2,6 стандардни отстапувања на годишните просечни температури помеѓу годините споменати.

Водоснабдувањето и санитарниот сектор на Уганда постигнал значителен напредок во урбаните области од средината на деведесетите до некаде во 2006 година, со значителни зголемувања на покриеноста. Реформите од 1998 до 2003 година вклучиле комерцијализација и модернизација на Националната корпорација за вода и канализација која работи во градовите и поголемите урбани средини, како и децентрализацијата и учеството на приватниот сектор во малите градови. Уганда располага со обновливи водни ресурси во вкупна вредност од 2085 кубни метри годишно, што е над границата признаена на меѓународно ниво од 100 м³/годишно недостиг на вода. Сепак, секторот за вода е развиен и годишно се користи само околу 0,5% од вкупната расположлива вода.

Достапно искористување на обновливите извори на вода во Уганда

Сектор	%
Земјоделство	40
Општински и индустриски	43
Потрошувачки	17

Уганда постигнала одреден напредок и подобрувања во снабдувањето со вода преку подобрување на капацитетите, зголемувајќи се од 39% достапност во 1990 година на 48% во 2008 година, и, во оддалечените и руралните области, од 40% во 1990 година на 49% во 2008 година. Ова не било случај со урбаните области, кои се зголемиле од 35% во 1995 година на 38% во 2008 година.

Екосистеми

Белиот Нил во Уганда

Во 2010 година, Уганда имала 6,93 милиони хектари покривка од дрвја, која се протегала над 29% од нејзината површина. Во 2020 година изгубила 73,6 кило хектари покривка од дрво, што е еквивалентно на 36,0 милиони тони емисии на CO₂. Од 2001 до 2020 година, 918 кило хектари од дрвната површина се изгубила, што е еквивалентно на намалување од 12% на покривката на дрвјата од 2000 година и 413 милиони тони емисии на CO₂. Од 2001 до 2019 година, 3,8% од загубата на покривката на дрвјата се случила во области каде што доминантните двигатели резултирале со уништување на шумите. Ова ги намалило и екосистемските услуги што ги обезбедуваат шумите, вклучително и со намалувањето на приносот и квалитетот на дрвото, и биодиверзитетот што тие го поддржуваат. 1.4 милиони хектари земјиште изгорело, од 2021 година. Оваа сума е нормална, во споредба со вкупниот број за претходните години, од 2001 година. Најмногу регистрирани пожари во една година имало во 2005 година, со 7,3 милиони хектари изгорени.

Влијание врз луѓето

Економски влијанија

Економијата на Уганда се состои од три главни сектори, земјоделство, индустрија и услуги, од кои сите се многу ранливи на ефектите од климатските промени. Климатските промени влијаат на земјоделскиот сектор со намалување на површините кои се погодни за земјоделство поради растот на населението, менување на времетраењето на сезоната на растење, намалување на потенцијалот за приноси, зголемување на зачестеноста и сериозноста на екстремните настани (особено суши и поплави) и зголемување на инциденцата на болести на растенијата.

Проценките на штетите од климатските промени во земјоделството, водата, инфраструктурата и енергетските сектори збирно ќе изнесуваат 2–4% од БДП-то помеѓу 2010 и 2050 година. Со проценета популација од 48.432.863, Уганда е водечка земја во органско земјоделство, со проценка од 231.157 хектари земјиште што се користи за земјоделство.

Земјоделство и сточарство

Климатските промени влијаат врз земјоделството, кое е најважниот сектор во економијата. Најголем дел од производството е од мали земјоделци. Просечните температури се движат од 18 до 30 степени °C, но може да се искачат на околу 37 °C во некои области.

Производствен сектор

Во производствениот сектор во Уганда доминираат агро-преработка, храна и пијалаци, производи за домаќинство, градежни материјали и производи за широка потрошувачка. Повеќето фирми се мали и средни претпријатија концентрирани во Кампала и Централниот регион. Повеќето производи произведени во Уганда се наменети за домашна потрошувачка, а извозот е ограничен на регионалните пазари во Источна Африка, вклучувајќи ги Руанда, Бурунди, Јужен Судан, Демократска Република Конго (ДРК) и регионите на Кенија и Танзанија кои граничат со Уганда.

Според Светската банка, во 2020 година, производството учествувало со 15,8% од БДП, вработувајќи околу 6,622% од работната сила во формалниот сектор.