Природна застапеност: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата

[проверена преработка]

← Постаро уредување Поново уредување →

Избришана содржина Додадена содржина

НагледноВикитекст

Во редови

Преработка од 15:16, 8 септември 2015

Природна застапеност (ПЗ) — поим во физиката кој ја означува застапеноста на изотопите на еден хемиски елемент во природата на една планета, како да речеме Земјата. Релативната атомска маса (прилагодена согласно молскиот удел) на овие изтотопи е атомската тежина наведена за секој од елементите периодниот систем. Застапеноста на еден изотоп се разликува од една планета до друга (па дури и од едно до друго место на Земјата), но е постојано иста низ времето (во кратлорочна смисла).

На пример, ураниумот има три природни изотопи: ²³⁸U, ²³⁵U и ²³⁴U. Застапеноста на нивните молски удели се 99,2739–99,2752%, 0,7198–0,7202% и 0,0050–0,0059%.^[1] На пример, ако анализираме 100.000 атоми на ураниум, треба да очекуваме да најдеме околу 99.274 атоми на ²³⁸U, 720 атоми на ²³⁵U и многу малку (најверојатно 5-6) атоми на ²³⁴U. Причината за ова е тоа што ²³⁸U е многу постабилен од ²³⁵U or ²³⁴U, што се забележува од периодот на полураспад на секој од нив: 4,468×10⁹години за ²³⁸U споредено со 7,038×10⁸ години за ²³⁵U и само 245.500 години за ²³⁴U.

Поради различните полураспадни периоди на ураниумските изотопи, изотопниот состав на ураниумот бил поинаков кога Земјата била млада. На пример, пред 1,7 милијарди години, застапеноста на ²³⁵U била 3,1%, а денес таа изнесува 0,7%; така, во тој период можеле да се јавуваат природни реактори на нуклеарна фисија, што денес не е можно.

Сепак, природната застапеност на еден изотоп зависи и од веројатноста да биде создаден во нуклеосинтеза (како во случај на самариумот — радиоактивните ¹⁴⁷Sm и ¹⁴⁸Sm се многу позастапени од стабилниот ¹⁴⁴Sm) и од неговото производство од страна на природни радиоактивни изотопи (како во случај на изотопите на оловото).

Отстапувања од природната застапеност

Од проучувањето на Сонцето и примитивните метеорити познато е дека Сончевиот систем првобитно имал речиси еднороден изотопски состав. Отстапувањата од галактичкиот просек (со развојот), locally sampled around the time that the sun's nuclear burning можат да се објаснат со изотопното издвојување на масата, како и ограничен број на процеси на распад и трансмутација на јадрата.^[2] Има наоди и за вбризгување на краткотрајни (денес исчезнати) изотопи од експлозии на недалечни супернови кои може да го предизвикале колапсот на сончевата маглина.^[3] Оттука, отстапувањата од природната застапеност на Земјата се мерат во промили (‰), бидејќи не сочинуваат ни еден отсто. Единствениот исклучок од оваа законитост се среќава во претсончевите гранули што се среќаваат на примитивните метеорити. Тие го имаат заобиколено воедначувањето, и често носат јадрени белези на поединечни процеси на нуклеосинтеза во кои се создадени нивните елементи.^[4] Кај нив, отстапувањата од природната застапеност се изразуваат во делители на 100.

Поврзано

Застапеност на хемиските елементи

Наводи

↑ Uranium Isotopes, Посетено на 14 March 2012
↑ Robert N. Clayton (1978) Isotopic anomalies in the early solar system, Annual Review of Nuclear and Particle Science 28:501–522.
↑ Ernst Zinner (2003) An isotopic view of the early solar system, Science 300:5617, 265–267.
↑ Ernst Zinner (1998) Stellar nucleosynthesis and the isotopic composition of presolar grains from primitive meteorites, Annual Review of Earth and Planetary Sciences 26:147–188.

Надворешни врски

Интерактивна табела — Изотопен проект на „Беркли“ (англиски)
Алатки за пресметување на застапеноста на изотопите со ниска и висока прецизност (англиски)

[1] Uranium Isotopes, Посетено на 14 March 2012

[2] Robert N. Clayton (1978) Isotopic anomalies in the early solar system, Annual Review of Nuclear and Particle Science 28:501–522.

[3] Ernst Zinner (2003) An isotopic view of the early solar system, Science 300:5617, 265–267.

[4] Ernst Zinner (1998) Stellar nucleosynthesis and the isotopic composition of presolar grains from primitive meteorites, Annual Review of Earth and Planetary Sciences 26:147–188.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Ред 1: / Ред 1: @@
 [[Податотека:Elemental abundances mk.svg|мини|десно|300п|Застапеност на елементите во [[Земјина кора|Земјината кора]]. Не се прикажани: благородните гасови, Tc(43), Pm(61) и сите елементи по Bi(83), освен Th(90) и U(92).]]
-'''Природна распространетост''' (ПР) — поим во [[физика]]та кој ја означува застапеноста на [[изотоп]]ите на еден [[хемиски елемент]] во [[природа]]та на една планета, како да речеме [[Земја]]та. Релативната [[атомска маса]] (прилагодена согласно молскиот удел) на овие изтотопи е [[атомска тежина|атомската тежина]] наведена за секој од елементите [[периоден систем|периодниот систем]]. Распространетоста на еден изотоп се разликува од една [[планета]] до друга (па дури и од едно до друго место на Земјата), но е постојано иста низ времето (во кратлорочна смисла).
+'''Природна застапеност''' ('''ПЗ''') — поим во [[физика]]та кој ја означува застапеноста на [[изотоп]]ите на еден [[хемиски елемент]] во [[природа]]та на една планета, како да речеме [[Земја]]та. Релативната [[атомска маса]] (прилагодена согласно молскиот удел) на овие изтотопи е [[атомска тежина|атомската тежина]] наведена за секој од елементите [[периоден систем|периодниот систем]]. Застапеноста на еден изотоп се разликува од една [[планета]] до друга (па дури и од едно до друго место на Земјата), но е постојано иста низ времето (во кратлорочна смисла).
 __СОДРЖИНА__
 На пример, [[ураниум]]от има три природни изотопи: <sup>238</sup>U, <sup>235</sup>U и <sup>234</sup>U. Застапеноста на нивните молски удели се 99,2739–99,2752%, 0,7198–0,7202% и 0,0050–0,0059%.<ref>{{Citation | title = Uranium Isotopes | url = http://www.globalsecurity.org/wmd/intro/u-isotopes.htm | accessdate = 14 March 2012}}</ref> На пример, ако анализираме 100.000 атоми на ураниум, треба да очекуваме да најдеме околу 99.274 атоми на <sup>238</sup>U, 720 атоми  на <sup>235</sup>U и многу малку (најверојатно 5-6) атоми на <sup>234</sup>U. Причината за ова е тоа што  <sup>238</sup>U е многу постабилен од <sup>235</sup>U or <sup>234</sup>U, што се забележува од [[период на полураспад|периодот на полураспад]] на секој од нив: 4,468×10<sup>9</sup>години за <sup>238</sup>U споредено со 7,038×10<sup>8</sup> години за <sup>235</sup>U и само 245.500 години за <sup>234</sup>U.
-Поради различните полураспадни периоди на ураниумските изотопи, изотопниот состав на ураниумот бил поинаков кога Земјата била млада. На пример, пред 1,7 милијарди години, распространетоста на <sup>235</sup>U била 3,1%, а денес таа изнесува 0,7%; така, во тој период можеле да се јавуваат природни реактори на [[нуклеарна фисија]], што денес не е можно.
+Поради различните полураспадни периоди на ураниумските изотопи, изотопниот состав на ураниумот бил поинаков кога Земјата била млада. На пример, пред 1,7 милијарди години, застапеноста на <sup>235</sup>U била 3,1%, а денес таа изнесува 0,7%; така, во тој период можеле да се јавуваат природни реактори на [[нуклеарна фисија]], што денес не е можно.
-Сепак, природната распространетост на еден изотоп зависи и од веројатноста да биде создаден во [[нуклеосинтеза]] (како во случај на [[самариум]]от — радиоактивните <sup>147</sup>Sm и <sup>148</sup>Sm се многу пораспространети од стабилниот <sup>144</sup>Sm) и од неговото производство од страна на природни радиоактивни изотопи (како во случај на  [[изотопи на оловото|изотопите на оловото]]).
+Сепак, природната застапеност на еден изотоп зависи и од веројатноста да биде создаден во [[нуклеосинтеза]] (како во случај на [[самариум]]от — радиоактивните <sup>147</sup>Sm и <sup>148</sup>Sm се многу позастапени од стабилниот <sup>144</sup>Sm) и од неговото производство од страна на природни радиоактивни изотопи (како во случај на  [[изотопи на оловото|изотопите на оловото]]).
-== Отстапувања од природната распространетост ==
+== Отстапувања од природната застапеност ==
-Од проучувањето на [[Сонце]]то и примитивните [[метеорит]]и познато е дека [[Сончев систем|Сончевиот систем]] првобитно имал речиси еднороден изотопски состав. Отстапувањата од галактичкиот просек (со развојот), locally sampled around the time that the sun's nuclear burning можат да се објаснат со изотопното издвојување на масата, како и ограничен број на процеси на распад и [[трансмутација]] на јадрата.<ref>Robert N. Clayton (1978) Isotopic anomalies in the early solar system, ''Annual Review of Nuclear and Particle Science'' 28:501–522.</ref> Има наоди и за вбризгување на краткотрајни  (денес исчезнати) изотопи од експлозии на недалечни [[супернова|супернови]] кои може да го предизвикале колапсот на сончевата [[маглина]].<ref>Ernst Zinner (2003) [http://www.sciencemag.org/cgi/content/summary/300/5617/265 An isotopic view of the early solar system], ''Science'' 300:5617, 265–267.</ref> Оттука, отстапувањата од природната распространетост на Земјата се мерат во [[промил]]и (‰), бидејќи не сочинуваат ни еден отсто.
+Од проучувањето на [[Сонце]]то и примитивните [[метеорит]]и познато е дека [[Сончев систем|Сончевиот систем]] првобитно имал речиси еднороден изотопски состав. Отстапувањата од галактичкиот просек (со развојот), locally sampled around the time that the sun's nuclear burning можат да се објаснат со изотопното издвојување на масата, како и ограничен број на процеси на распад и [[трансмутација]] на јадрата.<ref>Robert N. Clayton (1978) Isotopic anomalies in the early solar system, ''Annual Review of Nuclear and Particle Science'' 28:501–522.</ref> Има наоди и за вбризгување на краткотрајни  (денес исчезнати) изотопи од експлозии на недалечни [[супернова|супернови]] кои може да го предизвикале колапсот на сончевата [[маглина]].<ref>Ernst Zinner (2003) [http://www.sciencemag.org/cgi/content/summary/300/5617/265 An isotopic view of the early solar system], ''Science'' 300:5617, 265–267.</ref> Оттука, отстапувањата од природната застапеност  на Земјата се мерат во [[промил]]и (‰), бидејќи не сочинуваат ни еден отсто.
-Единствениот исклучок од оваа законитост се среќава во претсончевите гранули што се среќаваат на примитивните метеорити. Тие го имаат заобиколено воедначувањето, и често носат јадрени белези на поединечни процеси на нуклеосинтеза во кои се создадени нивните елементи.<ref>Ernst Zinner (1998) Stellar nucleosynthesis and the isotopic composition of presolar grains from primitive meteorites, ''Annual Review of Earth and Planetary Sciences'' 26:147–188.</ref>  Кај нив, отстапувањата од природната распространетост се мерат во [[делител]]и на 100.
+Единствениот исклучок од оваа законитост се среќава во претсончевите гранули што се среќаваат на примитивните метеорити. Тие го имаат заобиколено воедначувањето, и често носат јадрени белези на поединечни процеси на нуклеосинтеза во кои се создадени нивните елементи.<ref>Ernst Zinner (1998) Stellar nucleosynthesis and the isotopic composition of presolar grains from primitive meteorites, ''Annual Review of Earth and Planetary Sciences'' 26:147–188.</ref>  Кај нив, отстапувањата од природната застапеност се изразуваат во [[делител]]и на 100.
 == Поврзано ==
@@ Ред 21: / Ред 21: @@
 == Надворешни врски ==
 * [http://ie.lbl.gov/education/isotopes.htm Интерактивна табела] — Изотопен проект на „Беркли“ {{en}}
-* [http://research.smilems.com/molecule-tk/ Алатки за пресметување на распространетоста на изотопите со ниска и висока прецизност] {{en}}
+* [http://research.smilems.com/molecule-tk/ Алатки за пресметување на застапеноста на изотопите со ниска и висока прецизност] {{en}}
 [[Категорија:Хемиски својства]]