Турски поплави 2021 година

Од Википедија — слободната енциклопедија
Турски поплави 2021 година
Датум11 август 2021 (2021-08-11) –

Во август 2021 година, Црноморскиот регион во Турција бил погоден од катастрофални поплави, поради серија невремиња што започнале на 7 август 2021 година и продолжиле до 14-ти. Овие поплави предизвикале неколку поплави и лизгање на земјиштето во северна Турција.[1][2][3][4] Водата се искачила на 4 метри (13стапки) на некои локации, а поплавите се опишани како најлоши во историјата на Турција. Во поплавите загинале 97 лица, а уште околу 228 биле повредени, а повеќе од 1800 луѓе биле евакуирани додека многу луѓе биле спасени од покривите.[5][6] Извештаите покажале дека најмалку 454 згради претрпеле значителна штета. Мостовите биле исто така оштетени или уништени, а инфраструктурата на повеќе градови била значително погодена. Експертите изјавиле дека урбанизацијата и климатските промени во Турција ги влошиле поплавите, иако до кој степен бил одговорен секој фактор е спорно.

Како одговор на поплавите, владата започнала кампања за помош при катастрофи, која се соочила со критики за користење донации наместо пари од даночните обврзници. Погодените провинции биле прогласени за подрачја на катастрофа, а на погодените им била дадена финансиска помош. Имало бројни тврдења за дефекти на хидроцентрали за време на поплавата, што владата ги негирала. Други тврделе дека јавноста била доведена во заблуда од официјални лица пред настанот и дека бројот на исчезнати не бил точен; сепак, ниту едно од овие тврдења не е потврдено.

Причини[уреди | уреди извор]

Позадина[уреди | уреди извор]

За разлика од западните и јужните брегови на Турција, каде што летата се генерално топли и суви, поројните летни дождови на северните брегови се вообичаени, особено источно од Босфорот, бидејќи нема летна сушна сезона, а врнежите обично изнесуваат најмалку 1000 милиметри (14 ин) годишно.[4][7][8][9] Неодамнешните податоци, исто така, сугерираат дека деновите со обилни врнежи се зголемуваат во северна Турција, а Борзу Дараги од The Independent ги нарекува поплавите „една од повеќекратните несреќи предизвикани од климатските промени“ со кои се соочува Турција во лето.[4][10] Меѓутоа, метеорологот Микдат Кадиоглу тврди дека климатските промени „се користат како жртвено јагне“ во поплавите како што е оваа, и тврди дека иако климатските промени се делумно одговорни, други фактори се исто така во игра, главно урбанизацијата.[11] Геолозите укажуваат и на поплавната рамнина на потоците околу поплавеното подрачје, кои се стеснети поради изградбата, додека други тврделе дека лошо направените мостови го влошиле уништувањето.[5][12]

Метеоролошка историја[уреди | уреди извор]

Мапа на молња на Југоисточна Европа од 11 август 2021 година, што укажува на силни до силни грмотевици над Црното Море.

На 6 август 2021 година, долготраен комплекс на олуи се формирал во источна Мармара, со поврзан циклон во Источна Европа, предизвикувајќи изолирани обилни врнежи во Истанбул, Гебзе и Измит во текот на ноќта.[2][13] Следниот ден, системот се движел на исток кон западниот Црноморски регион, каде што застанал околу една недела со вредностите на CAPE повремено надминувајќи 6000 J/kg, создавајќи многу поволни услови за силни врнежи.[2][14]

Додека обилните врнежи останале повремени од 7-ми до 9-ти, најобилни врнежи имаало од 10-ти до 12-ти август, а повеќекратни предупредувања за поројни поплави биле издадени од Генералната управа за метеорологија.[15] Некои станици забележале врнежи над 400 милиметри (16 инчи) во текот на тие 48 часа, а нумеричките модели сугерирале можност за локален максимум до 1281 мм, со стапки на врнежи на час многу над 125 мм на час.[16] Ова веројатно предизвикало сериозни поплави во Кастамону кои започнале околу еден ден во вториот дождлив период, бидејќи блиската река се излеала од коритото.[2][16][17][18] Други региони, исто така, акумулирале значителни врнежи од дожд, бидејќи Ајанџик, Куре, Пинарбаши, Аздавај и Инеболу добиле 240мм, 198 мм, 167мм, 145 мм, и 123 мм од врнежи од дожд, соодветно, главно во период од неколку часа.[19][20]

Меѓународни реакции[уреди | уреди извор]

  •  Азербејџан – Претседателот Илхам Алиев упати сочувство до турскиот претседател, велејќи дека се надева на брзо закрепнување на повредените и настраданите.[21]
  •  Белорусија – Сочувство упати и претседателот Александар Лукашенко, кој изјави дека поплавите во Турција биле примени „со голема тага“ во Белорусија.[22]
  •  Израел – Министерот за одбрана Бени Ганц понуди да испрати спасувачки тим за помош на Турција.[23][24]
  •  Киргистан – Претседателот Садир Јапаров изрази сочувство за луѓето кои ги загубија животите во поплавата.[25]
  •  Украина – Претседателот Владимир Зеленски упати сочувство до Турција, наведувајќи дека народот на Украина ја споделува болката на жртвите.[26]

Свое сочувство упатија и од Европската унија, Ирска, Иран, Пакистан, Босна и Херцеговина, Србија, Белгија и Кувајт.[26]

Поврзано[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ „At least 5 children are missing as flash floods sweep through northern Turkey“. The New York Times. 11 August 2021. Посетено на 14 August 2021.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 „Ventusky – Weather Forecast Maps“. www.ventusky.com (англиски). Посетено на 2021-08-16. Грешка во наводот: Неважечка ознака <ref>; називот „:0“ е зададен повеќепати со различна содржина.
  3. ↑ „Turkey combats Black Sea floods, death toll rises to 31“. Reuters. 2021-08-14. Посетено на 2021-08-14.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 „Deadly floods inundate Turkey killing 27 in latest environmental calamity“. The Independent (англиски). 2021-08-13. Архивирано од изворникот на 2021-08-13. Посетено на 2021-08-14. Грешка во наводот: Неважечка ознака <ref>; називот „:2“ е зададен повеќепати со различна содржина.
  5. ↑ 5,0 5,1 „Death toll from northern Turkey floods hits 57“. Al Jazeera. 14 August 2021. Посетено на 15 August 2021. Грешка во наводот: Неважечка ознака <ref>; називот „turkey-death“ е зададен повеќепати со различна содржина.
  6. ↑ „Bartın, Kastamonu ve Sinop'ta Meydana Gelen Yağışlar Hakkında – 13.30“. www.afad.gov.tr. Посетено на 2021-08-20.
  7. ↑ „Floods hit Turkey's north after south ravaged by wildfires“. www.aljazeera.com (англиски). Посетено на 2021-08-17.
  8. ↑ Yılmaz, Erkan; Çiçek, İhsan (2018-02-21). „Detailed Köppen-Geiger climate regions of Turkey“. Journal of Human Sciences (англиски). 15 (1): 225–242. doi:10.14687/jhs.v15i1.5040. ISSN 2458-9489.
  9. ↑ „Meteoroloji Genel Müdürlüğü“. www.mgm.gov.tr. Посетено на 2021-08-17.
  10. ↑ „Climatic Indices“. MGM. Архивирано од изворникот на 2020-03-14.
  11. ↑ „Türkiye'deki sellerin tek nedeni iklim değişikliği mi?“. BBC News Türkçe (турски). Посетено на 2021-08-17.
  12. ↑ „Bozkurt'taki felaketin 7 nedeni – DW – 16.08.2021“. dw.com (турски). Посетено на 2021-08-18.
  13. ↑ „Model charts for Europe (Mean Sea Level Pressure) | ECMWF IFS HRES (10 days)“. Meteologix (англиски). Архивирано од изворникот на 2021-08-17. Посетено на 2021-08-17.
  14. ↑ „Model charts for Turkey (CAPE) | ECMWF IFS HRES (10 days)“. Meteologix (англиски). Архивирано од изворникот на 2021-08-17. Посетено на 2021-08-17.
  15. ↑ „SEL UYARISI! Son dakika HAVA DURUMU 10 Ağustos raporu: 4 bölgeye yağmur geliyor“. m.haberturk.com. Посетено на 2021-08-17.
  16. ↑ 16,0 16,1 „1 yılda yağacak yağmur neredeyse 2 günde yağdı“. www.trthaber.com (турски). Посетено на 2021-08-17.
  17. ↑ „Model charts for 34.9 E, 42.1 N (Accumulated total precipitation) | EURO-4 (2 days)“. Meteologix (англиски). Архивирано од изворникот на 2021-08-17. Посетено на 2021-08-17.
  18. ↑ agencies, Staff and (2021-08-14). „Turkey flooding death toll reaches 38 as Erdoğan tours disaster zone“. the Guardian (англиски). Посетено на 2021-08-17.
  19. ↑ „Sel felaketinin yaşandığı bazı bölgelerde 48 saatteki yağış miktarı, 1 yıllık toplam yağışın 3'te 2'sini buldu“. www.aa.com.tr. Посетено на 2021-08-17.
  20. ↑ „Batı Karadeniz'e afet yağdı“. www.trthaber.com (турски). Посетено на 2021-08-17.
  21. ↑ „Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev'den Erdoğan'a taziye mesajı“. www.iha.com.tr. Посетено на 2021-08-18.
  22. ↑ „Belarus Cumhurbaşkanı Lukaşenko'dan, Başkan Erdoğan'a doğal afetlerde hayatını kaybedenler için taziye mesajı“. takvim.com.tr (турски). Посетено на 2021-08-18.
  23. ↑ „Israel offers aid to Turkey in light of disastrous floods“. The Jerusalem Post | JPost.com (англиски). Посетено на 2021-08-18.
  24. ↑ „Sellerde Can Kaybı Artıyor“. Amerika'nin Sesi | Voice of America – Turkish (турски). Посетено на 2021-08-18.
  25. ↑ „Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov'dan Cumhurbaşkanı Erdoğan'a taziye mesajı – Avrasya'dan – Haber“. TRT Avaz. Архивирано од изворникот на 2021-08-13. Посетено на 2021-08-18.
  26. ↑ 26,0 26,1 „Karadeniz'deki sel felaketi nedeniyle Türkiye'ye dayanışma mesajı yağdı“. haberglobal.com.tr. Посетено на 2021-08-18. Грешка во наводот: Неважечка ознака <ref>; називот „:9“ е зададен повеќепати со различна содржина.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Турски_поплави_2021_година&oldid=5196121“