Сценографија
Сценографија е уметничка дисциплина за создавање амбиенти наменети за претстави [1].
Сценографијата подразбира употреба на светлина, звук, костим, изведба, конструкции и просторно уредување.
Претставува заедничка, усогласена замисла и на режисерот и на визуелниот уметник во врска со одредена сценска претстава или филм.
Под поимот театарска сценографија се подразбира обликување и создавање на сценскиот простор во кој се игра драмската/ балетската/ оперската претстава[2].
Етимологија и толкувања
[уреди | уреди извор]Терминот сценографија е со грчко потекло (''skēnē'', што значи „сцена или објект - зграда“; graphos'', што значи ("да се опише"). Во Европа, терминот е тесно усогласен со професионалната практика на scénographie и е синоним со терминот англиски јазик 'Theatre design'.'театарски дизајн ”[3].
Работата на сценографот е поврзана со поимот простор во кој ќе се одвива дејството, тој мора да го дизајнира (изгради), да го промени (доколку е потребно) и да ги постави протагонистите на делото во него. Улогата на сценографот е на многу начини слична, а понекогаш и аналогна на улогата на драматургот.
Сценографијата денес не е термин што е неопходно поврзан само со театар, филм или телевизија, денес се однесува на кој било дизајн на просторот наменет за јавна претстави, од изложби до политички настани. Сценографијата исто така се движи во виртуелниот свет на компјутерски игри и програми[4].
Сценографија во Македонија
[уреди | уреди извор]Почетоците на професионалната театарска сценографија во Македонија се напоредно со развојот на современата ликовна уметност во времето на Никола Мартиноски, Димитар Пандилов, Лазар Личеноски.
Меѓу првите сценографи во тој период бил Василие Поповиќ - Цицо.
Сценографијата се применувала покрај во театрите и во Македонски опера и балет а нешто подоцна започнал и филмската сценографија. Со развојот на технологијата и појавата на телевизијата се појавиле и првите телевизиски сценографи кои работеле според одликите и нормите на европските и светските телевизиски обликувања на просторот.
Сепак почетокот на првата професионална театарска сценографија започнала во Битола, со дејствувањето на рускиот уметник, емигрант Иван Мелников кој што во битолскиот театар работел театарска сценографија пред Втората светска војна.
Во Македонија во поново време со сценографија се занимавале: Томо Владимирски, Бранко.Костовски, Димитар Кондовски, Владимир Георгиевски, П. Минов, Менде Ивановски, Васко Ташковски, Крсте Џидров, Владо Ѓорески, Валентин Светозарев [5].. .
Библиографија
[уреди | уреди извор]- Słownik terminologiczny Sztuk Pięknych, PWN, Warszawa, 1969 s. 84
- Howard, P. (2002) "What is Scenography?". Routledge. ISBN 0-415-10085-2
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ „Сценографија“ (PDF). Архивирано од изворникот на 2020-10-17. Посетено на 2020-08-12.
- ↑ „SCENOGRAPHY, THEORY“. Архивирано од изворникот на 2020-02-21. Посетено на 2020-08-12.
- ↑ Scenography is the art of creating performance
- ↑ „What is Scenography?“. Архивирано од изворникот на 2021-01-19. Посетено на 2020-08-12.
- ↑ „ТЕАТАТАРСКА СЦЕНОГРАФИЈА“. Архивирано од изворникот на 2020-08-09. Посетено на 2020-08-12.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]- Scenography International Архивирано на 7 декември 2009 г. - spletna revija
- Master's Degree in Urban Scenography in Barcelona Архивирано на 10 ноември 2013 г.
- Međunarodni scenografski online žurnal ( na engleskom)
- Palatine Directory: Dizajn / Scenografija ( na engleskom)
- Scenography - The Theatre Design Website Kazališni dizajn / Scenografija ( na engleskom)
- Životopis scenografa Jaroslava Maline
- Hann, R. (2019) Beyond Scenography, Oxon. and New York: Routledge
- Jaroslav Malina Biography
- Master's Degree in Scenography at the University of Kansas
- MA and PhD provision at University of Leeds, UK