Невработеност: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
с Додадена категорија using AWB |
Нема опис на уредувањето |
||
| Ред 1: | Ред 1: | ||
[[Податотека:Unemployment rate world from CIA figures2.PNG|мини|десно|300п|Процентулна застапеност на невработеноста ширум светот.]] |
[[Податотека:Unemployment rate world from CIA figures2.PNG|мини|десно|300п|Процентулна застапеност на невработеноста ширум светот.]] |
||
'''Невработеност''' (или '''безработица''') — социјално-економска појава, при кое дел од активната [[работна сила]] во определена држава или регион бара работа но истата не |
'''Невработеност''' (или '''безработица''') — социјално-економска појава, при кое дел од активната [[работна сила]] во определена држава или регион бара работа, но истата не може да ја пронајде. Како невработени според законот се сметаат оние [[работници]] кои имаат навршено шеснаесет години, кои се способни за работа и самите сакаат да работат, но немаат каде. |
||
Процентот |
Процентот на невработеност се пресметува кога вкупниот број на невработените [[работничка класа|работници]] ќе се подели со бројот на населението кое е способно за работа и тоа од 16 до 65 години. Постојат повеќе видови на невработеност: моментална, [[структурна невработеност|структурна]], [[циклична невработеност|циклична]], класична и техничка. |
||
== Видови невработеност == |
|||
Постојат неколку основни видови на невработеност: |
|||
=== Фрикциона невработеност === |
|||
Фрикционата невработеност претставува најлесен вид на невработеност. Овој вид на невработеност најчесто се појавува поради две причини: несоврешноста на [[Пазар на труд|пазарот на труд]], која најчеста причина е отсуството на соодветни и благовремени информации за новосоздадените и слободните работни места и поради перманентните флуктуации на вработените од едно на друго работно место. Овој тип на невработеност е постојано присутен во секоја економија, односно не постои држава која има 0% на невработеност. |
|||
=== Структурна невработеност === |
|||
За разлика од фрикционата невработеност, структурната невработеност е доста потежок вид на невработеност кој најчесто резултира со долгорочна невработеност на работниците. Причина за овој вид на невработеност може да бидат структурните промени во економијата кои зависат од технолошките промени. Брзиот развој на високите технологии предизвикуваат значителни поместувања во земјите со пазарна економија, односно зголемување на значењето и учеството во бруто домашниот производ на една земја на определени сектори, за сметка на други сектори. Поради ова доаѓа до неусогласување на понудата и побарувачката на пазарот на труд, односно постои недостаток на кадар во растечките сектори, а постои вишок на кадар во опаѓачките сектори. Овој вид на невработеност е потежок за решавање поради фактот што потребен е подолг временски период работниците од опаѓачките сектори да се преквалификуваат и обучат со вештини потребни за работа во растечките сектори. Ова е причината за долгорочната невработеност на работниците. |
|||
=== Циклична невработеност === |
|||
Цикличната невработеност е поврзана со цикличните движења и развојот на пазарните економии. Кога економијата се наоѓа во фаза на [[рецесија]], во тој случај економската активност опаѓа, а со тоа се намалува побарувачката за работна сила, а тоа доведува до зголемување на бројот на невработени. Додека во случај на експанзија економската активност се зголемува, а со тоа се зголемува и побарувачката за работна сила, чиј краен резултат е намалување на бројот на невработени. Цикличната невработеност зема замав, односно е најголема во услови на [[депресија]]. |
|||
==Невработеноста во Европската Унија== |
==Невработеноста во Европската Унија== |
||
| Ред 8: | Ред 20: | ||
==Невработеноста во Македонија== |
==Невработеноста во Македонија== |
||
Според податоците на [[Завод за статистика (Македонија)|Заводот за статистика]], во последното тримесечје на [[2014]] година имало 265.370 невработени лица, односно стапката на невработеност изнесувала 27,6%. Притоа, од вкупниот број невработени, 158.383 биле мажи, додека |
Според податоците на [[Завод за статистика (Македонија)|Заводот за статистика]], во последното тримесечје на [[2014]] година имало 265.370 невработени лица, односно стапката на невработеност изнесувала 27,6%. Притоа, од вкупниот број невработени, 158.383 биле мажи, додека 106.986 биле жени. Невработеноста во [[Македонија]] бележела тренд на намалување во текот на 2014 година: во првиот квартал на 2014 година, стапката на невработеност изнесувала 28,4%, во вториот квартал паднала на 28,2%, а во третиот квартал изнесувала 27,9%. На почетокот на [[2013]] година, стапката на невработеност била 29%.<ref>„Македонија со стапка на невработеност од 27,6%“, ''Дневник'', година XIX, број 5715, петок, 13 март 2015, стр. 6.</ref> Во март 2015 година, во Агенцијата за вработување биле регистрирани вкупно 126.161 невработено лице, а 98.401 биле регистрирани како „други лица што бараат работа“.<ref>Александра Филиповска, „Македонија има над 100.000 невработени, кои не сакаат да работат или не веднаш“, ''Дневник'', година XIX, број 5754, сабота, 30 април 2015, стр. 8-9.</ref> |
||
== Наводи == |
== Наводи == |
||
{{наводи}} |
{{наводи}} |
||
== Надворешни врски == |
|||
* [http://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie.aspx?rbrtxt=98 Завод за статистика, Активно население] (содржи податоци за невработеноста) |
|||
* [https://av.gov.mk/nevrabotenost.nspx Агенција за вработување, Невработеност] |
|||
* [http://isppi.ukim.edu.mk/images/392333NEVRABOTENOST%20-%20rizici%20i%20predizvici-%20FINALNA%20FINALNA%20verzija-%2024%2012%202013.pdf Јорде Јаќимовски и др., „Невработеност: ризици и предизвици“], 2013. |
|||
* [https://www.uklo.edu.mk/filemanager/trudovi/2ro%20mesto%20trud.pdf Вуко Мелов, „Невработеноста во Република Македонија најголем социоекономски проблем“], 2015. |
|||
{{Економија-никулец}} |
{{Економија-никулец}} |
||
Преработка од 08:58, 17 октомври 2020
Невработеност (или безработица) — социјално-економска појава, при кое дел од активната работна сила во определена држава или регион бара работа, но истата не може да ја пронајде. Како невработени според законот се сметаат оние работници кои имаат навршено шеснаесет години, кои се способни за работа и самите сакаат да работат, но немаат каде.
Процентот на невработеност се пресметува кога вкупниот број на невработените работници ќе се подели со бројот на населението кое е способно за работа и тоа од 16 до 65 години. Постојат повеќе видови на невработеност: моментална, структурна, циклична, класична и техничка.
Видови невработеност
Постојат неколку основни видови на невработеност:
Фрикциона невработеност
Фрикционата невработеност претставува најлесен вид на невработеност. Овој вид на невработеност најчесто се појавува поради две причини: несоврешноста на пазарот на труд, која најчеста причина е отсуството на соодветни и благовремени информации за новосоздадените и слободните работни места и поради перманентните флуктуации на вработените од едно на друго работно место. Овој тип на невработеност е постојано присутен во секоја економија, односно не постои држава која има 0% на невработеност.
Структурна невработеност
За разлика од фрикционата невработеност, структурната невработеност е доста потежок вид на невработеност кој најчесто резултира со долгорочна невработеност на работниците. Причина за овој вид на невработеност може да бидат структурните промени во економијата кои зависат од технолошките промени. Брзиот развој на високите технологии предизвикуваат значителни поместувања во земјите со пазарна економија, односно зголемување на значењето и учеството во бруто домашниот производ на една земја на определени сектори, за сметка на други сектори. Поради ова доаѓа до неусогласување на понудата и побарувачката на пазарот на труд, односно постои недостаток на кадар во растечките сектори, а постои вишок на кадар во опаѓачките сектори. Овој вид на невработеност е потежок за решавање поради фактот што потребен е подолг временски период работниците од опаѓачките сектори да се преквалификуваат и обучат со вештини потребни за работа во растечките сектори. Ова е причината за долгорочната невработеност на работниците.
Циклична невработеност
Цикличната невработеност е поврзана со цикличните движења и развојот на пазарните економии. Кога економијата се наоѓа во фаза на рецесија, во тој случај економската активност опаѓа, а со тоа се намалува побарувачката за работна сила, а тоа доведува до зголемување на бројот на невработени. Додека во случај на експанзија економската активност се зголемува, а со тоа се зголемува и побарувачката за работна сила, чиј краен резултат е намалување на бројот на невработени. Цикличната невработеност зема замав, односно е најголема во услови на депресија.
Невработеноста во Европската Унија
Според „Евростат“, во јануари 2015 година, стапката на невработеност во ЕУ изнесувала 9,8%, што претставувало опаѓање во споредба со јануари 2014 година, кога таа изнесувала 10,6%. Притоа, во јануари 2015 година, вкупно 23.815.000 луѓе во ЕУ биле невработени, од кои 18 милиони во Еврозоната. Најниска стапка на невработеност во ЕУ имале Германија (4,7%) и Австрија (4,8%), а невработеноста била највисока во Шпанија (23,4%) и во Грција (25,8%).[1]
Невработеноста во Македонија
Според податоците на Заводот за статистика, во последното тримесечје на 2014 година имало 265.370 невработени лица, односно стапката на невработеност изнесувала 27,6%. Притоа, од вкупниот број невработени, 158.383 биле мажи, додека 106.986 биле жени. Невработеноста во Македонија бележела тренд на намалување во текот на 2014 година: во првиот квартал на 2014 година, стапката на невработеност изнесувала 28,4%, во вториот квартал паднала на 28,2%, а во третиот квартал изнесувала 27,9%. На почетокот на 2013 година, стапката на невработеност била 29%.[2] Во март 2015 година, во Агенцијата за вработување биле регистрирани вкупно 126.161 невработено лице, а 98.401 биле регистрирани како „други лица што бараат работа“.[3]
Наводи
- ↑ „Се намалува невработеноста во ЕУ“, Утрински весник, година XVI, број 4724, вторник, 3 март 2015, стр. 9.
- ↑ „Македонија со стапка на невработеност од 27,6%“, Дневник, година XIX, број 5715, петок, 13 март 2015, стр. 6.
- ↑ Александра Филиповска, „Македонија има над 100.000 невработени, кои не сакаат да работат или не веднаш“, Дневник, година XIX, број 5754, сабота, 30 април 2015, стр. 8-9.
Надворешни врски
- Завод за статистика, Активно население (содржи податоци за невработеноста)
- Агенција за вработување, Невработеност
- Јорде Јаќимовски и др., „Невработеност: ризици и предизвици“, 2013.
- Вуко Мелов, „Невработеноста во Република Македонија најголем социоекономски проблем“, 2015.
 | Оваа статија од областа на економијата е никулец. Можете да помогнете со тоа што ќе ја проширите. |
|