Тег

Мерни тегови за вага со лост.

Компјутерски генерирана слика на стандардот според кој килограмот е дефиниран и складиран во Меѓународното биро за тежини и мерки.

Лосна вага, обична вага или вага со еднакви краци е всушност лост на еднакви краци.

Лостот е цврсто тело што може да ротира околу фиксна точка, потпора или зглоб и важи: F ₁ D ₁ = F ₂ D ₂ .

Вага или римска вага е вид на вага со нееднакви краци и се користи за брзо мерење. Со оваа вага секогаш останува истата тежина, се менува само кракот.

Класична механичка вага или аналитичка вага.

Тег — тело со одредена маса што служи за урамнотежување на направа или како мерка за маса на мерниот уред (на пример, вага). Лизгачкиот мерен тег за време на мерењето се поместува по мерната скала на кракот на вагата со нееднакви краци. Збир на мерни тегови со означени, главно со стандардизирани вредности на маса, служи за урамнотежување на тежината кај ваги со еднакви или нееднакви краци. Вагањето е споредба на непозната маса на тело со позната маса на тегови. На едната страна од вагата е поставено тело со непозната маса, а од другата тегови. Кога вагата е во рамнотежа, масата на телото е еднаква на масата на тежината.

Килограм

Според системот SI, килограмот е еднаков на масата на меѓународната прамерка на килограмот, со облик на валјак висок 39 mm и со пречник од 39 mm, а бил направен во 1889 година од легура на платина (90 %) и иридиум (10 %) и депониран во Меѓународното биро за тежини и мерки (франц. Биро за меѓународни тежини и мерки, БМТМ). Прамерката на килограм претставува примарен еталон од кој започнуваат понатамошните мерења на масата во сите делови на светот. Килограмот е единствената основна единица на системот SI која не е докажана со физички закони, но тоа е тежина која ја менува својата маса секоја година поради мали зрнца прашина што се акумулираат на него и секоја година се прават нови калибрации на тој килограм. токму поради нестабилноста на тежината.

Тежините се поделени во класи на точност од Е1, Е2, Ф1, Ф2, М1, М1 - 2, М2, М2 - 3 до М3. Е1 се тежини со највисок квалитет и тие обично се чуваат во националните метролошки институти и понекогаш се нарекуваат примарни стандарди. Понатаму, тежината складирана во БМТМ е првиот примарен стандард, а другите примарни стандарди во националните метролошки институти се негови копии и некогаш се нарекуваат браќа еталони. Теговите мора да имаат едноставна геометриска форма за да се олесни нивното производство, не смеат да имаат остри рабови за да се спречи абење (трошење) и не смеат да имаат вдлабнатини за да се избегне таложење (на пример прашина) на нивната површина. Теговите од дадениот збир тегови мора да имаат иста форма, освен за тегови од 1 грам или помали за кои формите се посебно пропишани.

Материјал за теговите

Материјалот за теговите и обликот на теговите се двата најстроги технички прописи кои мора да се исполнат за да се стандардизираат за да се класифицираат во одредена класа на точност на теговите. Тегови од класа Е се тегови со највисок квалитет и точност и таквите тегови мора да бидат направени од специјални материјали кои се поиздржливи и поотпорни. Тврдоста на материјалот и неговата отпорност на абење мора да бидат најмалку еднакви на цврстината и отпорноста на аустенитен не’рѓосувачки челик.

Вага

Вага (германски: Wage) е мерен инструмент за определување на масата со споредба натежината. Како вага најчесто служи круто тело кое е обесено над или потпрено под неговиот тежиште за да може да се врти околу водорамната оска. Вагата со лост има еднакви краци, додека кантарот нема еднакви краци (вагата кај која соодносот на краците е 1:10 се нарекува децимална скала, а ако е 1:100 се нарекува цензимална вага). Вагите засновани на закони за лост ја мерат масата на телото, а вагите засновани на пружини ја мерат тежината на телото.

Вага со лост

Вага со лост, обична вага или вага со еднакви краци е всушност лост со еднакви краци. На краевите на краците има чинии за товарот и теговите. Според тоа, за вага со лост важи истиот услов за рамнотежата како и за обичен лост. Условот за рамнотежа на лостот е алгебарскиот збир на моментите на сила да биде еднаков на нула. Овој услов за рамнотежа важи без оглед на тоа дали на лостот делуваат две или повеќе сили.

$M_{1}=F_{1}\cdot D_{1}=F_{2}\cdot D_{2}=M_{2}\!$

Ако тежините F ₁ и F ₂ делуваат на такво круто тело на растојанија D ₁ и D ₂ (краци на вагата), тоа ќе биде во рамнотежа кога F ₁ D ₁ = F ₂ D ₂ (закон за лост). Како тежината F = mg, каде што m е масата и g е забрзувањето на гравитациската сила, следува:

$m_{1}\cdot D_{1}=m_{2}\cdot D_{2}$

па со вагање, т.е. со споредба со нормирани тегови, може да се одреди масата на предметите кои е вагаат.

Секоја вага мора да биде прецизно направена, стабилна и осетлива. Вагата е прецизно направена ако двата краци се подеднакво долги и тешки, а тасовите се подеднакво тешки (со многу мали отстапувања). Вагата е стабилна ако лостот се враќа во првобитната положба по одредено нишање штом се помести од хоризонталната положба. За да се постигне ова, тежиштето на вагата мора да биде под потпората, бидејќи во тој случај се создава момент на сила што ја враќа вагата назад. Осетливоста на вагата е дотолку поголема, колку краците се подолги и полесни и тежиштето е поблиску до потпората. Сепак, оваа состојба не е лесно да се постигне, бидејќи колку се подолги краците, толку се потешки. Затоа, лостот е направен од лесен материјал, како што е алуминиум, а исто така обично е шуплив. Ако го набљудуваме лостот неземајќи ја предвид неговата тежина, односно ако не ја земеме предвид тежината на лостот во пресметката, велиме дека тоа е математички лост, а ако ја земеме предвид тежината на лостот, имаме физички лост.

Вага со нееднакви краци

Ако краците се еднакви, масите се споредуваат директно, инаку:

$m_{2}=m_{1}\cdot {\frac {D_{1}}{D_{2}}}\$

Тежината во која односот на краците е D ₁ / D ₂ = 1/10 се нарекува децимална вага, а ако D ₁ / D ₂ = 1/100 се нарекува центезимална вага. Таквите ваги ја споредуваат тежината на товарот со десет пати, или сто пати помала тежина од тежината и се користат за мерење на поголеми товари (од неколку десетици килограми до неколку тони со мост или вага на тркала).