Гноиво
Гноиво[1] или ѓубриво — материја која се додава на почвата за подобрување на плодноста. Нагнојувањето може да биде со природно или вештачко гноиво,[2] каде што секој материјал од природно или синтетичко потекло се додава и нанесува на почвите или на растителни ткива за снабдување на една или повеќе растителни хранливи материи кои се неопходни за растот на растенијата. Гноивата придонесуваат за плодноста на почвата со додавање на органска материја и хранливи материи (пр. азот), кои се користат од бактерии, габи и други организми во почвата. Според начинот на производство и потекло на состојките постојат природни и индустриски произведени гноива. Арското или шталско гноиво е органска материја најчесто добиени од животински измет по природен пат, освен во случај на зелено гноиво, кое може да се користи како органско гноиво во земјоделството. Вештачките гноива се добиват по пат на примена на различни хемиски методи за нивно производство.
Состав
[уреди | уреди извор]Според составот гноивата може да бидат: органски кои се состојат од збогатена органска материја од растително или животинско потекло и неоргански минерални гноива составени од вештачки супстанции и/или минерали.
Воообичаено, гноивата ги содржат следните елементи (во променливи пропорции):
- три примарни макрохранливи материи: азот, фосфор и калиум
- три секундарни макроханрливи материи: калциум, сулфур, магнезиум
- микрохранливи материи или минерални расеани елементи: бор, хлор, манган, железо, цинк, бакар, молибден и селен.
Шталскиот смет е мешавина од крутиот и течниот измет на домашните животни и простирката[3]. Оваа мешавина на изметот и простирката подложна е после одредено време на разлагање, и настанува зрело (прегорено) арски смет.[3] Зрелиот шталски смет е сиромашен со лесно растворливи, а богато со тешко растворливи органски материи.[3]
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ „гноиво“ — Дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ Heinrich W. Scherer. "Fertilizers" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. 2000, Wiley-VCH, Weinheim. doi:10.1002/14356007.a10_323.pub3
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Јовановски, Цветан. „Примена на органско ѓубре (шталско ѓубре)“ (PDF). Агенција за развој на земјоделството. Посетено на 28 ноември 2018.