Прејди на содржината

Овчарска торбичка

Од Википедија — слободната енциклопедија
Овчарска торбичка
Научна класификација [ у ]
Царство: Растенија
клад: Скриеносеменици
клад: Евдикоти
клад: Розиди
Ред: Зелковидни
Семејство: Зелки
Род: Овчарска торбичка
Вид: Овчарска торбичка
Научен назив
Capsella bursa-pastoris
(L.) Medik.
Синоними[1]

Овчарска торбичка или рибини коски (науч. Capsella bursa-pastoris) — двегодишно, а поретко едногодишно тревно растение од семејството на зелките (Brassicaceae).

Опис на растението

[уреди | уреди извор]

Коренот е по тип аксијален.

Стеблото е тревно, исправено, неразгрането или разгрането, високо до 50 см. Има фини бразди и најчесто е голо или има ретки влакна во долниот дел. Листовите на стеблото се неподвижни, но долните листови кои се сместени во розета се перјесто раздвоени. Тие се многу променливи по форма, цели или засечени на различни начини. Тие се покриени со ѕвездести и едноставни влакна.

Цветовите се со бела боја и ситни, собрани во едноставни, расфрлани, кластери соцветија. Листовите на чашката се овални, а круната е тркалезна. Круната е бела. Пестилката се состои од два листа. Примарно е едноок, а секундарно станува двоочен со растот на септумот (калај или реплум ). Растението цвета од април до октомври. Плодовите се ситни тркалезно-срцести лушпи.

Живеалиште

[уреди | уреди извор]

Овој космополитски вид расте во различни живеалишта, од низините до планинските појаси а потеклото е непознато.[2]

Примена во медицината

Како лековито растение, овчарската чанта им била позната дури и на лекарите од Стара Грција и Рим, кои ги користеле нејзините семиња. Во средниот век низ Европа, растението се користело како хемостатско средство. На почетокот на 21 век, во медицината во многу земји, тревата од овчарска чанта се користи како хемостатик за внатрешно крварење. Постојат експериментални податоци за диуретичкото и хипотензивното дејство на лековите од овчарската чанта, за неговата можна употреба за лекување на белодробна туберкулоза. Клинички е докажано дека инфузијата на растението дава добар терапевтски ефект во третманот на акутен и хроничен пиелонефритис. Се користи како лек надземниот дел на растението.Се употребува проти сите видови на крварења( на желудник,од нос,црева, хемороиди и од рани кога не може да им се запре крвавењето. Наоѓа примена и за лекување на тумори (фиброма) на матка, како и за регулирање на крвниот притисок. Овчарската торбичка наоѓа примена и за болести на зглобовите и мускулите,слабост на мускулите на завршното дебело црево,пролапс(испаѓање на дебелото црево),кила и матка.

Се употребува во форма на чај, облоги, купки и тинктура.

Собирањето на тревата се врши во јуни - јули, на суво време, сечејќи ја со нож или ножица или извлекувајќи ја за стеблото; стеблото потоа се сече, оставајќи ја розетата.

Предупредување: Не се препорачува употреба на заболени или оштетени листови од овчарската торбичка, бидејќи габите што ги инфицираат често се отровни.

Во исхраната

Листовите на младото растение во пролет се богати со витамини, се користат за правење супи, борш, салати и како фил за пити. Во Кина, овчарската торбичка се одгледува како непретенциозно растение од зеленчук во сиромашно пусто земјиште, а има различни сорти. Во овој поглед, дури и едно од имињата на растението на англиски е (кинески крес),[3] Во Јапонија и Индија, листовите од овчарската торбичка се динстаат со месо и се додаваат во чорбите. Старите билки додадени во исхраната им даваат вкус на чорбите. Пирето се прави од варени листови. Сушените и мелените листови додаваат како вкус на јадењата со месо и риба. На Кавказ, веднаш по топењето на снегот, се берат млади листови, од кои се подготвуваат салати, кои се користат во чорби како спанаќ. Во Франција, нежните зелени листови на ова растение се незаменлива компонента на зачинетите салати.

Меленото семе може да се користи наместо сенф.[4]

Галерија

[уреди | уреди извор]
  1. Capsella bursa-pastoris (L.) Medik“. Plants of the World Online. Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. 2017. Посетено на 2 August 2020.
  2. Ссылки. United Nations. 2009-12-31. стр. 120–127. ISBN 978-92-1-056377-2.
  3. Cohen, Ahava (2020-09-24). „Luck is What Happens When Preparation Meets Opportunity: Building Israel's Multilingual, Multiscript Authority Database“. Cataloging & Classification Quarterly. 58 (7): 632–650. doi:10.1080/01639374.2020.1815920. ISSN 0163-9374.
  4. АГАФОНОВ, В.А. (2014). „И. М. КАЛИНИЧЕНКО, В. Н. ТИХОМИРОВ, В. С. НОВИКОВ, И. А. ГУБАНОВ, А. В. ЩЕРБАКОВ; ПРИ УЧАСТИИ Р. А. ЛОЗАРЬ, А. П. СЕРЕГИНА, А. В. ПОЛУЯНОВА, Е. А. КРАСИЛЬНИКОВА. ФЛОРА СРЕДНЕЙ РОССИИ. АННОТИРОВАННАЯ БИБЛИОГРАФИЯ. 1768-2010 ГГ. [ЭЛЕКТРОННЫЙ РЕСУРС]. МГУ ИМ“. Ботанический журнал (10): 1177–1179. doi:10.1134/s1234567814100127. ISSN 0006-8136.

Литература

[уреди | уреди извор]
  • Петковић, Б. Марин, П. & Божа, П. 1995 година Практикум по таксономија на виши растенија. Наука. Белград.

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]