Горњански манастир
 Поглед на стариот конак на Горњанскиот манастир | |
| Информации | |
|---|---|
| Целосно име | Манастир „Св. Никита“ - Горњане |
| Други имиња | Манастир „Св. Никита“ - Бањане |
| Манастир на: | МПЦ - ОА |
| Основан | 1307 |
| Посветен на | Свети Никита |
| Епархија | Скопска |
| Цркви | Црква „Св. Никита“ |
| Личности | |
| Основач (и) | Стефан Урош II Милутин |
| Место | |
| Место | с. Горњане, Општина Чучер-Сандево  Македонија |
| Координати | 42°6′28″N 21°22′47″E / 42.10778° СГШ; 21.37972° ИГД |
| Видливи остатоци | 1 црква, конаци, помошни објекти |
| Отворен за јавноста | да |
Горњански манастир — средновековен манастир во скопското село Горњане.[1]
Самата црква на манастирот потекнува од 1307 година, кога била обновена на темели на постара градба. Била завршена за само една година, а во 1316 година бил довршен и нејзиниот првобитен фрескоживопис.
Местоположба
[уреди | уреди извор]Манастирот е сместен на падините на планината Скопска Црна Гора, меѓу селата Горњане, Бањане и Чучер. Од градот Скопје, манастирот е оддалечен околу 15 километри на север.[2]
Историја
[уреди | уреди извор]Се смета дека манастирот, како и голем број црковни споменици во околината на Скопје, биле изградени во XI век по освојувањето на Македонија од царот Василиј II како потврда на византиската власт. За време на српско-бугарско-византиските борби кон крајот XII и почетокот на XIII, повеќето од овие споменици биле урнати, меѓу кои и овој манастир.[2]
По освојувањето на областите во Македонија во 1282 година од страна на кралот Милутин и особено по женидбата со византиската малолетна принцеза Симонида во 1299 година, ќерка на византискиот цар Андроник II Палеолог, поголем дел од тие манастири биле обновени.[2]
Историјата на манастирот е спомената во две грамоти, едната е сочувана и била од византискиот цар Михаил IX, син и совладетел со Андроник II. Во нејзе се вели дека е издадена на молба на кралот Милутин и со која се потврдува неговата даровна грамота. Подоцна, била издадена и втора грамота, која не е сочувана, во која стоело дека приходите ќе бидат наменети за издршка на монасите во Хиландарскиот пирг.[2]
За време на отоманскиот период, манастирот имал тешко време. Кај голем дел од старите фрески настанале големи оштетувања, поради што била извршена обнова на нивно место во 1484 година. За обновата сведочи натписот над јужната врата во наосот.[2]
Градби во манастирот
[уреди | уреди извор]Од манастирскиот комплекс до денес се сочувани: манастирската црква, старите конаци и други помошни објекти.
Црква „Св. Никита“
[уреди | уреди извор]Црквата „Св. Никита“ е главната манастирска црква во целиот комплекс, по која е и наречен целиот манастир. Во пишуваните извори, иако недоволно прецизни, дознаваме дека црквата била обновена во 1307 година од страна на кралот Милутин, откако ја нашол запустена. Тоа значи дека црквата постоела и пред неговото доаѓање во Скопје во 1282 година. Првиот фрескоживопис бил извршен непосредно по изградбата, односно до 1320 година, а од него денес е сочуван поголемиот дел. Понов фрескоживопис бил направен во XIX век во калотата на куполата. Иконите во црквата биле изработени од страна на Дичо Зограф.[2]
Црквата има изглед на впишан крст со купола, која се потпира на четири столба, без нартекс и со влез на јужната и на западната страна. Фасадата е богато украсена со ниши, аркади и запци, изработена од камен и тула.[2]
Параклис „Св. Јован Претеча“
[уреди | уреди извор]Кон крајот на XVI век и во почетокот на XVII век, кон јужната страна на црквата бил доѕидан параклис посветен на „Св. Јован Претеча“. Подоцна бил разрушен.[2]
Галерија
[уреди | уреди извор]-
Манастирската црква -
Поглед во дворот на манастирот -
Поглед во дворот на манастирот
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Ḱornakov, Dimitar. (1991). Makedonski manastiri. Skopje: Matica makedonska. ISBN 9989-48-558-5. OCLC 469935586.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]
Горњански манастир на Ризницата ?
