Јиншју

Координати: 36°07′36″N 114°18′50″E / 36.12667° СГШ; 114.31389° ИГД / 36.12667; 114.31389
Од Википедија — слободната енциклопедија
Јиншју
Урнатините на Јин, престолнина (1350–1046 г. пр. н. е.) на династијата Шанг (Јин)
МестоЈинду, Анјанг, Хенан, КИна
Координати36°07′36″N 114°18′50″E / 36.12667° СГШ; 114.31389° ИГД / 36.12667; 114.31389

Јиншју (современ МФА: [ín.ɕý]; кинески: 殷墟; букв.: "Урнатините на Јин") — местото на една од древните и главните историски престолнини на Кина. Тоа е изворот на археолошкото откритие на пророчките коски и записите на пророчките коски, што довело со утврдување на најраното познато кинеско пишување. Археолошките остатоци (или урнатини) познати како Јиншју го претставуваат древниот град Јин, последниот главен град на кинеската династија Шанг, што постоел во текот на осум поколенија през 255 години, и во текот на владеењето на 12 кралеви. Јиншју е откриен или повторно откриен во 1899 година. Сега е едно од најстарите и најголемите археолошки наоѓалишта во Кина, а во 2006 година е запишано во списокот на Светското наследство на УНЕСКО.[1] Јиншју се наоѓа во најсеверната покраина Хенан во близина на современиот град Анјанг и во близина на границите со покраините Хебеи и Шаншји. Дозволен е јавен пристап на наоѓалиштето.

Традиционална историја[уреди | уреди извор]

Според речникот Shuowen Jiezi од II век (說文解字), кинескиот знак „殷“ (yīn) првично се однесувал на „живописно создавање музика“.[2] Иако често се користи во текот на пишаната историја за да се однесува и на династијата Шанг и на нејзиниот последен главен град, името Јин (殷) се чини дека не било користено на овој начин до следната династија Џоу. Конкретно, името не се појавува во пророчките коски, кои се однесуваат на државата како Шанг (商), и нејзиниот последен главен град како Dàyì Shāng (大邑商 „Големо Населено Место Шанг“).[3]

Во зачуваните древни кинески историски документи, Јин е опишан како последен главен град на династијата Шанг. Сепак, има некои несогласувања за тоа кога се случила преселбата во Јин. И во Книгата на документи (конкретно, поглавјето „Пан Генг“, за кое се верува дека датира од доцниот пролетно и есенско раздобје), така и во Бамбусовите анали стои дека Шанг кралот, Пан Генг, ја преселил престолнината Шанг во Јин. Бамбусовите анали наведуваат, поконкретно, дека за време на неговото владеење Пан Генг го преселил главниот град од Јан (奄; денешен Куфу, во денешната покраина Шандонг), во местото наречено Бејминг (北蒙), а потоа бил преименуван во Јин (殷).[4] [5] [6] (Спротивно на тоа, според <i>Записите на големиот историчар</i> Сима Чјиан, Пан Генг го преселил главниот град Шанг од местото северно од Жолтата Река во 亳, главниот град на основачот на династијата Шанг Танг, на јужната страна на реката — местоположба што не е во согласност со местоположбата на Јин.[7])

Без разлика, Јин бил јасно воспоставен како главен град на Шанг во времето на Шанг кралот Ву Динг. Ву Динг започнал бројни воени походи од оваа база против околните племиња, со што го обезбедил владеењето на Шанг и ја подигнал династијата до нејзиниот историски зенит.

Според традиционалните извештаи, подоцнежните владетели станале трагачи на задоволство кои не се интересирале за државните работи. Кралот Џоу, последниот од кралевите од династијата Шанг, е особено запаметен по неговата немилосрдност и разврат. Неговите сè поавтократски закони го отуѓиле благородништвото сè додека кралот Ву од династијата Џоу не успеал да добие поддршка да се крене и да го собори Шанг.

Династијата Џоу го основала својот главен град во Фенгхао во близина на денешен Шјиан, а Јин бил напуштен и станал урнатини. Овие урнатини се споменати од Сима Чјиан во неговите Записи за големиот историчар, поточно во Битката кај Јулу, и детално опишани од Ли Даојуан во неговиот Коментар на класиката на реката, објавен во раздобјето на јужните и северните династии (420-589 г. н. е.). Потоа, некогашниот голем град Јин станал предание заедно со неговата основачка династија сѐ до неговото повторно откривање во последните години од династијата Чјинг.

Археолошки откритија[уреди | уреди извор]

Волова скапула со Џенговото (爭) пророштво од времето на владеењето на кралот Ву Динг

Јиншју е добро познат по своите пророчки коски, кои првпат биле препознаени дека содржат древно кинеско писмо во 1899 година од Ванг Јиронг, директор на Царската академија.[8] Еден извештај за откритието на Ванг бил дека тој боледувал од маларија во тоа време и дека според традиционалната кинеска медицина му биле препишани лонгу (龍骨) (змејови коски). Забележал чудни резби на овие коски и заклучил дека тоа би можело да се примероци во древен облик на кинеско пишување.

Веста за откривањето на пророчките коски создала пазар за нив меѓу колекционерите на антиквитети и довело до повеќекратни бранови незаконски ископувања во текот на неколку децении, при што беа земени десетици илјади парчиња.[9] [10] Изворот на „змејовите коски“ на крајот бил пронајден во малото село Шјиаотун, во непосредна близина на Анјанг.[8] Во 1910 година, истакнатиот научник Луо Џенју потврдил дека областа е местото на последниот главен град на династијата Шанг.[11] Канадскиот мисионер и аналитичар на пророчки коски Џејмс Мензис, исто така, независно го идентификувал Анјанг како главен град во 1910 година.[12] Во 1917 година, Ванг Гуовеи ги дешифрирал натписите на пророчките коски на имињата на кралевите Шанг и направил целосна Шанг генеалогија. Ова тесно се совпаѓа со она во Записите на големиот историчар Сима Чјиан, потврдувајќи ја историската автентичност на легендарната династија Шанг и археолошката важност на Јиншју.[8] Како и да е, натписите на пророчките коски го бележат името на државата како Dàyìshāng (大邑商) или Shāngyì (商邑).

Првите официјални археолошки ископувања во Јиншју биле предводени од археологот Ли Џји од Институтот за историја и филозофија од 1928-37 година.[13] Притоа биле откриени остатоци од кралски дворец, неколку кралски гробници и повеќе од 100.000 пророчки коски што покажуваат дека Шанг имал добро структурирано писмо со целосен систем на пишани знаци.[14]

Од 1950 година, тековните ископувања на Институтот за археологија, Кинеската академија за општествени науки открила докази за стратификација на локалитетот Хоуганг, остатоци од дворци и храмови, кралски гробишта, натписи на пророчки коски, работилници за бронза и коски и откритието на локалитетот Хуанбеи на северниот брег на реката Хуан.[13] Ископувањата на едно од најголемите и најстарите наоѓалишта во кинеската археологија, ги поставил темелите за работа низ целата земја.

На наоѓалиштето се препознаваат четири раздобја кои се во приближна корелација со раздобјата на пророчките коски што ги определил Донг Зуобин, кралското владеење и датумите определени од Хронолошкиот проект Шјиа-Шанг-Џоу како што следува:[15] [16]

Слој Раздобје на пророчки коски Кралеви Приближни датуми
Јиншју I Пан Генг, Шјиао Шјин, Шјиао Ји 1300–1250 г. пр. н. е.
Јиншју II I Ву Динг 1250–1192 г. пр. н. е.
II Ѕу Генг, Ѕу Џјиа 1191–1148 г. пр. н. е.
Јиншју III III Лин Шјин, Генг Динг
IV Ву Ји, Вен Ву Динг 1147–1102 г. пр. н. е.
Јиншју IV V Ди Ји, Ди Шјин 1101–1046 г. пр. н. е.

Места на ископување[уреди | уреди извор]

Распослан на 30 км², Јиншју е најголемото археолошко наоѓалиште во Кина, а ископувањата откриле над 80 места со темели, вклучувајќи дворци, светилишта, гробници и работилници. Од овие остатоци археолозите можеле да потврдат дека ова бил духовно и културно средиште на династијата Шанг.[17]

Погребна јама кај гробницата на госпоѓата Фу Хао

Најдобро зачуваната од кралските гробници од династијата Шанг откопана во Јиншју е гробницата на Фу Хао. Извонредната госпоѓа Хао била војсководец и сопруга на кралот Шанг Ву Динг. Гробницата била откриена во 1976 година од страна на Џенг Џеншјианг и е датирана во 1250 година пр. н. е. Била целосна, го избегнала грабежот што ги оштетило другите гробници на местото, а покрај посмртните останки на кралицата, било откриено дека гробницата содржи 6 скелети од кучиња, 16 скелети на човечки робови и бројни гробни предмети со огромна археолошка вредност. Гробницата била темелно ископана и опширно обновена и сега е отворена за јавноста.

Исто така, на ова место се наоѓа и Изложбена сала на јами со коли каде што се изложени најраните примероци на коли влечени од животни откриени од кинеската археологија.[18] Овие артефакти биле ископани од Работната станица Анјанг на Археолошкиот институт на Кинеската академија за општествени науки и Работниот тим за историски реликвии на општината Анјанг во северните и јужните земји на селото Лиуџјиаџуанг и источната земја на селото Шјиаоминтун и биле изложени во рамките на салата.[19] Секоја од шесте јами содржи остатоци од кочија и два коња. Во пет од јамите биле пронајдени и остатоци од човечка жртва (четири возрасни мажи и едно дете). Изложени се и остатоци Патот на династијата Шанг широк метар 8,35 m, откриен во спортското училиште „Анјанг Аеро“ во 2000 година.[20]

Историска вредност[уреди | уреди извор]

Хоумуву Динг или Симуву Динг

Точните пишани записи за Јиншју, како главен град на династијата Шанг откриен во Кина, се од голема вредност за проучувањето на историјата на династијата Шанг. Пред ископувањето на Јиншју, историјата на кинеските пишани записи почнувала во првата година од западната династија Џоу, но со откривањето на натписите на пророчките коски во Јиншју и ископувањето во Јиншју, било потврдено постоењето на династијата Шанг во Кина, и рамката на раната древна кинеска историја била реконструирана, овозможувајќи да се процени веродостојноста на традиционалните документи што се користат за одредување на историјата на династијата Шанг.

Помеѓу 150.000 пророчки коски откопани во Јиншју, пронајден е најраниот доказ за сегашниот кинески систем на пишување. Културните реликвии во Јиншју претставени со бронзени и жадови производи, како и погребните обичаи во Јиншју, претставени со човечка жртва, жртва на коли и коњ, животинска жртва итн., обезбедуваат единствен доказ за културната традиција на доцната династија Шанг.[21]

Како урнатини на доцниот главен град Шанг, Јиншју открил голем број работилници за ракотворби и голем број ракотворби. Примероците на сите видови прибор го покажуваат високото уметничко ниво на династијата Шанг, особено шарите на бронзената опрема, од примерок на животинско лице до примерокот таотие (饕餮), сите покажуваат уметнички стил во тоа време, обезбедуваат важни материјали за да се разбере уметничкиот развој и естетскиот статус на династијата Шанг. Големите бронзени производи ископани на месноста, како што е симуву динг, итн., излеани во калапи, имаат големо значење во кинеската историја на металургијата.[22]

Натписите на пророчките коски и бронзените предмети откопани во Јиншју докажуваат дека Анјанг бил општество од бронзеното време. Ова општество има и пишување и металургија, кои се двата најочигледни показатели за една цивилизација.

Во однос на урбаниот распоред и архитектура, прстенестиот и отворен урбан распоред на урнатитени Јин има големо влијание врз подоцнежните капитални градби. Исто така користи и реки за контрола на поплави и користи греди за поддршка на тулите и дрвото во архитектурата. Архитектурата и создавањето на традиционалната кинеска архитектура носат многу вдахновение.[23]

Генетски проучувања[уреди | уреди извор]

Проучувањето на митохондријалната ДНК (наследена по мајчина линија) од гробовите на Јиншју покажала сличност со современиот северен кинески Хан, но значителни разлики од јужниот кинески Хан.

Поврзано[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ „Yin Xu“. UNESCO. Посетено на August 6, 2007. The archaeological site of Yin Xu, close to Anyang City, some 500 km south of Beijing, is an ancient capital city of the late Shang dynasty (1300 to 1046 BC). It testifies to the golden age of early Chinese culture, crafts and sciences, a time of great prosperity of the Chinese Bronze Age. A number of royal tombs and palaces, prototypes of later Chinese architecture, have been unearthed on the site. The site includes the Palace and Royal Ancestral Shrines Area (1,000m x 650m), with more than 80 house foundations, and the only tomb of a member of the royal family of the Shang dynasty to have remained intact, the Tomb of Fu Hao. The large number and superb craftsmanship of the burial accessories found there bear testimony to the advanced level of Shang handicraft industry, and form now one of the national treasures of China. Numerous pits containing bovine shoulder blades and turtle plastrons have been found in Yin Xu. Inscriptions on these oracle bones bear invaluable testimony to the development of one of the world’s oldest writing systems, ancient beliefs and social systems.
  2. ↑ See Shuowen Jiezi 說文解字 entry 殷.
  3. ↑ Keightley (1999).
  4. ↑ Pan Geng I. Chinese Text Project. Посетено на 29 March 2018.
  5. ↑ Pan Geng. Chinese Text Project. Посетено на 28 March 2018.
  6. ↑ Bai, Shouyi (2002). An Outline History of China. Beijing: Foreign Language Press. ISBN 7-119-02347-0.
  7. ↑ Annals of Yin. Chinese Text Project. Посетено на 28 March 2018.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 „The Discovery of Oracle Bones and the Locating of Yinxu site“. The Garden Museum of Yin Ruins. The Discovery of Oracle Bones and the Locating of Yinxu site. In 1899, Wang Yirong, the director of the Imperial College and a well-known scholar of ancient inscriptions discovered dragon bones (known today as oracle bone inscriptions). He sent his assistants to Xiaotun village in Anyang, (安陽), and enabled him to confirm that Xiaotun was indeed the Yinxu (Ruins of Yin) in the historical records. In 1917 Wang Guowei successfully deciphered the names in oracle bone inscriptions of Shang ancestors and from these was able to reconstruct the Shang genealogy. It matched the record in (司馬遷), Sima Qian’s ‘Shiji' (史記) (Records of the Historian). Thus, the legend of Shang dynasty was confirmed as history and the importance of Yinxu was recognized by the academic world. The first excavations at Yinxu began in 1928.
  9. ↑ Chou 1976.
  10. ↑ Xu 2002.
  11. ↑ Wilkinson (2000).
  12. ↑ Goodrich, L. Carrington (August 1957). „James Mellon Menzies, 1885–1957“. The Journal of Asian Studies. 16 (4): 672–673. doi:10.1017/S0021911800134813.
  13. ↑ 13,0 13,1 „Information Panel“. The Garden Museum of Yin Ruins. Since the first excavation in 1928, archaeologists have been working at the Yinxu site for over seventy years. There have been two main periods of excavation: (1) from 1928–1937, when excavations were carried out by the Institute of History and Philosophy; and (2) since 1950, when the Institute of Archeology, Chinese Academy of Social Sciences (formerly Chinese Academy of Sciences) have been responsible for excavations have yielded some very important results: evidence of stratification of the Hougang site, remains of palaces and temples, royal cemeteries, oracle bone inscriptions, bronze-and bone-workshops and the discovery of the Shang city on the north bank of the Huan River.
  14. ↑ „An Yang, ancient capital of the Shang dynasty“. China Central Television. Посетено на August 6, 2007.
  15. ↑ Thorp, Robert L. (1981). „The Date of Tomb 5 at Yinxu, Anyang: A Review Article“. Artibus Asiae. 43 (3): 239–246. doi:10.2307/3249839. JSTOR 3249839. p. 241.
  16. ↑ XSZCP Group (2000), Xià-Shāng-Zhōu duàndài gōngchéng 1996—2000 nián jiēduàn chéngguǒ bàogào: Jiǎn běn, Beijing: 世界图书出版公司, ISBN 978-7-5062-4138-0, Архивирано од изворникот на 2010-12-29, Посетено на 2023-12-08 Занемарен непознатиот параметар |trans_title= (help)
  17. ↑ „Foundation Sites of Palaces and Ancestral Shrines of Yinxu“. The Garden Museum of Yin Ruins. Yinxu is the historical remains of the capital city of the Period of the Shang dynasty. In 1300 B.C., King Pan Gang removed his capital to the area around Xiaotun Village in the northwest of the present Anyang City, which was call Yin in the history. The capital lasted 255 years for 12 kings in 8 generations. Being the main component of Yinxu, the Palace and Ancestral Shrine Foundation Sites of Yinxu covered a total area of about 700 thousand square meters. The archaeological excavation was started from 30s of the last century and discovered over 80 rammed-earth foundation sites, among which there were not only palaces, ancestral shrines, sacrificial altar, defensive trench, but also workshops, oracle bone pits, sacrificial pits, noblemen’s tombs and so on, and a large number of oracle bone inscriptions, bronze vessels, jade objects and other precious historical relics have been unearthed. Being the initiating place of the Chinese archaeology, Yinxu was in the first group of the important units of historical relics under the protection of the state. The three key elements of the capital city, the written language and bronzes possessed by the culture of Yinxu have been the witness of the Chinese long history and splendid civilization.
  18. ↑ „Exhibition Hall of Chariot Pits“. The Garden Museum of Yin Ruins. The chariots of the Shang dynasty excavated in Yinxu have been the earliest sample of animal-driven carts discovered by Chinese archaeology. These 6 chariot pits of the Shang dynasty and the remains of road of the Shang dynasty were excavated separately by Anyang Working Station of the Institute of Archaeology of the Chinese Academy of Social Sciences and the Historical Relics Working Team of Anyang Municipality in the protective area of Yinxin in recent years. The chariot pits were preserved well basically, one chariot one pit, there are two horses in each of the 5 pits and there is one person buried in each of the 4 pits. Through the appraisement, most of the immolated were adult men and one was a boy. The chariot pit of the Shang dynasty have not only exhibited the level of civilization of the ancient animal-drawn carts, but also reflected the cruel institution of immolation in the slave society.
  19. ↑ „The Exhibition Hall of Chariot pits of the Yin dynasty“. The Garden Museum of Yin Ruins. The 6 pits of the Yin dynasty and the restored remains of a road of the Yin dynasty exhibited here were excavated separately by Anyang Working Station of the Archaeological Institute of the Chinese Social Science Academy and the Historical Relics Working Team of Anyang Municipality in the northern and southern lands of Liujiazhuang Village and the eastern land of Xiaomintun Village in the protective area of the Yin Ruins, and the remains of the road of the Shang dynasty was excavated in the southern land of Anyang Aero Sports School. These chariot pits were preserved well basically and are of high value of academic research and exhibition. There is one chariot in each pit, there are two horses in each of the 5 pits and there is one person buried in each of the 4 pits. Through the appraisement, most of the immolated were a full man and one was a boy. The chariot pits of the Yin dynasty have not only exhibited the level of civilization of the ancient-animal-drawn cars, but also reflected the cruel institution of immolation in slave society.
  20. ↑ „The Remains of a Road of the Shang Dynasty (with racks to the two directions)“. The Garden Museum of Yin Ruins. The road was about 8.35 meters wide. This was discovered in Anyang Aero Sports School in 2000.
  21. ↑ 周, 要港 (2020). „文化遗产价值的评估——以安阳殷墟为例“. 洛阳考古. 2: 71.
  22. ↑ Peng, Peng (1 October 2021). „Decentralizing the Origin of Civilization: Early Archaeological Efforts in China“. History of Humanities. 6 (2): 515–548. doi:10.1086/715935. ISSN 2379-3163.
  23. ↑ 单, 霁翔. „殷墟是考古界的一面旗帜“.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Нормативна контрола
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Јиншју&oldid=5165448“