Режановце
| Режановце | |
  Режановце Местоположба на Режановце во Македонија
Режановце на карта
| |
| Координати 42°9′28″N 21°40′31″E / 42.15778° СГШ; 21.67528° ИГД | |
| Општина | Куманово |
| Население | 577 жит. (поп. 2021)[1]
|
| Шифра на КО | 17083 |
|
Режановце на општинската карта  Атарот на Режановце во рамките на општината | |
 Режановце на Ризницата
| |
Режановце — село во Општина Куманово, во околината на градот Куманово.
Географија и местоположба[уреди | уреди извор]
Селото се наоѓа во областа Жеглигово, оддалечено на 5 километри северозападно од градот Куманово. Во крајниот источен дел на атарот е сместен спортско-воениот аеродром „Аџи Тепе“.
Историја[уреди | уреди извор]
Режановце е населено уште од железното време за што сведочат две археолошки наоѓалишта.
Селото се споменува во опширен пописен дефтер од 1570 година, како мулк на принцезата Елалди-Хатун, ќерката на султанот Мехмед I. Селото било дел од Ќустендилскиот санџак, Кратовската каза и нахија Нагоричане, каде биле забележани 12 муслимански семејства, 40 христијански семејства, 24 неженети и 4 вдовици христијани. Вкупниот данок на селото изнесувал 9688 акчиња.[2]
На сред село, источно од местото Крст, се наоѓа старата зграда, која ја викаат чифлик. Таа е голема зграда. Првобитно била долга 35, а широка 15 метри. Долниот, подрумскиот дел е ѕидан со камен, ќерпич и кал. На истиот се ставени дебели греди и душеме. Горниот дел е ѕидан до половина со ќерпич и кал, а втората половина е соѕидана со печени цигли-тули и кал. Потоа, има таван, а на него поткровје. Од источната и западната страна, од спратот до билото, ѕидот е ѕидан со печени цигли и кал. Чифликот е на две води. Ќерамичките се донесени од Солун. И на истите пишува ТСОЛИНКИ. Чифликот има 8 соби. Тој бил сопственост на Сала-ага. Изграден е околу 1880 година. Подрумскиот дел служел за сместуваље на добитокот, а горниот дел-спратот за живеење. Во 1939 година Сали-ага му го продал чифликот на Борис Јовановски за 15.000 динари. Едната половина од чифликот опстојувала до денешно време, но била срушена со граната во Воениот конфлит од 2001 година. А како последен господар на чифликот се сметал Ќемал-паша што извесно време бил валија во Босна.
Воденичарска Маала[уреди | уреди извор]
Режановце во 1920 година имало околу 20 куќи. Куќите биле групирани во Горна и Долна маала. Турските богови ја имале најубавата земја во селото. Уште имало чифчии, кои ја обработувале земјата и плодовите ги давале на боговите. Турците продавале на православните земја, но за големи пари. Ама тие тешки пари малку ги имало. А чифчиите одвај преживувале со своите семејства. А покрај селото имало многу убави ниви-површини. Владимир,Милан и Бошко Спасиќ, познати како Поптасини, живееле во Горни Стаевац. Тешкиот живот ги натерал Милан и Бошко да заминат на печалба во Америка. Во Америка биле во 1909 до 1921 година. Милан и Бошко работеле во Америка 12 години и кога се вратиле сакале да се иселат од Горни Стаевац, па така трагајќи по Куманово го нашле Режановце и нашле место и им се бендисало и го купиле местото од Асана-бег за 10 оки злато. Тие на оваа површина имале и воденица. А во 1945 година семејството Воденичарци имало околу 24 члена.
Стопанство[уреди | уреди извор]
Население[уреди | уреди извор]
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралство Југославија во 1931 година, селото имало 250 Македонци и 150 Албанци.[3]
Според пописот од 2002 година, во селото живеат 705 жители, од кои: 661 Македонец, 1 Албанец, 1 Турчин и 42 Срби.[4]
Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 577 жители, од кои 442 Македонци, 16 Албанци, 18 Срби, 4 останати и 97 лица без податоци.[5]
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
| Година | 1900 | 1905 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 260 | 200 | 355 | 391 | 423 | 600 | 608 | 608 | 679 | 705 | 577 |
- Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[6]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[7]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[8]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[9]
Родови[уреди | уреди извор]
Режановце е македонско село, а порано во него имало и Роми и Албанци.
Според истражувањата од 1965 година, родови во селото се:
Македонски родови
- Митковци (Староседелци), Вератци (6 к.), Лејци (6 к.), Стрезовци (6 к.), Исовчани (5 к.), Вртешкови (3 к.), Муљаци (3 к.), Лукарци (3 к.), Врбаци или Шкрци (3 к.), Куркови (1 к.) и Ѓулеви (1 к.) ова се најстарите родови во селото. Возможно е да се староседелци; Црно Спасини (3 к.) доселени се од селото Лопате; Моравци (2 к.) доселени се од селото Жуинце кај Прешево; Кокошињаци (7 к.) доселени се од селото Табановце; Говедарци (9 к.) доселени се во 1918 година од Коњари; Шопови (3 к.) доселени се после Првата светска војна од селото Стајевци во Горна Пчиња.
Православни Роми
- Моравци (7 к.) доселени се од селото Доброшане кај Гнилане во Косово; Слупчанци (3 к.) доселени се од селото Слупчане; Коњушки (1 к.) доселени се од селото Коњух.
Албански родови
- Зарбичани (1 к.) доселени биле од селото Зарбинци во Новобрдска Крива Река; Белановци (3 к.) доселени биле од селото Белановце.[10]
Општествени установи[уреди | уреди извор]
- ПОУ „Толи Зордумис“ — подрачно основно училиште на централното ОУ „Толи Зордумис“ во Куманово
- Црква „Св. Јован Опсечен“
- Етнолошки музеј
Самоуправа и политика[уреди | уреди извор]
Културни и природни знаменитости[уреди | уреди извор]
- Археолошки наоѓалишта[11]
Редовни настани[уреди | уреди извор]
Личности[уреди | уреди извор]
Култура и спорт[уреди | уреди извор]
Иселеништво[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
- ↑ Турски документи за историјата на македонскиот народ, опширен пописен дефтер за Ќустендилскиот санџак од 1570 година, том V, книга V, Архив на Македонија, Матица Македонска, стр.80-81
- ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
- ↑ Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X
- ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
- ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
- ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
- ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
- ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
- ↑ Трифуноски, Јован (1974). Кумановска област. Скопје.
- ↑ Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 222. ISBN 9989-649-28-6.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
| |||||||||||||||||||||||||
