Цезаропапизам
Цезаропапизмот (или царопапизам или кајзеропапизам) претставува политички систем кој се заснова на идејата за комбинирање на моќта на световната со духовната власт на Црквата или поставување на световната власт над црковната. Во својот екстремен облик, цезаропапизмот е политичка теорија, во која шефот на државата, особено на царот (цезарот, или кралот), исто така е врховен шеф на црквата (татко, односно папата или соодветен верски водач). Спротивен политички систем на овој претставува теократијата во кои институциите Црквата ѝ се надредени на државата.
Цезаропапизмот во Римското Царство
[уреди | уреди извор]
Поимот цезаропапизам во Европа има традиција уште од времето на Октавијан Август кој покрај тоа што бил првиот цар на Римското Царство истовремено бил и врховен свештеник (лат: Pontifex Maximus). Откако Христијанството станало државна религија на Римското Царство, нејзините цереви ја задржале контролата врз новата религија. Подоцна со опаѓањето на моќта на Византија и заедно со тоа нејзиното влијание во западна Европа византиските цареви останале на чело на Источна Христијанска Црква.[1][2] Византискиот цар претставувал заштитник на Црквата, управувал со нејзината политика претседавајќи со црковните собори, со именување патријарси и поставување на граници на териториите кои се под нивна јурисдикција.[3] До самиот крај на постоењето на Византија, цар претставувал Понтифекс максимус. Започнувајќи од IV век, за цариградски патријарх не можело да биде назначен без одобрение на царот.[4] Свети Јован Златоуст (Цариградски патријарх)[3], Свети Атанасиј (патријарх Александриски), како и западните теолози како што се Свети Хилариj и Хосиј (епископ на Кордоба) остро се спротивставувале на царската контрола врз Црквата.[5]
Византиските цареви Василиск, Зенон, Јустинијан I, Ираклиј и Констанс II имаат донесено неколку исклучиво црковни едикти или без посредство на црковните собори или пак го искористиле сопственото политичко влијание врз соборите при донесувањето на едиктите.[6]
Во Русија цезаропапизам го воведува Иван Грозни кој станал цар во 1547 година и ја подреди Руската православна црква на државата.[7] Според некои автори ова ниво на цезаропапизам далеку го надминува цезаропапизмот од времето на Византија.[8]
Во времето на Отоманското Царство султанот бил надлежен за црковните прашања. Цезаропапизамот во Турција постоел до 1923 година. Во Кипар цезаропапизамот постоел до 1977 година, кога починал архиепископот Макариос III.[9]
Покрај сето ова, цезаропапизмот не претставува дел од православната догма.
Поврзано
[уреди | уреди извор]Литература
[уреди | уреди извор]- ↑ Cross, F.L.; Livingstone, E.A. (1983), Oxford Dictionary of the Christian Church (2nd. изд.), Oxford: Oxford University Press, стр. 218
- ↑ Douglas, J.D. (1978), The New International Dictionary of the Christian Church (revised. изд.), Grand Rapids, MI: Zondervan, стр. 173
- ↑ 3,0 3,1 Encyclopedia Britannica, II, 1985, стр. 718-719
- ↑ Latourette, Kenneth Scott (1975), A History of Christianity to A.D. 1500, I (revised. изд.), San Francisco: Harper & Row, стр. 283, 312
- ↑ Dawson, Christopher (1956), The Making of Europe (2. изд.), New York: Meridian Books, стр. 109–110
- ↑ Schaff, Philip (1974), History of the Christian Church: Nicene and Post-Nicene Christianity: A.D. 311-600, II (5. изд.), Grand Rapids, MI: Eerdmans Publishing Company, стр. 135
- ↑ Bainton, Roland H. (1966), Christendom: A Short History of Christianity, I, New York: Harper & Row, стр. 119
- ↑ Billington, James H. (1966), The Icon and the Axe: An Interpretive History of Russian Culture, New York: Random House, стр. 67
- ↑ Ware, Timothy (1980), The Orthodox Church (revised. изд.), New York: Penguin Books, стр. 98