Прејди на содржината

Черкези

Од Википедија — слободната енциклопедија
Черкези
Черкеско знаме
Вкупен број
ок.  4–8 милиони
Подрачја со значајно население
 Турција1,000,000[1]–2,000,000[2][3]–3,000,000[4]–5,000,000[2][5] to 7,000,000[6]
 Русија718,729 (попис 2010)[7]
 Сирија80,000[8][9][10]–120,000[11]
 Јордан65,000[8]
 Германија40,000[8][12]
 Ирак34,000[се бара извор]
 САД9,000[8]–25,000
 Саудиска Арабија23,000[се бара извор]
 Египет12,000[се бара извор]
 Израел4,000[13][14]–5,000[15]
 Узбекистан1,257 (попис 1989)[16]
 Украина1,001 (попис 2001)[17]
 Бугарија834 (попис 2011)[18]
 Холандија500[19]
 Полска300 (Estimate)[20][21][22]
 Белорусија116 (попис 2009)[23]
 Туркменистан54 (попис 1995)[24]
Јазици
Черкески јазици (адигејски и кабардински), убишки

Черкезите (руски: Черкесы, Čerkesy; турски: Çerkesler), исто така познати по нивниот ендоним Адиги (черкески: Адыгэхэр, Adygekher; руски: Адыги, Adygi; турски: Adığeler), се северозападна кавкаска[25] етничка група која потекнува од Черкезија, а голем дел се иселени за време на руското освојување на Кавказот во 19 век, особено по Черкеската војна во 1864. Најголем дел од Черкезите се сунитски муслимани.[26]

По доселувањето во Османлиското Царство дел од Черкезите биле населени во Македонија, особено во кумановскиот крај каде ги основале селата Черкези, Косматац и Слатина.

Историја

[уреди | уреди извор]

Черкески геноцид

[уреди | уреди извор]

Во 1714, Петар I воспоставил план за окупација на Кавказот. Иако не можеше да го спроведе овој план, тој ја постави политичката и идеолошката основа за да се случи окупацијата. Екатерина II започнала да го спроведува овој план во дело. Руската армија била распоредена на бреговите на реката Терек.[27]

Карта на протерувањето на Черкезите во Османлиската империја во 19 век.

Руската војска се обиде да наметне авторитет со изградба на низа тврдини, но овие тврдини за возврат станаа нови мети на напади и навистина понекогаш локалните жители всушност ги зазеле и ги држеле тврдините.[28] Под водство на Јермолов, руската војска почна да користи стратегија за непропорционална одмазда за рациите. Руските трупи возвратиле со уништување села каде што се сметаше дека се кријат борците на отпорот, како и со атентати, киднапирања и егзекуција на цели семејства.[29] Бидејќи отпорот се потпирал на селата од каде се добивала храна, руската војска, исто така, систематски уништувала земјоделски култури и добиток и убивала цивили.[30][31] Черкезите одговориле со создавање на племенска федерација која ги опфаќа сите племиња од областа.[31] Во 1840 Карл Фридрих Нојман проценил дека жртвите на Черкезите изнесувале околу еден и пол милион.[32] Некои извори наведуваат дека стотици илјади други умреле за време на егзодусот.[33]

  1. Dalby, Andrew (2015). Dictionary of Languages: The Definitive Reference to More than 400 Languages. Bloomsbury Publishing. стр. 136. ISBN 978-1408102145.
  2. 2,0 2,1 Richmond, Walter (2013). The Circassian Genocide. Rutgers University Press. стр. 130. ISBN 978-0813560694.
  3. Danver, Steven L. (2015). Native Peoples of the World: An Encyclopedia of Groups, Cultures and Contemporary Issues. Routledge. стр. 528. ISBN 978-1317464006.
  4. Zhemukhov, Sufian (2008). „Circassian World Responses to the New Challenges“ (PDF). PONARS Eurasia Policy Memo No. 54: 2. Посетено на 8 May 2016.
  5. Alankuş, Sevda (1999). Taymaz, Erol (уред.). Kültürel-Etnik Kimlikler ve Çerkesler. Ankara, Turkey: Kafder Yayınları.
  6. Alankuş, Sevda; Taymaz, Erol (2009). „The Formation of a Circassian Diaspora in Turkey“. Adyghe (Cherkess) in the 19th Century: Problems of War and Peace. Adygea, Russia: Maikop State Technology University. стр. 2. Посетено на 4 May 2016. Today, the largest communities of Circassians, about 5–7 million, live in Turkey, and about 200,000 Circassians live in the Middle Eastern countries (Jordan, Syria, Egypt, and Israel). The 1960s and 1970s witnessed a new wave of migration from diaspora countries to Europe and the United States. It is estimated that there are now more than 100,000 Circassian living in the European Union countries. The community in Kosovo expatriated to Adygea after the war in 1998.
  7. „Итоги Всероссийской переписи населения 2010 года в отношении демографических и социально-экономических характеристик отдельных национальностей. Приложение 2. Hациональный состав населения по субъектам Российской Федерации“ (руски). Архивирано од изворникот на 2021-12-09. Посетено на 5 August 2019.
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 Zhemukhov, Sufian (2008). „Circassian World Responses to the New Challenges“ (PDF). PONARS Eurasia Policy Memo No. 54: 2. Посетено на 8 May 2016.
  9. „Syrian Circassians returning to Russia's Caucasus region“. TRTWorld. TRTWorld and agencies. 2015. Архивирано од изворникот на 1 June 2016. Посетено на 8 May 2016. Currently, approximately 80,000 ethnic Circassians live in Syria after their ancestors were forced out of the northern Caucasus by Russians between 1863 and 1867.
  10. „The Russian Presidential Council for Civil Society and Human Rights calls for the hosting of Syrian refugees in Russia“. Sputniknews. 2015. Посетено на 8 May 2016.
  11. „single | The Jamestown Foundation“. Jamestown.org. 7 May 2013. Посетено на 20 August 2013.
  12. Lopes, Tiago André Ferreira. „The Offspring of the Arab Spring“ (PDF). Strategic Outlook. Observatory for Human Security (OSH). Архивирано од изворникот (PDF) на 2019-07-26. Посетено на 16 June 2013.
  13. Besleney, Zeynel Abidin (2014). The Circassian Diaspora in Turkey: A Political History. Routledge. стр. 96. ISBN 978-1317910046.
  14. Torstrick, Rebecca L. (2004). Culture and Customs of Israel. Greenwood Publishing Group. стр. 46. ISBN 978-0313320910.
  15. Louër, Laurence (2007). To be an Arab in Israel. Columbia University Press. стр. 20. ISBN 978-0231140683.
  16. „Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по республикам СССР“ (руски). Архивирано од изворникот на 6 January 2012. Посетено на 6 August 2019.
  17. „The distribution of the population by nationality and mother tongue“. 2001.ukrcensus.gov.ua. Посетено на 6 August 2019.
  18. „Етнически малцинствени общности | NCCEDI“. nccedi.government.bg (бугарски). Архивирано од изворникот на 2019-07-30. Посетено на 2020-03-06.
  19. Zhemukhov, Sufian, Circassian World: Responses to the New Challenges, Архивирано од изворникот на 12 October 2009
  20. „Circassian Princes in Poland: The Five Princes, by Marcin Kruszynski“. www.circassianworld.com. Архивирано од изворникот на 2020-07-28. Посетено на 29 January 2020.
  21. „Polish-Circassian Relation in 19th Century, by Radosław Żurawski vel Grajewski“. www.circassianworld.com. Архивирано од изворникот на 2020-07-28. Посетено на 29 January 2020.
  22. „Polonya'daki Çerkes Prensler: Beş Prens“. cherkessia.net. 26 December 2011. Посетено на 29 January 2020.
  23. „Национальный статистический комитет Республики Беларусь“ (PDF) (белоруски). Statistics of Belarus. Архивирано од изворникот (PDF) на 18 October 2013.
  24. „Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году“ (руски). Архивирано од изворникот на 13 March 2013. Посетено на 6 August 2019.
  25. One Europe, Many Nations: A Historical Dictionary of European National Groups. Questia Online Library. 25 August 2010. стр. 12.
  26. „Главная страница проекта 'Арена' : Некоммерческая Исследовательская Служба СРЕДА“. Sreda.org. 19 October 2012. Посетено на 20 August 2013.
  27. Weismann, Ein Blick auf die Circassianer
  28. King 2008, стр. 47.
  29. King 2008, стр. 47–49Quote on p48: "This, in turn, demanded...above all the stomach to carry the war to the highlanders themselves, including putting aside any scruples about destroying, forests, and any other place where raiding parties might seek refuge... Targeted assassinations, kidnappings, the killing of entire families, and the disproportionate use of force became central to Russian operations..."
  30. King 2008, стр. 74.
  31. 31,0 31,1 Ahmed 2013, стр. 161.
  32. Neumann 1840
  33. Shenfield 1999