Сулина
.jpg)
Сулина (романски: suˈlina) е град и слободно пристаниште во округот Тулчеа, Северна Добруја, Романија, на устието на растоката на Сулина на Дунав. Тоа е најисточната точка на Романија.
Историја
[уреди | уреди извор]За време на средниот византискиот период, Сулина била мал залив и во XIV век, џеновско пристаниште населено со неколку морнари, пирати и рибари. Во 18 век Османлиите изградиле светилник таму со цел да ја олеснат комуникацијата помеѓу Цариград (Истанбул) и Данубиските кнежевства, главните корпи за леб за османлиската престолнина.
Благодарение на потпишувањето на договорот од Адриануполис (Едрене), 2 септември 1829 година, што ја одврза трговијата со жито Дунав, Сулина, тогаш под руска контрола, станала важна. Одлични едрилици не можеле да пловат целосно натоварени до Браила и Галац, кои биле главни извозни центри на Влашка и Молдавија, поради плитките води на реката; затоа, тие морале да преточат барем дел од своите товари во помали речни бродови. Сопствениците и екипажот на овие шлепи биле скоро секогаш грчки.
Сепак, уште поголем развој се случил по потпишувањето на Парискиот договор (1856), со што завршила Кримската војна. Еден од условите на договорот определувал формирање на одреден комитет, Европскиот комитет на Дунав (ЕКД), кој ќе спроведуваат инфраструктурни работи на устието на реката, со цел да се направи пловечки и за поголемите бродови. Техничките работи дозволиле влез на Дунав за голем број „странски“, т.е. грчки бродови, што доведе до повисоко ниво на конкуренција. Оддалеченоста на реката, сепак, во голема мера останала во грчки раце. Покрај тоа, декларацијата од страна на османлиската администрација на Сулина за слободно пристаниште во 1870 година исто така го поттикнало нејзиниот развој.
Руско-османлиската војна од 1877-1878 година довела и до многу промени. Градот првично бил ставен под руска контрола и по потпишувањето на Берлинскиот конгрес бил припоен кон Романија, како и целата област Добруџа.[1] Според проценка од 1878 година, тогаш градот имал вкупно 800 жители, составено од 350 Грци, 150 Турци, 50 Романци, 50 Руски стари верници и 200 други.[2] За време на Првата светска војна, градот служел како основа за романскиот крстосувач Елизабета, чии активности ги држеле устите на Дунав под романска контрола во текот на целата војна.[3]
Во ноември 1916 година, германската подморница УЦ-15 била испратена во минска мисија покрај Сулина и повеќе не се вратила, била потоната од нејзините мини.[4][5] Ова веројатно било предизвикано од средба со романскиот торпедо брод Смеул, чиј капетан ја изненадил германска подморница во близина на Сулина во ноември 1916 година, а последната, наводно, никогаш не се вратила во својата база во Варна. Ова може да биде само UC-15, чии системи најверојатно се расипале откако биле принудени да се потопат во плитките води, при наидување на романскиот торпедо брод.[6]
Во Втората светска војна, советската подморница М-класа М-59 била потопена од мините што ги отпуштиле Сулина од романските поставувачи на мини Амирал Мургеску, Регеле Керол Први и Дачија.[7]
Демографија
[уреди | уреди извор]| Година | Нас. | ±% |
|---|---|---|
| 1900 | 5.612 | — |
| 1912 | 7.347 | +30.9% |
| 1930 | 6.399 | −12.9% |
| 1948 | 3.373 | −47.3% |
| 1956 | 3.622 | +7.4% |
| 1966 | 4.005 | +10.6% |
| 1977 | 4.911 | +22.6% |
| 1992 | 5.484 | +11.7% |
| 2002 | 5.140 | −6.3% |
| 2011 | 3.663 | −28.7% |
Според пописот од 2011 година, 82,82% од населението биле Романци, 11,43% липовци, 1,8% грци, 1,29% украинци и 2,3% друга или непријавена етничка припадност. На пописот во 2002 година, 93,0% зборувале романски и 5,7% руски како прв јазик. 94,3% биле православни и 5,1% стари верници.
На пописот од 1930 година, 47,2% биле Романци, 20,8% Грци, 17,7% липовци, 3,3% Срби, 3,0% Турци, 1,6% Евреи, 1,0% Германци и 5,4% други.[8]
Разгледување
[уреди | уреди извор]Водите на Дунав, кои се влеваат во Црното Море, ја формираат најголемата и најдобро зачувана од европските делти на реките. Делтата на Дунав е домаќин на над 300 видови птици, како и 45 видови слатководни риби во нејзините бројни езера и мочуришта.[9]
Клима
[уреди | уреди извор]Сулината има ладна полусушна клима (Кепенова класификација на климата).
Галерија
[уреди | уреди извор]-
Палатата на Дунавската комисија. -
Светилник -
Сулина од вселената
Библиографија
[уреди | уреди извор]Надворешни врски
[уреди | уреди извор]Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Encyclopedia of Greater Hellenism, article "Sulina".
- ↑ Kemal Karpat (1985), Ottoman Population, 1830-1914, Demographic and Social Characteristics, The University of Wisconsin Press, p. 199
- ↑ Warship International Volume 21, p. 166
- ↑ R.H. Gibson, Maurice Prendergast, The German Submarine War 1914-1918, Periscope Publishing, 2002, p. 135
- ↑ United States Naval Institute Proceedings, Volume 64, United States Naval Institute, 1938, p. 73
- ↑ Cristian Crăciunoiu, Romanian navy torpedo boats, Modelism Publishing, 2003, p. 24
- ↑ Mikhail Monakov, Jurgen Rohwer, Stalin's Ocean-going Fleet: Soviet Naval Strategy and Shipbuilding Programs 1935-1953, p. 266
- ↑ Recensământul populației din 1930. Populația pe Neamuri. Institutul Central de Statistică. стр. 480.
- ↑ From the UNESCO website