Црква „Св. Петка“ - Орехово
  Света Петка
| |
Царските двери од 1642 г. | |
| македонска православна црква | |
| Епархија | Преспанско-пелагониска |
| Архијерејско намесништво | Битолско |
| Парохија | Буковска |
| Местоположба | |
|---|---|
|
| |
| Координати | 41°58′58.9″N 21°18′42.1″E / 41.983028° СГШ; 21.311694° ИГД |
| Место | Орехово |
| Општина | Битола |
| Држава | Македонија |
| Општи податоци | |
| Покровител | Света Петка |
| Завршено | 1861 |
| Архитектонски опис | |
| Архит. тип | трикорабен |
| Стил | преродбенички |
Св. Петка — црква во битолското село Орехово, претставник на Македонската преродба. Му припаѓа на Битолското архијерејско намесништво во Преспанско-пелагониската епархија на МПЦ - ОА.
Историја
[уреди | уреди извор]Црквата е изградена во 1861 година, како што може да се прочита на ктиторскиот натпис.[1] Храмот е обновен по Првата светска војна со средства на ореовци иселени во странство. Во 1926 г. е изградена камбанаријата северозападно од црквата. Храмот повторно е обновен во 2000 г.[2]
Архитектура
[уреди | уреди извор]Храмот претставува трикорабна градба со седумстрана апсида на исток и приграден трем од север. Влезот во наосот е од северната страна, а од истата страна има и влез во припратата. Од јужната страна има врата низ која верниците оделе на гробиштата. Внатрешноста на црквата е поделена на три кораба со два реда од по пет столба. Целата внатрешност на наосот е насликана со добар живопис. Над северниот влез од внатрешната страна има долг зографски натпис на кој се споменува Константин Зограф од населичкото село Селица и годината 1861. Овие негови фрески се меѓу најдобрите во Битолско и пошироката околина од средината на XIX век. Богатата програма е исполнета врз ѕидовите со големо внимание и врз основа на добри богословски познавања. Во првото подрачје се одделни светци претставени во полн раст или допојасно. Во погорните подрачја се сцените од Стариот и Новиот завет, животот, чудата и страданијата на Исус Христос и фрески вдахновени од Богородичниот Акатист.[3]
Во храмот, освен иконите од средината на XIX век, има и мала но вредна збирка икони од втората четвртина на XVII век. Исклучително вредни се и царските двери. На нивното северно крило има црковнословенски натпис кој точно ги датира во 1642 г. ова крило подоцна е пренесено во црквата „Св. Димитриј“ во Битола. Во 2011 г. во западниот на иконостасот Ристо Палигора го открил и јужното крило.[1] Ова јужно крило се чува во црквата.[4] Натписот гласи:
| „ | Помені Г[оспод]и ереіа попу Петк[о] и настоінико, и Ангел и в[с]е сесабору ΖΡΗ[4] | “ |
Иконите од XVII век и царските двери веројатно се дело на мајстори од Линотопската школа.[5]
Слики
[уреди | уреди извор]-
Ктиторскиот натпис -
Икона на Богородица со Христос, 1644 г. -
Детаљ од царските двери
Поврзано
[уреди | уреди извор]Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ 1,0 1,1 Палигора, Ристо (2013). Неколку царски двери од ХVІ и ХVІІ век во регионите на Пелагониjа и Преспа, во: Прилози ХLІV 1-2, посветени на академик Цветан Грозданов по повод 50 години научноистражувачка деjност. Зборник на трудови од научниот собир одржан на 4 октомври 2012 година во Охрид. Скопje. стр. 157.
- ↑ „Горно Орехово“. Мој роден крај. Архивирано од изворникот на 2022-01-01. Посетено на 29 јули 2018.
- ↑ Палигора, Ристо (декември 2011). Студија за поврзување и промоција на манастирскиот туризам на Баба Планина (PDF). Битола: Центар за развој на Пелагонискиот плански регион. стр. 36. Архивирано од изворникот (PDF) на 2013-12-28. Посетено на 2022-01-01.
- ↑ 4,0 4,1 Палигора, Ристо (2013). Неколку царски двери од ХVІ и ХVІІ век во регионите на Пелагониjа и Преспа, во: Прилози ХLІV 1-2, посветени на академик Цветан Грозданов по повод 50 години научноистражувачка деjност. Зборник на трудови од научниот собир одржан на 4 октомври 2012 година во Охрид. Скопje. стр. 158.
- ↑ Палигора, Ристо (2013). Неколку царски двери од ХVІ и ХVІІ век во регионите на Пелагониjа и Преспа, во: Прилози ХLІV 1-2, посветени на академик Цветан Грозданов по повод 50 години научноистражувачка деjност. Зборник на трудови од научниот собир одржан на 4 октомври 2012 година во Охрид. Скопje. стр. 163–164.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]
Црква „Св. Петка“ - Орехово на Ризницата ?
