Радован Трниќ
Радован Рада Трниќ Попа (Мокрин, кај Кикинда, 16 јуни 1912 - фарма на Симиќ, кај Кикинда, 4 август 1941), учесник во Народноослободителната борба и народен херој на Југославија.
Биографија[уреди | уреди извор]
Роден е на 16 јуни 1912 година во Мокрин, кај Кикинда. Основно училиште завршил во родниот град, а гимназија во Кикинда. На барање на родителите заминал во Белград да студира теологија. Веќе во првата година, тој бил убеден дека тоа не е неговиот пат и набрзо ги напуштил студиите. Откако студирал теологија, подоцна го добил прекарот „Папа“ од неговите пријатели.[1]
Како студент во Белград, стапил во контакт со револуционерното студентско движење во 1933 година, бил примен во членството на Комунистичката партија на Југославија (КПЈ). По прекинот на студиите, во 1933 година се вратил во родниот Мокрин, каде што ја обновил партиската организација и бил нејзин секретар. Инаку, на изборите за уставотворно собрание во 1920 година, мнозинството мешани гласачи гласале за КПЈ во Мокрин, а во селото живееле и неколку учесници во Октомвриската револуција. Една година подоцна, во 1936 г. година полицијата упаднала во партиската организација на КПЈ во Банат и уапсила поголем број членови на КПЈ меѓу кои и Радован.[1]
Заради неговото револуционерно дело, од страна на Државниот суд за заштита на државата е осуден на две години затвор, кои ги одлежувал во затворот во Сремска Митровица. По враќањето од затвор, 1938 година ја обновил партиската организација во Мокрин и ја продолжил политичката работа. Во исто време во Мокрин е формирана масовна организација на „Селанскиот круг“ која собрала голем број млади луѓе. Јадрото на оваа организација биле членови на Сојузот на комунистичката младина на Југославија (СКОЈ). Во својата партиска работа во Мокрин, Радован активно соработувал со меленачкиот комунист Милан Маленчиќ, со кого заедно работеле на организирање на луѓето.[1]
Во 1940 година, Радован станал член на Окружниот комитет на КПЈ за Кикинда, а потоа започнал да соработува со Угљеш Терзин, адвокатски приправник. Тие двајцата организирале низа масовни работнички акции во Кикинда и Мокрин. Тие, исто така, организирале демонстрации против потпишувањето на Тројниот пакт сојуз во март 1941 година. За време на априлската војна, тие собрале голем број млади луѓе и формирале доброволно движење на мокринската младина, со цел да учествуваат во одбраната на земјата, но брзата капитулација ги спречила во тоа.[1]
Веднаш по окупацијата, Радован бил уапсен од Фолксдојчер, но тој успеал да побегне и да оди во илегала. Иако во илегала, заедно со Угљеш Терзин, активно работел на организирање на Народноослободителното движење (НОП), како и на подготовка на вооружено востание во областа Кикинда. Собрале оружје и муниција, а имале план и да го ограбат воениот магацин Фолксдојчер во Мокрин, во кој имало многу оружје, муниција и друга воена опрема. Оваа акција била отежната со масовното апсење на членовите на КПЈ во и околу Кикинда, извршено на 22 јуни. Тогаш биле уапсени сите членови на Окружниот комитет на КПЈ за Кикинда, освен Радован и Угљеша, кои биле во илегала.[1]
Набргу потоа Радован и Угљеша успеале да го обноват Окружниот комитет и да продолжат со подготовките за вооруженото востание. Во текот на јули, во селата во северниот дел на Банат биле организирани неколку воени одреди и ударни групи, а бил организиран и посебен медицински оддел во рамките на Окружниот комитет на КПЈ за Кикинда. Радован посетил многу села и таму собрал народ и ги подготвил за битка. Во средината на јули го формирал Мокринскиот партизански одред од Мокринскиот армиски одред. Набргу потоа се формирал партизанскиот одред Кикинда, кој на 28 јули излегол на терен. За командант на оваа чета бил поставен Угљеша Терзин, а за политички комесар Радован Трниќ.[1]
Одредот Кикинда се улогорувал на фарамата Симиќ, кај Кикинда, и вршел диверзантски акции, како што се палење жито и напад на германски воено-полициски заговори, во пошироката околина на Кикинда. Одредот имал 25 борци и бил добро вооружен, сите борци ималеоружје и еден митралез. Меѓутоа, германските единици ја откриле позицијата на одредот на 3 август и во текот на следната ноќ со силни сили ја опколиле оваа фарма. Во раните утрински часови на 4 август 1941 година, Германците започнале силен напад. Иако изненадени, партизаните ја прифатиле борбата која траела три часа. Во оваа битка загинале седумнаесет партизани, меѓу кои командантот и политички комесар на одредот Угљеша Терзин (1909–1941) и Радован Трниќ. Тие загинале штитејќи го отстапницата, група борци, кои направиле успешен пробив од областа, а потоа се приклучиле на Мокринскиот партизански одред. Во оваа битка Германците имале четворица загинати и неколку ранети војници.[1]
Со указ на претседателот на ФНРЈ Јосип Броз Тито, 27 ноември 1953 година, тој бил прогласен за народен херој.[1] [2]
Литература[уреди | уреди извор]
- Војна енциклопедија. Београд. 1973.
- Народни хероји Југославије. Београд: Младост. 1975.