Година на владеење
Година на владеење е година на владеење на еден суверен. Владетелските години го сметаат датумот како реден, а не главен број. На пример, еден монарх може да има прва година на владеење, втора година на владеење, трета година на владеење и така натаму, но не и нулта година на владеење.
Примената на овој древен систем на епохи во современите пресметки на времето, кои вклучуваат нула, е она што довело до дебата кога започнал третиот милениум. Регуларните години се „конечни имиња на ери“, спротивно на „бесконечните имиња на ери“, како што се христијанската ера, џимувата ера, џучевата ера итн.
Рана употреба[уреди | уреди извор]
Во античко време, календарите се сметале според бројот на години на владеење на тековниот монарх. За да се сметаат долги периоди, требало кралски список. Најстарото такво сметање е зачувано во сумерскиот кралски список. Древната египетска хронологија исто така датирала со употреба на владетелски години. Зороастрискиот календар функционирал и со владетелски години по реформата на Ардашир I во III век.
Канонот на кралевите е список што датира од владеењето на разни вавилонски, персиски, македонски, египетски и римски монарси, што го користеле античките астрономи како начин да се датираат астрономски феномени. Либерскиот каталог е сличен список на папи од раното христијанство, што се користел до денес со рани настани во историјата на религијата.
Источно и југоисточно азиски имиња на ера[уреди | уреди извор]
Владетелсите години обично се користеле за одбележување на годините во Источна Азија пред доаѓањето на имињата на ерата. Во Кина, првата континуирана употреба на епохата била во 140 година п.н.е., за време на владеењето на императорот Ву Хански.[1][2] Пред тоа, годините обично се одбележувале како владетелски години на монархот.
Од 140 година пред нашата ера, имињата на ерата служеле како титули со цел да се нумерираат и да се идентификуваат годините. Имињата на ерата биле користени повеќе од две милениуми од кинеските императори и сè уште се користат во Јапонија.[3]
Ерата на Република Ланфанг, ерата на Република Формоза и календарот на Република Кина се системи прилагодени од системот на традиционално име, но не се ефективни имиња на ера. Ерата на Конфуциј и џучевата ера се засновани на годината на раѓање на мислителот или вечниот претседател. Во хуангдиевата ера, дангуновата ера и коки биле сметани според бројот на години на владеење на првиот монарх.
Како резултат на кинеското културно влијание, други полиети во Синосферата - Кореја, Виетнам и Јапонија - исто така го усвоиле концептот за името на ерата како резултат на кинеското културно влијание.[2][3][4]
Укинатите имиња на ери може да се користат, на пример, како средство за тврдење или негирање на политичка легитимност. Пример за ова е, дека кога императорот Јонгл го узурпирал престолот од неговиот внук, тој ја датира годината на пристапување како „洪武 三十 五年“, 35-та година на неговиот татко, владеењето на императорот Хонгву, односно 1402 година. Хонгву, всушност, починал во 1398 година, а краткото владеење на Царот Џјанвен, кој владеел меѓу 1398 и 1402 година, бил испишан од официјалниот запис. Сепак, тие понекогаш сè уште ќе се користат. 景初四年 (240) било користено на јапонските бронзени огледала.[5] 廣德四年 (766) и 建中八年 (787) биле користени во гробница во Западните региони и во документ.[6] Кучлуг не го сменил името на ерата.
Откако паднала династијата Минг, династијата Џосеон сè уште го користела Чонгжен, а Кралството Тунгнгин сè уште го користела јонглиевите владетелски години,[7] со што го негирала легитимноста на династијата Кинг и покажувала постојана верност на режимот на Минг.
Краткотрајното Кралство Дакси, после Жанг Шјанжонг, го користел календарот Ганџи без имиња на ерата. Кинезите во странство го користеле Лонгфеј (龍飛) или Тјанјун (運 運).[8]
Комонвелтски владенија[уреди | уреди извор]
Владетелските години продолжуваат да бидат во ограничена употреба во рамките на Комонвелтот, група од шеснаесет суверени држави кои имаат ист монарх. Сегашните конвенции за владетелски години во рамките на Комонвелтот потекнуваат од Кралството Англија, кое користело владетелски години до датумот на своите јавни документи. Почетокот на новата владетелска ера во англискиот систем за датирање првично започнал на датумот на крунисувањето на монархот. Сепак, системот бил сменет во 1307 година, за да започне на денот кога монархот ќе го наследи престолот, започнувајќи со искачувањето на Едвард II.[9]
Владетелските години користени низ рамките на Комонвелтот се идентични едни на други, бидејќи тие ја делат истата линија на наследство. Сегашниот монарх, Елизабета II, станала суверена на 6 февруари 1952 година, по смртта на нејзиниот татко Џорџ VI. Така, 6 февруари 1952 година се смета за почеток на прва година Елиз. 2; со последниот ден од секоја владетелска година на Елиз. 2 годишна година е 5 февруари.
Канада[уреди | уреди извор]
Системот за владетелско датирање се користи во системот за нумерирање за сите акти на парламентот на Канада. На сите Актови им се дава засебен број на поглавје, доделен според неговиот бројчен редослед за тоа кога го добил кралското одобрување, заедно со владетелската година и името на владеечкиот монарх на Канада.[10] Употребата на годишни времиња во правни цитати е прифатлива во канадските правни практики, иако употребата на Грегоријанскиот календар е почеста.[11]
Употребата на владетелската година се користела во текот на законодавните заседавања на Законодавното собрание на Онтарио, сè додека не било заменето со календарската година во 1949 година. Сепак, владетелската година продолжува да се користи на насловните страници на заседувањата на законодавниот дом.[11]
Обединетото Кралство[уреди | уреди извор]
Употребата на годишни времиња во Обединетото Кралство потекнува од Англија, земја на Обединетото Кралство. Системот за владетелско датирање се користел до денес документите на парламентарните сесии до 1963 година, кога започнал да ги датира своите документи користејќи го Грегоријанскиот календар.[9] Промената во Грегоријанскиот календар била донесена во согласност со Актот за броење и цитирање на парламентот од 1962 година.
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Lü, Zongli (2003). Power of the words: Chen prophecy in Chinese politics, AD 265-618.
- ↑ 2,0 2,1 Sogner, Sølvi (2001). Making Sense of Global History: The 19th International Congress of the Historical Sciences, Oslo 2000, Commemorative Volume.
- ↑ 3,0 3,1 „Ancient tradition carries forward with Japan's new era“. Посетено на 9 август 2020.
- ↑ „International Congress of Historical Sciences“. International Congress of Historical Sciences. 19. 2000. Посетено на 29 December 2019.
- ↑ „王勇著“. Архивирано од изворникот на 2011-07-18. Посетено на 2020-08-09.
- ↑ „长河落日圆——详议安史之乱[中](2)“. Архивирано од изворникот на 2016-05-07. Посетено на 2020-08-09.
- ↑ 17、18世纪朝鲜使用中国年号问题
- ↑ „馬來西亞華人殯葬業的演變與挑戰中國長沙民政學院殯儀系主辦《現代殯葬教育十年慶典研討會》論文（上）“. Архивирано од изворникот на 2011-07-19. Посетено на 2020-08-09.
- ↑ 9,0 9,1 Arnold-Baker, Charles (2015). The Companion to British History. Routledge. ISBN 1-3174-0039-9.
- ↑ Bishop, Olga B. (2016). Canadian Official Publications: Guides to Official Publications. Elsevier. стр. 117. ISBN 1-4831-5523-4.
- ↑ 11,0 11,1 Flaherty, David H. (1981). Essays in the History of Canadian Law, Volume 1. University of Toronto Press. ISBN 1-4875-9697-9.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
